Της Κωνσταντίνας Χούτα
Πριν από περίπου πέντε χρόνια ο Ολλανδός σχεδιαστής Νταν Ρουσεχάρντε παρατήρησε μια διαφορά στη θέα που έβλεπε από το παράθυρο του διαμερίσματός του στο Πεκίνο: τα Σάββατα μπορούσε να διακρίνει τον ορίζοντα στον ουρανό, ενώ τις καθημερινές ένα πυκνό πέπλο αιθαλομίχλης κάλυπτε τα πάντα! Έτσι ξεκίνησε το Smog free Project, που περιλαμβάνει μια σειρά από καινοτόμες λύσεις οι οποίες υπόσχονται μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις και βελτίωση της ποιότητας του αέρα.
Ο αρχικός στόχος ήταν η δημιουργία ενός είδους σκούπας που «ρουφάει το νέφος», ο οποίος επιτεύχθηκε με την κατασκευή του πύργου κατά του νέφους. Ουσιαστικά πρόκειται για έναν πύργο, ύψους περίπου 7μ., που χρησιμοποιεί τεχνολογία ιονισμού, με σκοπό την παραγωγή καθαρού αέρα σε δημόσιους χώρους. Λειτουργεί απελευθερώνοντας θετικά ιόντα, τα οποία παγιδεύουν τα μικροσωματίδια που υπάρχουν στον μολυσμένο αέρα και τα οδηγούν στο εσωτερικό του πύργου. Ετσι, ο αέρας που απελευθερώνεται από τους αεραγωγούς είναι πλέον απαλλαγμένος από τα σωματίδια, τα οποία αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία.
Το επόμενο βήμα ήταν η εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας για την κατασκευή καινοτόμων ποδηλάτων. Το ποδήλατο αποτελούσε πάντα σύμβολο του φιλικού προς το περιβάλλον τρόπου μετακίνησης και βασική τακτική για τη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Βέβαια, το συγκεκριμένο ποδήλατο έχει διπλή λειτουργία, καθώς εκτός από μέσο μετακίνησης λειτουργεί και σαν καθαριστής του αέρα.
Μάλιστα, η εν λόγω καινοτομία αναμένεται να υιοθετηθεί σύντομα από έναν εκ των βασικών παρόχων ποδηλάτων δημόσιας χρήσης στο Πεκίνο. Ετσι, πολύ σύντομα οι κάτοικοι της κινεζικής πρωτεύουσας θα μπορούν να συνεισφέρουν στην καταπολέμηση της ρύπανσης, απλά και μόνο κάνοντας πεντάλ! «Φυσικά, ένας πύργος και μερικά ποδήλατα δεν θα λύσουν το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Κίνας, αλλά είναι μια συναρπαστική ιδέα που ελπίζουμε να κινητοποιήσει τις τοπικές κοινότητες ώστε να λάβουν μέτρα για τη δημιουργία πράσινων πόλεων» υποστηρίζει ο Ρουσεχάρντε.
Η ανάγκη για στροφή στις πράσινες πόλεις είναι πλέον επιτακτική καθώς, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από το 80% των ανθρώπων που ζουν σε αστικές περιοχές εισπνέουν αέρα ποιότητας πολύ κατώτερης από τα επίπεδα που θεωρούνται ασφαλή. Οι κλασικές στρατηγικές αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης περιλαμβάνουν φόρους και όρια, πεζοδρόμηση του κέντρου των πόλεων, προώθηση των δημόσιων συγκοινωνιών και ενθάρρυνση της μετακίνησης με ποδήλατο. Όμως, τα τελευταία χρόνια νέες πιο ασυνήθιστες προσεγγίσεις, όπως αυτές που συναντώνται στην Κίνα, έχουν κάνει την εμφάνισή τους και στην Ευρώπη, όπου το πρόβλημα της ρύπανσης είναι εξίσου σοβαρό. Ένα παράδειγμα είναι η χρήση φωτοκαταλυτικών οικοδομικών υλικών και χρωμάτων με προσθήκη οξειδίου του τιτανίου. Τα σωματίδια του οξειδίου του τιτανίου όταν διεγείρονται από το φως του ήλιου έχουν την ικανότητα να καταστρέφουν τα μολυσμένα σωματίδια του αέρα που έρχονται σε επαφή με τις ενεργοποιημένες επιφάνειες κι έτσι βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα στη γύρω περιοχή. Αντίστοιχη τοπική δράση έχουν και τα παγκάκια με ενσωματωμένα φίλτρα, που δεσμεύουν το διοξείδιο του αζώτου και χρησιμοποιούνται ήδη στο Λονδίνο και σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Το πρόβλημα, όμως, παραμένει σοβαρό, καθώς σε 23 από τα 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε. και συνολικά σε περισσότερες από 130 πόλεις, οι υπερβάσεις των προτύπων ποιότητας του αέρα συνεχίζονται.
Η πράσινη καινοτομία δεν λύνει το πρόβλημα
Οι καινοτόμες προσεγγίσεις σε σχέση με την ατμοσφαιρική ρύπανση έχουν προκαλέσει πάμπολλες συζητήσεις σχετικά με τον ρόλο τους στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Σύμφωνα με τον Μάτεν Σπόνε, μηχανικό Περιβάλλοντος στο τμήμα Πολεοδομικής Ανάπτυξης του Μάλμε, «δεν μπορείτε να αφαιρέσετε τους ρυπαντές από τον αέρα με αποτελεσματικό τρόπο από τη στιγμή που έχουν εκπεμφθεί. Ο μόνος τρόπος είναι να μειώσετε την πηγή της ρύπανσης». Επίσης, αναφερόμενος στις εταιρείες που βάζουν διοξείδιο του τιτανίου σε πεζοδρόμια και τσιμεντόλιθους για να μειώσουν τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου, υποστηρίζει ότι «σε μια ιδανική κατάσταση μπορούν να μειώσουν τη συγκέντρωση του διοξειδίου του αζώτου σε έναν πολύ μολυσμένο δρόμο μόλις κατά 5%. Οι τεχνικές απορρόφησης νέφους και οι κατακόρυφες λύσεις καθαρισμού του αέρα μπορεί να είναι αποτελεσματικές για την αύξηση της ευαισθητοποίησης, αλλά όχι και για πραγματική μείωση της ρύπανσης».
* Κάθε ημέρα, οι συνεργάτες του μη κερδοσκοπικού οργανισμού επικοινωνίας επιστημονικών θεμάτων στο ευρύ κοινό SciCo παρουσιάζουν με απλά λόγια ένα θέμα που φέρνει την επιστήμη πιο κοντά μας.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος», αρ. φύλλου 61.
