Ο ανθρώπινος εγκέφαλος φαίνεται να μεγαλώνει σταδιακά και η εξέλιξη αυτή μπορεί να προσφέρει ένα επίπεδο προστασίας από τις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η άνοια, σύμφωνα με νέα μελέτη με επικεφαλής τον Dr Charles DeCarli, καθηγητή και διευθυντή στο Ερευνητικό Κέντρο για τη νόσο Αλτσχάιμερ του Πανεπιστημίου Davis της Καλιφόρνια.
Η ανάπτυξη και το μέγεθος του εγκεφάλου επηρεάζονται, όπως πολλά ανθρώπινα χαρακτηριστικά, από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Technology Networks. Ο επικεφαλής της έρευνας, DeCarli, και οι συνεργάτες του θέλησαν να διερευνήσουν πιο προσεκτικά τις επιδράσεις του περιβάλλοντος στο μέγεθος του εγκεφάλου μας. Η μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Neurology, μέτρησε τις διαφορές στον όγκο του κρανίου και του εγκεφάλου - και το πάχος του φλοιού - σε άτομα που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου1930-1970.
Τα δεδομένα της μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου ελήφθησαν από συμμετέχοντες στη μελέτη Framingham Heart Study (FHS), ένα ερευνητικό πρόγραμμα διάρκειας 75 ετών που δημιουργήθηκε το 1948 για να διερευνήσει τη συχνότητα εμφάνισης παθήσεων όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Η FHS βρίσκεται σε εξέλιξη και περιλαμβάνει πλέον δεδομένα από συμμετέχοντες δεύτερης και τρίτης γενιάς.
Η μελέτη του DeCarli και των συνεργατών του περιελάμβανε 3.226 συμμετέχοντες - 1.706 γυναίκες και 1.520 άνδρες - οι οποίοι είχαν γεννηθεί μεταξύ των δεκαετιών 1930-1970. Κατά μέσο όρο, ήταν 57,5 ετών κατά τη στιγμή της μαγνητικής τους τομογραφίας και δεν είχαν ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή άνοιας.
Σταδιακή αύξηση του μεγέθους του ανθρώπινου εγκεφάλου
Από τα δεδομένα της μαγνητικής τομογραφίας εντοπίστηκαν αργές, αλλά σταθερές αυξήσεις σε διάφορα σημεία του εγκεφάλου. Ο όγκος του εγκεφάλου, ή ενδοκρανιακός όγκος, παρουσίασε σταδιακή αύξηση από δεκαετία σε δεκαετία: οι συμμετέχοντες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1930 είχαν μέσο όγκο 1.234 mL, ενώ οι συμμετέχοντες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1970 είχαν μέσο όγκο 1.321 mL - αύξηση 6,6%.
Οι post-hoc αναλύσεις διαπίστωσαν ότι οι μεγαλύτερες επιδράσεις στον όγκο των διαφορετικών σημείων του εγκεφάλου εμφανίστηκαν μεταξύ των δεκαετιών 1930 και 1940.
Η μέση επιφάνεια του εγκεφάλου - ή επιφάνεια του φλοιού - αυξήθηκε επίσης. Οι συμμετέχοντες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1970 είχαν μέση επιφάνεια 2.104 cm2, σε σύγκριση με 2.056 cm2 για όσους γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1930. Οι νευρολογικές δομές, όπως η λευκή ουσία, η φαιά ουσία και ο ιππόκαμπος, αυξήθηκαν επίσης σε μέγεθος μεταξύ ανθρώπων της δεκαετίας του 1930 και της δεκαετίας του 1970.
Η μελέτη αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση των δεδομένων από μια μελέτη του 2016 σε συμμετέχοντες του FSH. Ο αριθμός των ατόμων με Αλτσχάιμερ στις ΗΠΑ αναμένεται να φθάσει τα 11,2 εκατομμύρια έως το 2040. Παρά το γεγονός αυτό, οι ερευνητές παρακολούθησαν τη γνωστική κατάσταση 5.205 συμμετεχόντων στο FSH ανά πενταετή διαστήματα κατά τη διάρκεια τεσσάρων περιόδων στις δεκαετίες του 1970, 1980, 1990 και 2000 και ανέφεραν σταθερή μείωση των νέων περιπτώσεων Αλτσχάιμερ και άνοιας από τη δεκαετία του 1970. Ενώ ο αριθμός των ατόμων που ζουν με άνοια αυξάνεται μεταξύ του γηράσκοντος πληθυσμού, η μελέτη δείχνει ότι ο κίνδυνος άνοιας φαίνεται να μειώνεται.
Θα μπορούσε η αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου να προσφέρει κάποιο επίπεδο προστασίας;
«Οι μεγαλύτερες περιοχές του εγκεφάλου, όπως αυτές που παρατηρήθηκαν στη μελέτη μας, μπορεί να αντανακλούν βελτιωμένη ανάπτυξη του εγκεφάλου και βελτιωμένη υγεία του εγκεφάλου», δήλωσε ο DeCarli.
«Μια μεγαλύτερη δομή του εγκεφάλου αντιπροσωπεύει ένα μεγαλύτερο απόθεμα εγκεφάλου και μπορεί να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις των εγκεφαλικών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και οι συναφείς άνοσες».
Ωστόσο, η αιτιολόγηση δεν μπορεί να τεκμηριωθεί μόνο με βάση αυτή τη μελέτη. «Οι αναλύσεις που δείχνουν διαφορές στα ποσοστά περιφερειακής ατροφίας του εγκεφάλου θα υποστήριζαν περαιτέρω τις ενδείξεις [...] μέσω της ανθεκτικότητας στην ατροφία που σχετίζεται με την ηλικία», εξήγησαν οι ερευνητές.
«Τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι οι κοινωνικές-πολιτισμικές ανισότητες ή αυτές που συνδέονται με την υγεία, οι οποίες είναι πιο συχνές μεταξύ των μη λευκών ατόμων στις ΗΠΑ, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία του εγκεφάλου», ανέφεραν οι συγγραφείς, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα γενίκευσης των ευρημάτων.
Πηγή: Technology Networks
