Μετά από 35 και πλέον χρόνια στο οικονομικό ρεπορτάζ έχω μάθει πως για τις ειδήσεις του αύριο δεν πρέπει να ψάχνεις στα πρωτοσέλιδα του σήμερα και τους οικονομικούς δείκτες της στατιστικής υπηρεσίας. Οι οικονομικοί δείκτες αποτυπώνουν την εικόνα που υπήρχε πριν τρεις ή έξι μήνες. Τα πρωτοσέλιδα του σήμερα καταγράφουν τις ειδήσεις του χθες.
Για να καταλάβεις πως πάνε και προς τα που θα πάνε τα πράγματα θα πρέπει να μιλήσεις με τους ανθρώπους του καθημερινού μόχθου και κυρίως του επιχειρηματικού. Οι πολιτικοί αναλυτές που αναζητούν τα αίτια της δημοσκοπικής καθίζησης της κυβέρνησης (με τις προς τα δεξιά απώλειες) στα Τέμπη, το γάμο των ομοφυλοφίλων ή την τεκμαρτή φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών αγνοούν τις αρνητικές συνέπειες της ασφυκτικής υπερ-ρύθμισης της αγοράς και της καθημερινής ζωής.
Π.χ. ο περιορισμός της χρήσης των μετρητών μπορεί να αυξάνει το δημοσιονομικό πλεόνασμα αλλά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αυξάνει τη δυσαρέσκεια, την αντισυστημικότητα και βλάπτει την οικονομική δραστηριότητα.
Μιλούσα πριν από λίγες μέρες με έναν οικονομικό σύμβουλο και λογιστή που ζει και εργάζεται σε μια από τις οικονομικά ακμαίες πόλεις της επαρχίας.
Λόγω της δουλειάς του καθημερινά συναλλάσσεται με εκατοντάδες οικονομικά δραστήριους συμπολίτες του.
«Τους έχω σιχαθεί, θα ψηφίσω Λατινοπούλου και ας τα κάνει χειρότερα» μου είπε. Γνωρίζοντας πως είναι παραδοσιακός ψηφοφόρος του κυβερνώντος κόμματος, άρπαξα την ευκαιρία για μια πρωτογενή έρευνα, δημοσκόπηση και ψυχανάλυση μαζί: «Έλα», του λέω «εσύ που όταν έρχονται τα στελέχη της κυβέρνησης και του κόμματος στην περιοχή είσαι ο πρώτος που συναντούν. Γιατί;»
Μερικοί από τους λόγους που μου ανέπτυξε, με βάση τις σημειώσεις που κράτησα είναι οι παρακάτω:
«Έχουν γεμίσει την πόλη αργόμισθους, μην κοιτάς εσείς στην Αθήνα που δεν τους βλέπετε. Σε μια μικρή πόλη σαν τη δική μας, όλοι γνωριζόμαστε και βλέπουμε καθημερινά τι κάνει ο καθένας. Αυτό να ξέρεις δημιουργεί αρνητικές κρίσεις και αντιπάθεια.
-Υπάρχει μια υπερύθμιση που εξοντώνει τις μικρές επιχειρήσεις.
- Η γενίκευση της χρήσης των POS και οι ψηφιακές κάρτες εργασίας μπορεί να μην βάζουν εμπόδια σε μια μεγάλη επιχείρηση αλλά διαλύουν μια μικρή που απασχολεί 3-4 άτομα.
Μια ώρα να χρειαστεί κάποιος να δουλέψει παραπάνω, θα πρέπει να μπεις στο σύστημα της ΕΡΓΑΝΗ να το δηλώσεις. Οι περισσότεροι από αυτούς που απασχολούν λίγα άτομα δεν μπορούν να το κάνουν μόνοι τους. Αναγκαστικά χρειάζονται άλλη επαγγελματική σχέση με το λογιστή και αυτό αυξάνει το κόστος. - Για την ίδια παράβαση π.χ. το πρόστιμο είναι 10.000 ευρώ και γι’ αυτόν που απασχολεί 2 άτομα και γι’ αυτόν που απασχολεί 200. Αυτός που απασχολεί 200 μου λέει δεν πειράζει ας το φάμε είναι ψιλοπράματα ενώ αυτός που απασχολεί 2 πρέπει να κατεβάσει ρολά.
- Στην επιθεώρηση εργασίας έχουν προσλάβει 7 άτομα και τους έχουν αναθέσει να κάνουν 12 ελέγχους την εβδομάδα ο καθένας. Κατά συνέπεια θα πρέπει να κάνουν 84 ελέγχους την εβδομάδα και 336 το μήνα. Η πόλη μας έχει δεν έχει 1.000 επιχειρήσεις. Αυτά δεν γίνονταν ούτε στη σοβιετική ένωση όπως γράφεις και εσύ...
- Οι κτηνοτρόφοι είναι αναγκασμένοι να εκδίδουν πιστοποιητικά απόθεσης αποβλήτων. Κάποιος με 10 κατσίκια και ένα μαντρί πρέπει να συνεργαστεί με μια μονάδα βιοαερίου για να μεταφέρει τις κοπριές. Το κόστος είναι απαγορευτικό και αναγκάζονται να πληρώνουν για να αποκτούν ψεύτικα πιστοποιητικά.
- Ένα βουλκανιζατέρ με δυο άτομα στο οποίο κάποιος σταματά για πέντε λεπτά για να βγάλει ένα καρφί από τον τροχό, για 5-10 Ευρώ, χρειάζεται να τηρεί βιβλίο που καταγράφει ποιος εισέρχεται και ποιος εξέρχεται... Ποιός και πότε θα το κάνει αυτό;
- Πάω στην Περιφέρεια για μια αίτηση για επένδυση που έχει καθυστερήσει. «Τι θα γίνει, πότε θα προχωρήσουμε τους λέω...». «Μη φωνάζεις γιατί άμα θέλω την κόβω εντελώς» μου λέει ο γραφειοκράτης που συμπεριφέρεται σαν καθεστώς.
Φέρνουν εργαζόμενους με αυτές τις συμβάσεις π.χ. για 6 μήνες. Τους παίρνει κάποιος που έχει ανάγκη για 2-3 μήνες σε κάποια αγροτική ή άλλη δραστηριότητα. Μετά δεν έχει να τους δώσει δουλειά. Ο μετανάστης ψάχνει άλλου εξαφανίζεται και παραβιάζει την άδεια παραμονής. Κανένας δεν ξέρει που πάει και τι κάνει.
Ρυθμίσεις σαν τις παραπάνω υπάρχουν παντού και η αλήθεια είναι πως μας φέρνουν πιο κοντά στην Ευρώπη. Οι περισσότερες δεν προκύπτουν και από την Ευρώπη.
Προκύπτουν από μια Ευρώπη όπως την ξέραμε όμως γιατί και εκεί μια διευρυνόμενη μερίδα κόσμου αντιδρά και ψηφίζει τους «λαϊκιστές» και ευρωσκεπτικιστές παρομοιάζοντας την Ε.Ε. με την ΕΣΣΔ.
Οι «λαϊκιστές» και ευρωσκεπτικιστές εκμεταλλεύονται αυτήν τη δυσαρέσκεια που προκύπτει συνήθως από τις ντιρεκτίβες της Ε.Ε. στη γραφειοκρατία της οποίας κυριαρχούν αριστεριστές και ακραίοι περιβαλλοντιστές.
Οι ακραίοι όμως στην πολιτική τους ατζέντα μαζί με τα μέτρα περιορισμού των ρυθμίσεων συμπεριλαμβάνουν και επιδιώξεις περιορισμού του Κράτους Δικαίου, της δημοκρατίας και του γεωπολιτικού προσανατολισμού.
Με τον τρόπο αυτό το πρόβλημα διάθεσης της κοπριάς ενός μικρού στάβλου μπορεί να οδηγήσουν στον ευρωσκεπτικισμό και τον φιλοπουτινισμό...
Μήνυμα 1)Τα παιδιά των κόκκινων δανείων
«Κύριε Στούπα
Θα ήθελα κατ’ αρχήν να σας ευχηθώ κάθε επιτυχία στο liberal
Το σημερινό σας άρθρο για τον θυμό, αν και πραγματεύεται - πολύ εύστοχα- τις συνέπειες της συλλογικής έλλειψης ψυχραιμίας - και της συλλογικής άρνησης της πραγματικότητας της χρεοκοπίας- αναφέρει για τα δεκάδες δισ. ευρώ κόκκινων δανείων.
Ξέρετε, λόγω επαγγέλματος (λογιστής/φοροτεχνικός) έρχομαι πολύ συχνά σε επαφή με αυτό το πρόβλημα.
Είναι πράγματι λυπηρό να βλέπω οικογένειες να παλεύουν για 10 -15 χρόνια και άκρη να μην μπορούν να βγάλουν.
Νοικοκυριά που πίστεψαν ότι κάνοντας χρήση ενός στεγαστικού δανείου, θα καταφέρουν να ξεφύγουν από το ενοίκιο.
Οικογενειάρχες που μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 90 / αρχές της δεκαετίας του 2000 ζούσαν μία «μικρομεσαία ζωή», πίστεψαν ότι λαμβάνοντας 20 ή 25 ή 30 εκατομμύρια δραχμές και εν συνεχεία 100-150 ή 200 χιλιάδες ευρώ δάνειο και αντικαθιστώντας το ενοίκιο με μία δόση δανείου ίσως και διπλάσια από το ύψος του μισθώματος (τότε εσείς θα το θυμάστε, τα ενοίκια ήταν πολύ χαμηλά λόγω πτώσης της ζήτησης), θα έλυναν μία και καλή τα όποια προβλήματα των οικογενειών τους.
Εν συνεχεία, αντιμετώπισαν κάθετη πτώση του βιοτικού επιπέδου, οι όποιες οικογενειακές αποταμιεύσεις (αποτέλεσμα της κουλτούρας αποταμίευσης που υπήρχε στην Ελλάδα πριν το 1990) είχαν εξανεμιστεί, το ένα δάνειο έφερνε το άλλο, οι κάρτες είχαν καθιερωθεί περίπου ως κάτι υποκατάστατο των μισθών και όλοι ως κοινωνία πορευόμασταν στο 2008......
Κύριε Στούπα είναι πραγματικά λυπηρό.
Βλέπω περιπτώσεις συνομηλίκων μου (είμαι 39 ετών) να κληρονομούν από τους γονείς τους (ναι, δυστυχώς λόγω παρέλευσης των ετών υπάρχουν πλέον και τέτοιες καταστάσεις) ένα ακίνητο 30 ετών και 50.000 ευρώ χρεών, εξυπηρετούμενων και μη.
Πελάτης μου προ 4 ετών, λίγο μετά τα 30 του χρόνια και με μηνιαίο εισόδημα 950 ευρώ, κληρονόμησε ένα ακίνητο και 65.000 (ενήμερων) χρεών από δάνεια και κάρτες. Το ύψος των μηνιαίων τοκοχρεολυσίων προσέγγιζαν ποσοστό άνω του 90% του μισθού του. Πρόκειται για περιπτώσεις όπου η επιλογή είναι η άμεση ρευστοποίηση (με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε ψυχολογικό/συναισθηματικό και οικονομικό επίπεδο) ή η ακαριαία πτώχευση.
Ξέρετε ακόμη και τα εξυπηρετούμενα δάνεια εκείνων των εποχών, έχουν «γεννήσει» άλλα δάνεια (καταναλωτικά, «επισκευαστικά» κτλ) για να εξυπηρετήσουν τα αρχικά στεγαστικά.
Είναι λυπηρό, δεν φαίνεται εύκολα. Η όποια δημόσια συζήτηση γίνεται αποκλειστικά για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δηλαδή για καταστάσεις που το πιθανότερο - για τις ενυπόθηκες τουλάχιστον απαιτήσεις - θα καταλήξουν κάποια στιγμή μαζικά σε «οριστική διευθέτηση».
Το βλέπω μέσα από τη δουλειά μου, υπάρχουν πλέον πολλοί 35ρηδες και 40ρηδες, άνθρωποι της γενιάς μου, που κληρονομούν το «κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους» και ταυτόχρονα 20 -30- 40 -50 χιλιάδες ευρώ χρεών.
Πριν από ενάμιση χρόνο ένας σοβαρός πολιτικός τον οποίο και εκτιμώ είχε αρθρογραφήσει για τα «παιδιά των κόκκινων δανείων».
Γνωρίζω περιπτώσεις ανθρώπων της γενιάς μου που ακούν τη φράση στεγαστικό δάνειο, ή ακόμη και αγορά κατοικίας χωρίς δάνειο και παθαίνουν «σοκ».
Ακριβώς για αυτόν τον λόγο συχνά οι επιστολές μου είχαν ως θεματική την αγορά ακινήτων, τα στεγαστικά δάνεια, τα κρατικά στεγαστικά προγράμματα κτλ. Φοβάμαι ότι η ιστορία θα επαναληφθεί (ως τραγωδία, ως φάρσα).
Σας εύχομαι και πάλι κάθε επιτυχία στο νέο αυτό στάδιο της επαγγελματικής σας πορείας.
Σας ευχαριστώ
ΔΜ»
ΥΓ. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν έχω κάποιο κόκκινο δάνειο, ούτε έχω κληρονομήσει την οποιαδήποτε υποχρέωση από τους συγχωρεμένους γονείς μου.
Βλέπω όμως τη γενιά μου δυστυχώς να «κληρονομεί»
Μήνυμα 2: «Καλή αρχή
Καλημέρα Κώστα & καλή αρχή στο Liberal,
Εάν ήμουν αρθρογράφος, για το θέμα σου θα έγραφα άρθρο με τίτλο «Το Capital.gr σκότωσε την κότα με τα χρυσά αυγά».
Δεν σου κρύβω ότι με το που είχα διαβάσει το πρώτο σου άρθρο για τα Τέμπη ανησύχησα για εσένα, διότι ήξερα τι επιθέσεις θα υποστείς. Εξ ου και η επιστολή υποστήριξης που σου είχα στείλει και μου έκανες την τιμή να δημοσιεύσεις.
Χαίρομαι που θα συνεχίσουμε να σε διαβάζουμε καθημερινά διότι είμαστε πολλοί που πραγματικά θα νιώθαμε ότι χάνουμε κάτι σημαντικό χωρίς την καθημερινή σου άποψη. Θα το συνέκρινα με το συναίσθημα όπου ξέρεις ότι δεν θα ξαναμιλήσεις ποτέ με έναν φίλο με τον οποίον απολαμβάνεις τις συζητήσεις σας. Στενάχωρο συναίσθημα.
Και πάλι καλή αρχή και συνέχισε δυνατά φίλε μου, διότι η κοινωνία μας έχει πραγματικά ανάγκη τη φωνή σου!
Φιλικά,
Αλέξανδρος Αγγελής»
