Ένα από τα θέματα που είχε αναδείξει η στήλη από τα «γενοφάσκια της» σχεδόν, ήταν αυτό των προοπτικών της ανοσοθεραπείας.
Τρεισήμισι χρόνια σχεδόν μετά, τα Car-T κύτταρα ή η θεραπεία του «ζωντανού φαρμάκου» όπως την αποκαλούν, έχουν δώσει υψηλά ποσοστά ανταπόκρισης σε ασθενείς με πολύ περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές μέχρι πρότινος όπως εκείνοι με τη συνηθέστερη μορφή μη Hodgkin λεμφώματος DLBCL με διάμεση επιβίωση μόνο έξι μήνες.
Όμως παρά το γεγονός ότι ξεκίνησαν για τη θεραπεία των καρκίνων του αίματος, χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία σπάνιων και πολύ ειδικών τύπων καρκίνου, ενώ ταυτόχρονα έχουν αντιστρέψει τις επικρατούσες τάσεις στο μελάνωμα αλλά και σ’ ένα πλήθος άλλων ιατρικών ενδείξεων.
Η ανοσοθεραπεία είναι μια εξατομικευμένη θεραπεία που εκμεταλλεύεται την ισχύ του ανοσοποιητικού συστήματος του ίδιου του ασθενούς για να καταπολεμήσει την ασθένειά του, μέσω της τροποποίησης των ίδιων των ανοσολογικών του κυττάρων προκειμένου να αναγνωρίσουν και να επιτεθούν στους όγκους.
Υπενθυμίζουμε εν συντομία ότι τα ανοσοκύτταρα (T- κύτταρα) εξάγονται από τους ασθενείς μετά από αιμοληψία, επαναπρογραμματίζονται στο εργαστήριο(!) και εν συνεχεία γίνεται εκ νέου έγχυση στον ασθενή. Τα Τ κύτταρα μετά τη διαδικασία αυτή είναι πλέον ικανά να αναγνωρίζουν ένα συγκεκριμένο επιφανειακό αντιγόνο στα καρκινικά κύτταρα, αρχίζουν να διεγείρονται, εν συνεχεία να αντιγράφονται και στο τέλος επιτίθενται στα καρκινικά κύτταρα.
Το μεγάλο στοίχημα δε των εταιρειών βιοτεχνολογίας είναι ότι στο μέλλον τα λεγόμενα κύτταρα Car-T, θα έχουν την ικανότητα να καταπολεμήσουν κάθε είδους καρκίνο. (περισσότερα για τα Car-T κύτταρα και τις εταιρείες που προηγούνται στην έρευνα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Το δεύτερο όπλο της μάχης κατά του καρκίνου είναι οι αναστολείς σημείων ελέγχου. Αφορούν άλλη μια μια σημαντική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, την ικανότητα του να υποδεικνύει στο σώμα ποια κύτταρα είναι τα φυσιολογικά και ποια τα «ξένα».
Αυτή ακριβώς η λειτουργία επιτρέπει στο ανοσοποιητικό μας να επιτεθεί στα «ξένα» και όχι στα υγιή κύτταρα του οργανισμού μας.
Για να γίνει αυτό, το ανοσοποιητικό μας χρησιμοποιεί τα «σημεία ελέγχου» που είναι μόρια σε συγκεκριμένα κύτταρα που πρέπει να ενεργοποιηθούν ή να απενεργοποιηθούν έναντι να ξεκινήσει η ανοσοαπόκριση.
Τα καρκινικά κύτταρα δυστυχώς μπορούν να παράγουν πρωτεΐνες (PD-L1, PD-L2), οι οποίες προσκολλώνται στα σημεία ελέγχου και διακόπτουν τη δράση των Τ- κυττάρων, εμποδίζοντας τα να επιτεθούν στον καρκίνο.
Ο στόχος λοιπόν πολλών φαρμακοβιοτεχνολογικών εταιρειών είναι να βρουν τις αντίστοιχες ενώσεις που προσκολλώμενες στους υποδοχείς, θα εμποδίσουν τις παραπάνω πρωτεΐνες να διακόψουν τη δράση των Τ- κυττάρων. (Περισσότερα για το ποιες εταιρείες προηγούνται στην έρευνα γύρω από τους αναστολείς σημείων ελέγχου μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Το ταξίδι της Βristol Myers Squibb στην ανοσολογική ογκολογία
Τον Ιούλιο του 2014 το Opdivo- nivolumab -της Βristol Myers Squibb ήταν ο πρώτος αναστολέας σημείου ελέγχου PD-1 που έλαβε κανονιστική έγκριση.
Σήμερα έχει λάβει εγκρίσεις σε περισσότερες από 65 χώρες, ενώ τον Οκτώβριο του 2015, το συνδυαστικό σχήμα Opdivo και Yervoy- ipilimumab - ήταν ο πρώτος συνδυασμός ανοσο-ογκολογίας που έλαβε έγκριση για τη θεραπεία του μεταστατικού μελανώματος και έχει εγκριθεί επί του παρόντος σε περισσότερες από 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό που εξαρχής είχε ιδιαίτερη βαρύτητα στην έρευνα της Bristol Myers πάνω στην ανοσολογική ογκολογία είναι ότι μέσω του Opdivo, η εταιρεία προσπαθεί να αναπτύξει ένα φάρμακο- είτε ως μονοθεραπεία, είτε σε συνδυασμό με άλλα καρκινικά φάρμακα-όχι μόνο για τον καρκίνο του πνεύμονα, αλλά και για το μελάνωμα, το προχωρημένο νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, για το κλασσικό λέμφωμα Hodgkin, τον καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου από πλακώδη κύτταρα και το καρκίνο του ουροθηλίου.
Σήμερα το Opdivo έχει καταστεί μια σημαντική επιλογή θεραπείας σε πολλαπλούς καρκίνους και όχι μόνο για το NSCLC, αποτελώντας ακόμα και για το 2020, μια χρονιά που πολλοί ασθενείς ανέβαλλαν τις θεραπείες τους λόγω της πανδημίας, την τρίτη κατά σειρά γραμμή εσόδων της εταιρείας.
Το 2020 οι πωλήσεις της εταιρείας εκτοξεύτηκαν στα 42,5 δισ. δολάρια από 26,1 δισ. δολάρια το 2019- αύξηση 63%- με πρωταγωνιστές το φάρμακο για το πολλαπλό μυέλωμα Revlimid το οποίο πήρε άδεια το 2020 με πωλήσεις 12,106 δισ., το φάρμακο Eliquis για την πρόληψη φλεβικής θρομβοεμβολής, που είχε πωλήσεις 9,168 δισ. δολάρια και έτρεξε με ρυθμό ανάπτυξης 16% και τρίτο το Οpdivo με πωλήσεις 6,69 δισ. δολάρια, ελαφρώς πεσμένες λόγω της πανδημίας. Η μερισματική απόδοση της εταιρείας στα τρέχοντα επίπεδα ανέρχεται πέριξ του 2,9%.
Νέες εγκρίσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Πριν λίγες ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τον συνδυασμό nivolumab με cabozantinib –της γαλλικής εταιρείας Ιpsen pharma- για την πρώτη γραμμή θεραπείας ενηλίκων ασθενών με προχωρημένο νεφροκυτταρικό καρκίνωμα (RCC).
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βασίζεται σε αποτελέσματα από τη μελέτη Φάσης 3 CheckMate -9ER, σύμφωνα με τα οποία ο συνδυασμός nivolumab με cabozantinib κατέδειξε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα έναντι του sunitinib σε τρία κύρια καταληκτικά σημεία:
-Tην επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS), που ήταν το πρωτεύον καταληκτικό σημείο της μελέτης,
- Tο ποσοστό αντικειμενικής ανταπόκρισης (ORR) στη θεραπεία και
-Tη συνολική επιβίωση (OS) των ασθενών.
Επιπλέον, ο συνδυασμός nivolumab με cabozantinib ήταν καλά ανεκτός από τους ασθενείς που συμμετείχαν στη μελέτη. Όσον αφορά στην ασφάλεια, παρουσίασε τα γνωστά προφίλ ασφάλειας των δύο φαρμάκων, ενώ αναφέρθηκε μικρό ποσοστό οφειλόμενων στη θεραπεία ανεπιθύμητων ενεργειών που οδήγησαν σε διακοπή της θεραπείας.
Το νέο θεραπευτικό σχήμα συνδυάζει μία ανοσοθεραπεία και έναν αναστολέα τυροσινικής κινάσης (TKI) ενώ υπενθυμίζουμε ότι ο συνδυασμός nivolumab με cabozantinib εγκρίθηκε για την πρώτης γραμμής θεραπεία του προχωρημένου νεφροκυτταρικού καρκινώματος και από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2021, ενώ παράλληλα αιτήσεις έγκρισης βρίσκονται υπό αξιολόγηση από τις ρυθμιστικές αρχές άλλων χωρών.
Mε την παραπάνω έγκριση η Bristol- Myers Squibb προσφέρει πλέον στους ασθενείς με προχωρημένο νεφροκυτταρικό καρκίνωμα (RCC) δύο διαφορετικές συνδυαστικές θεραπείες με βάση το nivolumab, οι οποίες έχουν καταδείξει σημαντικά οφέλη επιβίωσης έναντι του sunitinib.
Η επιτυχία για την Bristol Myers είναι μεγάλη καθώς το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα (RCC) αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου του νεφρού στους ενήλικες, καθώς κάθε χρόνο καταγράφονται περισσότερα από 431.000 νέα περιστατικά και 179.000 θάνατοι σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ τo ποσοστό πενταετούς επιβίωσης για τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με μεταστατική ή προχωρημένη νόσο είναι μόλις στο 13%.
Πέρα από τα νούμερα και τις επιδόσεις των εταιρειών όμως, αυτό που είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο είναι ότι χάρη στην πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα της έρευνας, οι ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο του νεφρού ζουν περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν. Η έγκριση στην ουσία του συνδυασμού nivolumab με cabozantinib ως πρώτης γραμμής θεραπεία του μεταστατικού καρκίνου νεφρού αποτελεί στην ουσία την απόδειξη της τεράστιας προόδου που έχει επιτευχθεί στην ιατρική έρευνα κατά του καρκίνου τα τελευταία χρόνια.
Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι το deal –μαμούθ με την Celgene ενδεχομένως να βοηθήσει την Bristol Myers να αναπτύξει περαιτέρω ταχύτητα μιας και ο στόχος του deal είναι η δημιουργία ενός φαρμακευτικού κολοσσού που θα παράγει συνολικά 9 προϊόντα για την καταπολέμηση του καρκίνου.
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες
