Του Βασίλη Γεώργα
Φειδωλός σε χρήμα, πλουσιότερος σε φορολογικά κίνητρα και προσανατολισμένος στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και όσους έχουν τα απαραίτητα κεφάλαια να επενδύσουν, είναι ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος που επεξεργάστηκε η κυβέρνηση και έδωσε από χθες σε δημόσια διαβούλευση. Το νέο πλαίσιο κινήτρων είναι προσαρμοσμένο στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν τόσο στα δημόσια ταμεία όσο στο τραπεζικό σύστημα και εμποδίζουν την εύκολη πρόσβαση των επιχειρήσεων σε κεφάλαια.
Εξ ου και η επιλογή να δοθεί βάρος στην 12ετή σταθερότητα του φορολογικού συντελεστή ή στις fast track διαδικασίες αδειοδότησης για τις μεγάλες επενδύσεις άνω των 20 εκατ. ευρώ που δημιουργούν τουλάχιστον 40 νέες θέσεις εργασίας, και στις φοροαπαλλαγές και την επιδότηση του μισθολογικού κόστους σε συνδυασμό με την αξιοποίηση εναλλακτικών χρηματοδοτικών εργαλείων για τις μικρότερες εταιρείες, τους συνεταιρισμούς κλπ. Ο νέος Επενδυτικός Νόμος δίνει βάρος στην ενίσχυση μικρότερου μεγέθους εταιρειών αλλά παράλληλα βάζει στο παιχνίδι και την προοπτική αναβίωσης κλειστών βιομηχανικών μονάδων με σχετικά σύγχρονο εξοπλισμό (δεκαετίας).
Τα κριτήρια εκταμίευσης των άμεσων επιχορηγήσεων είναι πολύ αυστηρά καθώς οι επενδυτές θα μπορούν να λάβουν το ήμισυ της επιχορήγησης μόνον αφότου ολοκληρωθεί το 50% της επένδυσης και καταβληθεί η ίδια συμμετοχή. Η έλλειψη πρόθυμων ή ικανών οικονομικά επενδυτών αλλά και η αντίληψη ότι πρέπει να ενισχυθούν πολλές και μικρότερου μεγέθους επενδύσεις από εταιρείες προκειμένου να δημιουργηθούν νέες θέσεις απασχόλησης, ώθησαν την κυβέρνηση να κατεβάσει σημαντικά τον πήχη των ελάχιστων επενδυτικών σχεδίων που θα ξεκινούν πλέον από τις 100.000 ευρώ για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και θα κλιμακώνονται στις 150.000 για τις μικρές, στις 250.000 για τις μεσαίες και στις 500.000 ευρώ για τις μεγάλες (ήταν 1 εκατ. ευρώ).
Ορίζει ωστόσο πλαφόν 10 εκατ. ευρώ στο σύνολο των ενισχύσεων που μπορεί να λάβει μια μεμονωμένη επιχείρηση και στα 20 εκατ. ευρώ μαζί με τις συνδεδεμένες. Το μέγιστο ποσοστό επιχορηγήσεων φτάνει στο 45% με βάση τον νέο Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, ωστόσο στην πράξη είναι σημαντικά μικρότερο για τις περισσότερες περιοχές της χώρας, ενώ ξεκινά από το 10%.
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα πρόσβασης στη ρευστότητα από τις επιχειρήσεις, προβλέπει για πρώτη φορά την ίδρυση επενδυτικών εταιρειών τύπου Funds of Funds (Ταμεία Συμμετοχών) τα οποία θα μπορούν να παρέχουν, ίδια κεφάλαια, δάνεια και εγγυήσεις επιχειρηματικού κινδύνου.
Αναλυτικά στο νομοσχέδιο του νέου Επενδυτικού Νόμου που θα παραμείνει σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 16 Μαΐου προβλέπεται:
Είδη ενισχύσεων
Έξι διαφορετικές κατηγορίες ενισχύσεων που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν συνδυαστικά ή μεμονωμένα θα προβλέπει ο νέος αναπτυξιακός νόμος.
Συγκεκριμένα:
1. Απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, αφαιρουμένου του φόρου του νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου ή και της αξίας του καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού που αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση και συνιστά ισόποσο αποθεματικό. Το δικαίωμα θεμελιώνεται με την πιστοποίηση υλοποίησης του 50% της επένδυσης και καταβολής της ίδιας συμμετοχής. Η επιχείρηση μπορεί να αξιοποιήσει τη φοροαπαλλαγή εντός διαστήματος 15 ετών.
2. Απευθείας δημόσια επιχορήγηση από 10% έως 45% ανάλογα με την περιοχή της επένδυσης και το μέγεθος της επιχείρησης, για την κάλυψη τμήματος των επιλέξιμων δαπανών. Το 50% καταβάλλεται εφόσον πιστοποιηθεί η υλοποίηση του 50% του συνολικού κόστους της επένδυσης και έχει καταβληθεί η ίδια συμμετοχή και το υπόλοιπο μετά την ολοκλήρωση.
3. Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης έως επτά χρόνια, με την κάλυψη των δόσεων για leasing απόκτησης καινούργιου μηχανολογικού εξοπλισμού. Η επιδότηση προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησης. Καταβάλλεται ανά εξάμηνο μόλις πιστοποιηθεί η εγκατάσταση του εξοπλισμού. Προεξόφληση μπορεί να γίνει μόνο το τελευταίο έτος πριν την λήξη της χρηματοδοτικής μίσθωσης.
4. Επιδότηση από το Δημόσιο του μισθολογικού κόστους των νέων θέσεων εργασίας. Καταβάλλεται ανά εξάμηνο.
5. Σταθερός φορολογικός συντελεστής
6. Χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου από ταμείο συμμετοχών μέσω χρηματοδότησης ιδίων κεφαλαίων ή επενδυτικής χορηγίας για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου είτε δανείων προς τις επιχειρήσεις.
Επενδύσεις Μείζονος Σημασίας
Με κίνητρα το πάγωμα του φορολογικού συντελεστή για 12 χρόνια και τις fast track διαδικασίες αδειοδότησης αντιμετωπίζει ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος τις μεγάλες επιχειρήσεις που θα επενδύσουν πάνω από 20 εκατ. ευρώ και θα δημιουργήσουν τουλάχιστον 40 θέσεις εργασίας.
Συγκεκριμένα δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες που θα επενδύσουν πάνω από 20 εκατ. ευρώ να χρησιμοποιήσει τον σταθερό φορολογικό συντελεστή εισοδήματος αμέσως μετά την ολοκλήρωση της επένδυσή του. Εναλλακτικά αν δεν χρησιμοποιήσει τον σταθερό συντελεστή, δίνεται η δυνατότητα να κάνει χρήση της φορολογικής απαλλαγής με ποσοστό ενίσχυσης 10% και έως του ποσού των 5 εκατ. ευρώ.
Οι επενδύσεις που χαρακτηρίζονται ως «μείζονες» θα μπορούν να αξιοποιούν τις διαδικασίες ταχείας αδειοδότησης μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων.
Ύψος επενδύσεων
Το σύνολο των ενισχύσεων που μπορεί να λάβει μια επιχείρηση δεν μπορεί να ξεπερνά τα 10 εκατ. ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα 20 εκατ. ευρώ μαζί με τις συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες εταιρείες. Ορίζεται επίσης πλαφόν ενίσχυσης στα 5 εκατ. ευρώ για κάθε υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο. Το ελάχιστο ύψος της επένδυσης για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στις ενισχύσεις του νέου επενδυτικού νόμου ορίζεται με βάση το μέγεθος της επιχείρησης:
• Για μεγάλες επιχειρήσεις, στο ποσό των 500.000 ευρώ (από 1 εκατ. ευρώ).
• Για μεσαίες επιχειρήσεις, συνεταιρισμούς και σχηματισμούς συνέργειας (clusters) στο ποσό 250.000 ευρώ (από 500.000 ευρώ).
• Για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των 150.000 ευρώ (ξεκινούσαν από 200.000 και 300.000 ευρώ).
• Για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, στο ποσό των 100.000 ευρώ.
Η ίδια συμμετοχή των εταιρειών στο πλαίσιο του νέου επενδυτικού νόμου θα μπορεί να καλύπτεται είτε με διαθέσιμα, είτε με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου σε μετρητά, είτε ακόμη και με αύξηση κεφαλαίου με χρήση υφιστάμενων αποθεματικών ή την ανάλωση αποθεματικών εφόσον η εταιρεία έχει επαρκεί ρευστότητα. Επίσης με έκδοση ομολογιακών δανείων μέσω δημόσιας εγγραφής και απευθείας δανεισμό από τράπεζες ή άλλους χρηματοδοτικούς φορείς.
Μεγάλες επενδύσεις
Για τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των 50 εκατ. ευρώ το ανώτατο ποσό ενίσχυσης προσδιορίζεται ως εξής:
α) για το τμήμα της δαπάνης μέχρι 50 εκατ. ευρώ παρέχεται το 100% της ανώτατης επιτρεπόμενης περιφερειακής ενίσχυσης, εξαιρουμένης της ενίσχυσης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ανώτατο περιφερειακό όριο),
β) για το τμήμα της δαπάνης από 50 έως 100 εκατ. ευρώ παρέχεται το 50% του ανώτατου περιφερειακού ορίου,
γ) για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα 100 εκατ. ευρώ δεν παρέχεται καμία ενίσχυση εκτός αν δοθεί άδεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Δικαιούχοι
Δικαιούχοι των ενισχύσεων είναι:
α. ατομικές επιχειρήσεις
β. εμπορικές εταιρείες,
γ. συνεταιρισμοί,
δ. Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν. Σ.Επ.) του Ν. 4019/2011, Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του Ν. 4015/2011,
ε. υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες,
στ. επιχειρήσεις που λειτουργούν με την μορφή κοινοπραξίας εφόσον έχουν καταχωριστεί στο ΓΕΜΗ.
Ποιες επενδύσεις επιδοτούνται
Τα επενδυτικά σχέδια, που ενισχύονται από τον Αναπτυξιακό Νόμο θα πρέπει να αποτελούν αρχική επένδυση και να πληρούν μια από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α. Δημιουργία νέας μονάδας.
β. Επέκταση της δυναμικότητας.
γ. Διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν, με τον όρο ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τουλάχιστον κατά 200% τη λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου.
δ. Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγής με τον όρο οι επιλέξιμες δαπάνες να είναι μεγαλύτερες από τις αποσβέσεις της μονάδας που πρόκειται να εκσυγχρονιστεί.
ε. Εξαγορά επιχειρηματικών εγκαταστάσεων εταιρειών που έχουν κλείσει από επενδυτή ο οποίος δεν σχετίζεται με τον πωλητή.
Επιλέξιμες δαπάνες
Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος θεωρεί ως επιλέξιμη δαπάνη το μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται από την επένδυση για περίοδο δύο ετών από τη δημιουργία κάθε θέσης εργασίας, οι επενδύσει και τις επενδύσεις σε ενσώματα και ασώματα πάγια των εταιρειών.
Επιλέξιμες δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού είναι μεταξύ άλλων: -η κατασκευή, η επέκταση, ο εκσυγχρονισμός κτηριακών και βοηθητικών εγκαταστάσεων Οι δαπάνες αυτές δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 50% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.
- σε ότι αφορά στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις η αγορά του συνόλου των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού (κτήρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός), ή και μέρους των στοιχείων ενεργητικού μιας παραγωγικής μονάδας. Προϋπόθεση είναι η μονάδα να έχει κλείσει, τα μηχανήματα να μην είναι παλαιότερα των δέκα ετών, η συναλλαγή να γίνεται σε όρους αγοράς, ο αγοραστής να μην σχετίζεται με τον πωλητή. Τυχόν παλαιότερες επιδοτήσεις αφαιρούνται από τις επιλέξιμες δαπάνες.
- η αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού
- τα μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης νέου εξοπλισμού
Σε ότι αφορά τις δαπάνες απόκτησης άυλων στοιχείων ενεργητικού επιλέξιμες θεωρούνται οι αγορές δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης ευρεσιτεχνιών, συστημάτων διασφάλισης και ελέγχου ποιότητας, κλπ.
Ειδικά για τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι επιλέξιμες δαπάνες για άυλα στοιχεία ενεργητικού δεν μπορούν να υπερβούν το 50% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου. Για τις μικρομεσαίες το ανώτατο ποσοστό διαμορφώνεται στο 75%.
Επιδότηση μισθών
Όταν οι επιλέξιμες δαπάνες υπολογίζονται με βάση το εκτιμώμενο μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Το επενδυτικό έργο συνεπάγεται καθαρή αύξηση του αριθμού εργαζομένων στη συγκεκριμένη επιχειρηματική εγκατάσταση σε σύγκριση με τον μέσο όρο του προηγούμενου 12μηνου.
β) Η πλήρωση όλων των θέσεων εργασίας θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός τριών ετών από την ολοκλήρωση της επένδυσης.
γ) Κάθε θέση εργασίας διατηρείται για περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών, ή τριών ετών σε περίπτωση ΜμΕ.
Επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων
Μεταξύ άλλων οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων που εμπίπτουν στα ειδικά καθεστώτα του νόμου είναι οι ακόλουθες:
1. συμβουλευτικές υπηρεσίες (αμοιβές μελετών). Ενισχύεται μέχρι το 5% της επένδυσης και έως 50.000 ευρώ.
2. δαπάνες εκκίνησης για τις υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ενισχύονται ως και το 10% της ενίσχυσης των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και έως 100.000 ευρώ. Για τις καινοτόμες τα όρια είναι διπλάσια.
3. Δαπάνες καινοτομίας για ΜΜΕ (π.χ διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δαπάνες μισθοδοσίας, συμβουλευτικές υπηρεσίες κ.α). Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται σε ποσοστό 50%, αλλά δεν μπορούν να απορροφούν πάνω από το 1% της συνολικής ενίσχυσης του επενδυτικού σχεδίου ή τις 100.000 ευρώ.
4. Δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική καινοτομία για ΜΜΕ όπως δαπάνες προσωπικού, εξοπλισμού κτιρίων κ.α Φτάνουν ως και το 20% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους
5. Δαπάνες κόστους υλικών, εφοδίων και συναφών προϊόντων που είναι απαραίτητα για την υλοποίηση του έργου,
6. Δαπάνες για συνεργατικούς σχηματισμούς καινοτομίας
7. Επενδυτικές δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης
8. Επενδυτικές δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες με στόχο τη θέρμανση και μόνο σε πρόσφατα εγκαταστημένη η ανακαινισμένη μονάδα.
8. Δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Για αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή θερμότητας από ΑΠΕ, καθώς και για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μικρά υδροηλεκτρικά έργα είναι επιλέξιμες οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας εφόσον χορηγούνται μόνο σε νέες εγκαταστάσεις.
Ειδικές ενισχύσεις
Ο νέος αναπτυξιακός νόμος προβλέπει τη δυνατότητα ειδικών ενισχύσεων:
α) σε εξωστρεφείς επιχειρήσεις που αύξησαν τις εξαγωγές τους ως προς τις πωλήσεις τους κατά 10% την τελευταία τριετία.
β). σε καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, των οποίων οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης έχουν υπερβεί το 10% του συνόλου των λειτουργικών τους δαπανών για ένα τουλάχιστον έτος από τα τρία τελευταία πριν την υποβολή της αίτησης
γ) σε αυτές που προχωρούν σε διαδικασία συγχώνευσης,
δ) σε αυτές που παρουσιάζουν αύξηση της απασχόλησής τους κατά τουλάχιστον 10% την τελευταία τριετία πριν την κατάθεση της αίτησης,
ε) σε συνεταιρισμούς, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του Ν. 4019/2011 (Α'' 216), καθώς και οι Ομάδες Παραγωγών (Ο.Π.), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) και Συνεταιριστικές Εταιρείες (Σ.Ε.) του Ν. 4015/2011,
στ) σε επιχειρήσεις τεχνολογίας, πληροφορικής, επικοινωνίας και αγροδιατροφής
ζ) σε εταιρείες που επιτυγχάνουν αυξημένη προστιθέμενη αξία
η) σε επιχειρήσεις που εγκαθίστανται σε Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές, Επιχειρηματικά Πάρκα κ.α
θ) Σε αυτές οι οποίες λειτουργούν σε ειδικές περιοχές (ορεινές, παραμεθόριες, νησιωτικές, κ.λπ.)
ι) Σε επιχειρήσεις που επενδύουν σε περιοχές με αυξημένες μεταναστευτικές ροές και ιδίως σε Αγαθονήσι, Κάλυμνο, Καστελόριζο, Κω, Λέρο, Λέσβο, Σάμο, Σύμη, Χίος.
Κρατικά επενδυτικά funds
Επενδυτικά χαρτοφυλάκια τύπου Funds of Funds (Ταμεία Συμμετοχών) τα οποία θα ιδρύει το Δημόσιο για να υλοποιούν επενδύσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με κεφάλαια του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων προβλέπει ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος.
Στόχος των συγκεκριμένων funds θα είναι να χρηματοδοτούν μεταξύ άλλων την αναδιάρθρωση βιώσιμων επιχειρήσεων, να δημιουργούν ή να βοηθούν να αναπτυχθούν νέες εταιρείες με έμφαση στην καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, και να αναπτύξουν την αγορά κεφαλαίων για μικρές και μεσαίες εταιρείες που απασχολούν έως και 500 εργαζόμενους.
Η δημόσια χρηματοδότηση μέσω των ανωτέρω ταμείων θα παρέχεται προς ανεξάρτητους ιδιώτες επενδυτές ως ενίσχυση χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου, ήτοι:
α) ίδια κεφάλαια ή οιονεί ίδια κεφάλαια ή επενδυτική χορηγία για την παροχή επενδύσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου
β) δάνεια για την παροχή επενδύσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου
γ) εγγυήσεις για την κάλυψη των ζημιών από τις επενδύσεις χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου
Σε ιδιώτες επενδυτές που επενδύουν στα ανωτέρω ταμεία, θα παρέχονται φορολογικά κίνητρα... Η διαχείριση των ταμείων μπορεί να ανατίθεται σε εταιρίες επιχειρηματικών κεφαλαίων. Η επιλογή των διαχειριστών, το ύψος αμοιβής τους, το επίπεδο μόχλευσης, ο έλεγχος, η διάρκεια και ο τρόπος λειτουργίας τους θα αποτελούν αντικείμενο των Ταμείων Συμμετοχών. Τον συντονισμό και την εποπτεία θα αναλάβει η Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών και Στρατηγικών Επενδύσεων.
