Οι οπαδοί των εφαρμοσμένων οικονομικών και των απτών αποδείξεων της ορθότητας της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής, δεν ενθουσιάζονται με τις αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης. Πόσες φορές το έχουμε ακούσει: «δεν… τρώγεται η αναβάθμιση» ανέφεραν οι επικριτές ειδικά κατά την περίοδο εκτίναξης του πληθωρισμού των τροφίμων κατά την οποία το κόστος της διατροφής ήταν και στην επικαιρότητα.
Από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, έχει κλείσει ένας 15ετής κύκλος. Τον Ιούνιο του 2010, η Moody’s –τελευταίος από όλους τους οίκους αξιολόγησης γεγονός για το οποίο κατηγορήθηκε- στέρησε την επενδυτική βαθμίδα από την Ελλάδα και ενώ είχε ήδη προηγηθεί η ένταξη της χώρας στο ΔΝΤ. Τελευταία μας στέρησε την επενδυτική βαθμίδα, τελευταία μας την επέστρεψε. Και τώρα για το υπουργείο Οικονομικών αλλά και τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους ξεκινά μια μεγάλη πρόκληση: αυτή η αναβάθμιση να μετουσιωθεί σε χρήμα.
Μπορεί να γίνει; Ναι είναι η απάντηση. Δεν μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό από τον απλό πολίτη καθώς μεσολαβούν πολύκλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες, όμως θετικό αποτέλεσμα μπορεί να υπάρξει. Για παράδειγμα, ο δανειολήπτης στεγαστικού δανείου του μέλλοντος, δεν θα μάθει ποτέ ότι εξαιτίας της αναβάθμισης, θα μειωθεί η δαπάνη των τραπεζών για τόκους άρα θα αυξηθεί και το περιθώριό τους να μετακυλήσουν αυτό το όφελος στους πελάτες τους. Ούτε θα συνδέσει το μελλοντικό στέλεχος τον υψηλό μισθό του με το γεγονός ότι μια εταιρεία μπήκε στο χρηματιστήριο αξιοποιώντας την αναβάθμιση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, χρηματοδότησε τα επενδυτικά της σχέδια με τα κεφάλαια που άντλησε και έφτιαξε έτσι το έδαφος για τη δημιουργία μερικών καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας. Υπάρχει και ένα άλλο επιχείρημα πολύ πιο πειστικό ειδικά γι’ αυτούς που έχουν μνήμη που εκτείνεται πέραν της 15ετίας. Εκτιμάς αυτό που έχεις όταν το χάνεις. Και όταν η Ελλάδα έχασε την επενδυτική βαθμίδα, βρέθηκε με τα δύο πόδια στον γκρεμό βιώνοντας συνθήκες ύφεσης ανάλογης της Μεγάλης Ύφεσης που έναν αιώνα μετά διδάσκεται ακόμη και σε μαθητές λυκείου.
Το υπουργείο Οικονομικών και ο ΟΔΔΗΧ, θα βάλουν στις αποσκευές τους την αναβάθμιση του οίκου Moody’s και θα αρχίσουν τα ταξίδια στο εξωτερικό για να επικοινωνήσουν τα μαντάτα. Πόρτες που παρέμεναν ερμητικά κλειστές καθώς δεν είχαμε το διαβατήριο του αμερικανικού οίκου, τώρα μπορούν να ανοίξουν. Τα λεγόμενα «παθητικά κεφάλαια» (θεσμικοί, συνταξιοδοτικά ταμεία κλπ) θα αρχίσουν να εγγράφονται για μεγαλύτερα ποσά στις εκδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Χτυπούσαμε μέχρι σήμερα τις αγορές της Ασίας ή της Αυστραλίας; Όχι είναι η απάντηση. Τώρα μπορούμε. Και όσο μεγαλύτερη η ζήτηση για τα ελληνικά ομόλογα τόσο το καλύτερο για τις μελλοντικές εκδόσεις ελληνικών ομολόγων. Είτε γίνουν φέτος, είτε από το νέο έτος διότι η Ελλάδα έχει και αυτή την πολυτέλεια: να μην βγει καθόλου στις αγορές ξανά για ολόκληρο το 2025 αν κρίνει ότι αυτό είναι προς το συμφέρον της χώρας.
Στο οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν ότι οι αναβαθμίσεις δεν είναι γραμμένες σε πέτρα. Αρκεί μια ματιά στο διάγραμμα των αξιολογήσεων για να θυμηθεί κανείς ότι η Moody’s χρειάστηκε μερικούς μήνες για να πετάξει τα ελληνικά ομόλογα στα… σκουπίδια το 2010 προχωρώντας σε διαδοχικές και βίαιες υποβαθμίσεις. Έτσι, το επόμενο χρονικό διάστημα, ο στόχος είναι να σταλούν νέα μηνύματα στις αγορές περί τήρησης των δημοσιονομικών δεσμεύσεων και συνέχισης της προσπάθειας αποκλιμάκωσης του χρέους. Το 2025, θα υπάρξουν νέες πρόωρες αποπληρωμές χρέους, πιθανώς και μεγαλύτερες από τα 5,3 δις. ευρώ που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Ας μην ξεχνάμε ότι με το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων της περασμένης Πέμπτης, ήδη έφυγαν από τη μέση δανειακές υποχρεώσεις 1,5 δις. ευρώ που κανονικά θα έπρεπε να αποπληρωθούν του χρόνου. Και αυτό σημαίνει ότι και για του χρόνου, η Ελλάδα θα χρειαστεί να δανειστεί λιγότερα από 8 δις. ευρώ.
