Υψηλόβαθμο στέλεχος της Volkswagen, επιφορτισμένος με την αντιμετώπιση προβλημάτων και γνωστός εσωτερικά της εταιρείας με το προσωνύμιο «ο πυροσβέστης», είχε ενημερώσει τους επικεφαλής της από το Μάιο του 2014, για επικείμενο έλεγχο των αμερικανικών Αρχών σχετικά με το αν η αυτοκινητοβιομηχανία διαθέτει μηχανισμό «αναγνώρισης ελέγχων» στα μοντέλα της, σύμφωνα με το Marketwatch.
Συγκεκριμένα, ο Bernd Gottweis, ανώτερος υπάλληλος στο τμήμα ελέγχου ποιότητας, ο οποίος διεύθυνε ομάδα ερευνών με αντικείμενο να ανακαλύπτει ζητήματα ποιότητας και να τα επιλύει προτού πάρουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις, είχε αποστείλει στον τότε διευθύνων σύμβουλο της εταιρείας, Martin Winterkorn, σημείωμα με προειδοποίηση για το θέμα, χωρίς ωστόσο να μπορεί να αποδειχθεί ότι ο τελευταίος το είχε διαβάσει.
Την αποκάλυψη έκανε η εφημερίδα Bild της Κυριακής, η οποία ισχυρίζεται ότι διαθέτει εσωτερικά έγγραφα της Volkswagen που προέκυψαν από την έρευνα της αμερικανικής νομικής εταιρείας Jones Day και εμφανίζει το υπόμνημα του B. Gottweiss που επιδόθηκε στον M. Winterkorn στις 23 Μαϊου του 2014. Σύμφωνα με την Bild, το υπόμνημα συμπεριλαμβανόταν σε πακέτο εγγράφων που πήρε μαζί του στο σπίτι εκείνο το Σαββατοκύριακο ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, αρχικά ειδικοί εκπομπής ρύπων στο πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια των ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι τα ντιζελοκίνητα μοντέλα Passat και Jetta εξέπεμπαν κατά την οδήγησή τους στο δρόμο ποσότητες ρύπων περισσότερο από 30 φορές μεγαλύτερες των επιτρεπτών, παρόλο που είχαν περάσει με επιτυχία τους εργαστηριακούς ελέγχους.
Στη συνέχεια, οι ακαδημαϊκοί ενημέρωσαν για τα στοιχεία τους την υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας της Καλιφόρνια, η οποία άρχισε να αναρωτιέται γιατί η εκπομπή ρύπων βρισκόταν σε τόσο υψηλό επίπεδο.
Στο υπόμνημά του, κ. Gottweis αναφερόταν στο θέμα σημειώνοντας ότι οι μηχανικοί της Volkswagen στις ΗΠΑ δεν είχαν κάποια εξήγηση του ζητήματος.
Σύμφωνα με την Bild, που αναφέρει ότι διαθέτει αντίγραφο του εγγράφου, ο Gottweis γράφει ότι «καμία λογική εξήγηση δεν μπορεί να δοθεί στις Αρχές για τη δραματική αύξηση των εκπομπών ρύπων». Παράλληλα τονίζει ότι «πρέπει να υποτεθεί πως οι Αρχές ακολούθως θα εξετάσουν τα συστήματα της Volkswagen προκειμένου να διαπιστώσουν εάν έχει εγκατασταθεί πρόγραμμα αναγνώρισης ελέγχων εντός του λογισμικού διαχείρισης των κινητήρων».
Τον περασμένο Σεπτέμβρη η Volkswagen παραδέχθηκε την ύπαρξη λογισμικού που περιόριζε την εκπομπή ρύπων κατά τη διάρκεια ελέγχων, το οποίο απενεργοποιούταν όταν τα αυτοκίνητα βρίσκονταν στο δρόμο (με συνέπεια να εκπέμπουν πολλαπλάσια μεγαλύτερες τιμές επικίνδυνων αερίων από εκείνες που ανιχνεύονταν στους ελέγχους).
Στη δεκαετία του '80, ο Bernd Gottweis και η ομάδα του είχαν αναλάβει τον περιορισμό της ζημιάς που είχε επέλθει στην Audi AG από μηχανικό ελάττωμα που οδηγούσε σε απότομη ακούσια επιτάχυνση, κάτι που πιστεύεται ότι υπήρξε υπαίτιο για εκατοντάδες ατυχήματα με παραπάνω από έξι νεκρούς.
Όταν ενημερώθηκε για τις αυξημένες εκπομπές, η Volkswagen απέστειλε τον κ. Gottweis να ερευνήσει το θέμα, ο οποίος στη συνέχεια έστειλε το Μάιο το συγκεκριμένο υπόμνημα.
Η εταιρεία ωστόσο αρνήθηκε να τον παρουσιάσει για να σχολιάσει το θέμα. Ο συνταξιούχος πλέον κ. Gottweis, είχε κληθεί τον προηγούμενο Οκτώβρη για να βοηθήσει τις εσωτερικές έρευνες της εταιρείας, προτού επιστρέψει ξανά στη σύνταξή του.
Την περίοδο που εργαζόταν υπήρξε υπεύθυνος του τμήματος «Επιτροπή για την Ασφάλεια των Προϊόντων», μια ομάδα γνωστή στα εσωτερικά της εταιρείας ως η «Πυροσβεστική υπηρεσία», η οποία αποτελούταν από μηχανικούς, δικηγόρους και άλλες ειδικότητες, οι οποίοι καλούνταν σε δράση για να «κατασβέσουν» ζητήματα που προέκυπταν από θέματα ποιότητας.
