Το 2015 ανακόπηκε η φθίνουσα πορεία της ελληνικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και άρχισε να επανέρχεται η κερδοφορία, σύμφωνα με την έρευνα της ICAP Databank σε δείγμα 10.531 επιχειρήσεων – εκτός τραπεζών και ασφαλειών. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά το 2015 είναι το έτος ορόσημο που σηματοδότησε την ανακοπή της φθίνουσας πορείας και την επάνοδο στην κερδοφορία για πρώτη φορά μετά από μία περίοδο συνεχούς καταγραφής ζημιών.
Όπως αναφέρεται στην έρευνα σ' όλη την περίοδο της κρίσης, οι Ελληνικές επιχειρήσεις λειτούργησαν σ' ένα ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον, προσπαθώντας να προσαρμοστούν και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Σε αυτή τη διαδικασία βαριές ήταν οι απώλειες που συσσώρευσε ο εταιρικός τομέας, με κύριο χαρακτηριστικό τη ραγδαία επιδείνωση της κερδοφορίας και την καταγραφή ζημιών συνεχώς επί μία πενταετία. Ωστόσο, η εικόνα αυτή αλλάζει το 2015.
Σχετικά με την πορεία των ελληνικών επιχειρήσεων για το 2015, στη συνέχεια επιχειρείται η καταγραφή των επιδόσεων τους, αξιοποιώντας ένα μεγάλο δείγμα εταιρειών με διαθέσιμα τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία. Στα αρχεία της ICAP Databank υπήρχαν καταχωρημένες 10.531 επιχειρήσεις (εξαιρουμένων τραπεζών-ασφαλειών) με διαθέσιμους δημοσιευμένους ισολογισμούς και των δύο τελευταίων ετών, ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση των μεγεθών. Από τις εταιρείες αυτές οι 2.051 είναι βιομηχανικές, οι 3.660 εμπορικές, οι 3.336 εταιρείες παροχής υπηρεσιών, ενώ 802 και 682 εταιρείες αντίστοιχα προέρχονται από τον τουριστικό και τον κατασκευαστικό κλάδο. Τα μεγέθη των επιχειρήσεων αυτών για το 2015 συγκρίνονται με τα αντίστοιχα μεγέθη των ίδιων ακριβώς επιχειρήσεων για το 2014.
Α. ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
Σ' όλη την περίοδο της κρίσης, οι Ελληνικές Επιχειρήσεις λειτούργησαν σ' ένα ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον, προσπαθώντας να προσαρμοστούν και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Σε αυτή τη διαδικασία βαριές ήταν οι απώλειες που συσσώρευσε ο εταιρικός τομέας, με κύριο χαρακτηριστικό τη ραγδαία επιδείνωση της κερδοφορίας και την καταγραφή ζημιών συνεχώς επί μία πενταετία. Ωστόσο, η εικόνα αυτή αλλάζει το 2015.
Εξετάζοντας τα μεγέθη που περιλαμβάνονται στους διαθέσιμους ισολογισμούς και τα οικονομικά αποτελέσματα ενός δείγματος 10.531 ελληνικών επιχειρήσεων (εκτός τραπεζών-ασφαλειών), φαίνεται ότι το 2015 είναι το έτος ορόσημο που σηματοδότησε την ανακοπή της φθίνουσας πορείας και την επάνοδο στην κερδοφορία, για πρώτη φορά μετά από μία περίοδο συνεχούς καταγραφής ζημιών.
Ειδικότερα όσον αφορά στα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών, παρατηρούνται τα εξής:
· Σε επίπεδο κύκλου εργασιών το τελευταίο έτος σημειώθηκε μικρή μείωση, κατά 3%, με τις συνολικές πωλήσεις να ανέρχονται σε €114,4 δισ. το 2015. Η υποχώρηση αυτή των πωλήσεων προήλθε (σχεδόν αποκλειστικά) από τον τομέα της βιομηχανίας.
· Όσον αφορά στα συνολικά μικτά κέρδη των εταιρειών, οι προσπάθειες περιορισμού του κόστους πωλήσεων απέδωσαν, γεγονός που οδήγησε σε σημαντική αύξηση των μικτών κερδών, κατά 9,9%, το 2015/14, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους βελτιώθηκε κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες.
· Σε επίπεδο λειτουργικού αποτελέσματος σημειώθηκε εντυπωσιακή βελτίωση (διπλασιασμός), με συνέπεια το λειτουργικό περιθώριο να ανέλθει σε €3,38 δισ. το 2015.
· Η πλέον θεαματική μεταβολή σημειώθηκε στο τελικό καθαρό αποτέλεσμα του συνόλου των εταιρειών. Συγκεκριμένα, το 2015 υπήρξε ανατροπή των μέχρι τότε αρνητικών αποτελεσμάτων και καταγράφηκαν κέρδη προ φόρου ύψους €1,89 δισ., έναντι ζημιών €213 εκατ. της προηγούμενης χρήσης.
· Τα συνολικά κέρδη EBITDA επίσης αυξήθηκαν, κατά 20,6%, ανερχόμενα σε €10,16 δισ. το 2015.
Όσον αφορά στα στοιχεία Ενεργητικού και Παθητικού των εταιρειών, το σύνολο ενεργητικού τους αυξήθηκε οριακά, μόλις κατά 0,3% το 2015/14, ανερχόμενο σε €199,3 δισ. Οριακές ήταν και οι μεταβολές όλων σχεδόν των στοιχείων του ενεργητικού. Από την άλλη πλευρά, τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν ελαφρά (-0,6%), παράλληλα δε μειώθηκαν κατά 6,8% οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Αντίθετα, οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις διευρύνθηκαν (6,7%) το 2015/14.
Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες, αξίζει να επισημανθεί η σημαντική αύξηση του περιθωρίου μικτού κέρδους, από 18,44% το 2014 σε 20,90% το 2015. Περαιτέρω, τόσο η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων όσο και το περιθώριο καθαρού κέρδους ανέκτησαν το θετικό πρόσημο, δείκτες που ανήλθαν σε 2,40% και 1,61% αντίστοιχα.
Όσον αφορά τη διάκριση σε κερδοφόρες – ζημιογόνες εταιρείες, από το συνολικό δείγμα των 10.531 εταιρειών προκύπτουν τα εξής:
- 6.378 εταιρείες (60,6%) ήταν κερδοφόρες, με κέρδη €6.134 εκ. περίπου
- 4.153 vεταιρείες (39,4%) ήταν ζημιογόνες, με ζημίες ύψους €4.245 εκ. περίπου.
Β. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
1. Βιομηχανία
Ο τομέας της Βιομηχανίας, παρά τη (σημαντική) υποχώρηση που εμφάνισε σε επίπεδο κύκλου εργασιών, ανέκτησε τη κερδοφορία του το 2015.
Από τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα των 2.051 βιομηχανικών/μεταποιητικών εταιρειών του δείγματος, προκύπτει ότι:
· Σε επίπεδο κύκλου εργασιών το τελευταίο έτος σημειώθηκε μείωση, κατά 8,5%, με τις συνολικές πωλήσεις να ανέρχονται σε €36,5 δισ. το 2015. Η υποχώρηση αυτή των πωλήσεων οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στον τομέα διύλισης πετρελαίου και σχετίζεται με την πτώση των διεθνών τιμών του προϊόντος.
· Όσον αφορά στα συνολικά μικτά κέρδη των εταιρειών, η δραστική μείωση του κόστους πωλήσεων ήταν ευεργετική, οδηγώντας σε αύξηση των μικτών κερδών, κατά 22%, το 2015/14, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους βελτιώθηκε σχεδόν κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες.
· Το συνολικό λειτουργικό αποτέλεσμα του τομέα «εκτοξεύθηκε», ανερχόμενο σε €984,7 εκ. το 2015.
· Συνέπεια των παραπάνω θετικών εξελίξεων ήταν η ανατροπή των μέχρι τότε αρνητικών αποτελεσμάτων και η εμφάνιση ικανοποιητικής κερδοφορίας, με κέρδη προ φόρου ύψους €836,3 εκ. το 2015, έναντι ζημιών €226 εκατ. της προηγούμενης χρήσης.
· Τα συνολικά κέρδη EBITDA επίσης αυξήθηκαν εντυπωσιακά, κατά 64%, ανερχόμενα σε €2,78 δισ. το 2015.
Όσον αφορά την εξέλιξη ορισμένων βασικών μεγεθών του ισολογισμού, παρατηρείται αισθητή αύξηση κατά 3,5% της αξίας του συνόλου ενεργητικού το 2015, προερχόμενη κυρίως από την διεύρυνση των απαιτήσεων και των διαθεσίμων. Στα στοιχεία του Παθητικού, διαπιστώνεται ελαφρά αύξηση των ιδίων κεφαλαίων (1,8%). Αναφορικά με τις υποχρεώσεις, οι μεν μεσο-μακροπρόθεσμες ήταν αυξημένες κατά 3,5%, οι δε βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις κατά 5% το 2015/14.
Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες, εντυπωσιακή ήταν η αύξηση του περιθωρίου μικτού κέρδους, από 13,65% το 2014 σε 18,22% το 2015. Περαιτέρω, τόσο η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων όσο και το περιθώριο καθαρού κέρδους ανέκτησαν το θετικό πρόσημο, δείκτες που ανήλθαν σε 5,73% και 2,25% αντίστοιχα.
2. Εμπόριο
Όσον αφορά το εμπόριο, παρότι σε επίπεδο κύκλου εργασιών ο τομέας επέδειξε ανθεκτικότητα εν μέσω αρνητικών συνθηκών (επιβολή capital controls, κ.α.), ωστόσο η κερδοφορία του τομέα εμφάνισε αισθητή επιδείνωση συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.
Από την εξέλιξη των συνολικών αποτελεσμάτων των 3.660 εμπορικών επιχειρήσεων, σημειώνονται τα εξής:
· Ο κύκλος εργασιών το τελευταίο έτος ήταν μειωμένος μόλις κατά 0,8%, με τις συνολικές πωλήσεις να ανέρχονται σε €38,6 δισ. το 2015.
· Σχετικά με τα συνολικά μικτά κέρδη των εταιρειών, η προσπάθεια μείωσης του κόστους πωλήσεων ήταν θετική, οδηγώντας σε αύξηση των μικτών κερδών κατά 2,8%, το 2015/14.
· Ωστόσο, τα (ούτως ή άλλως) υψηλά λειτουργικά έξοδα αυξήθηκαν περαιτέρω, με συνέπεια το λειτουργικό αποτέλεσμα του τομέα να καταγράψει πτώση (-32,6%) και να περιοριστεί σε €520,8 εκ. το 2015.
· Συνέπεια των παραπάνω εξελίξεων ήταν η συρρίκνωση της κερδοφορίας (-43,7%) του εμπορίου, με τα κέρδη προ φόρου να μειώνονται σε €386,1 εκ. το 2015. Επισημαίνεται βέβαια ότι η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην προσθήκη ισολογισμού πολύ μεγάλης εταιρείας λιανικού εμπορίου με υψηλές ζημίες, που καθόρισαν και το συνολικό αποτέλεσμα. Εάν η εν λόγω εταιρεία εξαιρεθεί, τότε προκύπτει αύξηση κερδών του τομέα συνολικά, κατά 11% περίπου.
· Τα συνολικά κέρδη EBITDA επίσης μειώθηκαν, κατά 13,6%, ανερχόμενα σε €1,39 δισ. το 2015.
Όσον αφορά στα στοιχεία του Ενεργητικού, το 2015 σημειώθηκε μικρή αύξηση των συνολικών κεφαλαίων (1,7%), οφειλόμενη στην αντίστοιχη διεύρυνση των παγίων και των διαθεσίμων. Σχετικά με τα στοιχεία του Παθητικού, τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 3,2%, ενώ οι υποχρεώσεις διευρύνθηκαν, ιδιαίτερα οι βραχυπρόθεσμες (κατά 4,9%).
Σε επίπεδο χρηματοοικονομικών δεικτών, επισημαίνεται η επιδείνωση της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και του περιθωρίου καθαρού κέρδους, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους αυξήθηκε σε 19,13% το 2015, από 18,45% το 2015.
3. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Στον τομέα των εταιρειών παροχής υπηρεσιών (εκτός Τεχνικών Εταιρειών), σημειώθηκε δραστική βελτίωση και ανάκτηση της κερδοφορίας του τομέα, το τελευταίο έτος. Με βάση τα συγκεντρωτικά μεγέθη των 3.336 εταιρειών, σημειώνονται τα εξής:
· Ο κύκλος εργασιών ήταν οριακά μειωμένος, μόλις κατά 0,2%, με τις συνολικές πωλήσεις να ανέρχονται σε €32,7 δισ. το 2015.
· Όσον αφορά στα συνολικά μικτά κέρδη των εταιρειών, η έντονη συγκράτηση του κόστους πωλήσεων συνέβαλλε αποφασιστικά, οδηγώντας σε αύξηση των μικτών κερδών κατά 8,6%, το 2015/14.
· Το συνολικό λειτουργικό αποτέλεσμα του τομέα κατέγραψε μεγάλη αύξηση (80,5%), ανερχόμενο σε €1,75 δισ. το 2015.
· Συνέπεια των παραπάνω θετικών εξελίξεων ήταν η ανατροπή των μέχρι τότε αρνητικών αποτελεσμάτων και η εμφάνιση ικανοποιητικής κερδοφορίας, με κέρδη προ φόρου ύψους €612,6 εκ. το 2015, έναντι ζημιών €648 εκατ. της προηγούμενης χρήσης.
· Τα συνολικά κέρδη EBITDA επίσης βελτιώθηκαν, κατά 18,6%, ανερχόμενα σε €5 δισ. περίπου το 2015.
4. Τουρισμός
Από την επεξεργασία των στοιχείων των 802 τουριστικών εταιρειών φαίνεται ότι η συνεχιζόμενη άνοδος των τουριστικών αφίξεων συνέβαλλε και σε νέα βελτίωση των αποτελεσμάτων στον τομέα του τουρισμού το 2015.
Οι πωλήσεις των επιχειρήσεων αυτών αυξήθηκαν κατά 2%, παράλληλα δε υπήρξε και συγκράτηση του κόστους πωλήσεων, με συνέπεια να προκύψει αύξηση των μικτών κερδών κατά 7,6%. Οι μεταβολές αυτές, σε συνδυασμό και με τα αυξημένα μη λειτουργικά έσοδα, συνέβαλλαν στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων και στην περαιτέρω βελτίωση της κερδοφορίας, με την καταγραφή κερδών προ φόρου ύψους €162,4 εκατ. το 2015 (ετήσια αύξηση σχεδόν κατά 7%).
Ωστόσο, τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 4,9% το τελευταίο έτος και διαμορφώθηκαν σε €512,7 εκ. το 2015.
5. Τεχνικές Εταιρείες
Ο τομέας των τεχνικών εταιρειών ήταν ο μόνος που παρέμεινε ζημιογόνος το 2015, ωστόσο οι επιδόσεις του παρουσιάζουν βελτίωση, με χαρακτηριστικό την (έστω και μικρή) αύξηση του συνολικού κύκλου εργασιών και την συρρίκνωση των ζημιών του τομέα.
Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων από δείγμα 682 επιχειρήσεων, προκύπτει αύξηση των πωλήσεων κατά 1% το 2015/14, ενώ τα αντίστοιχα μικτά κέρδη εμφάνισαν οριακή υποχώρηση (-0,8%). Το λειτουργικό αποτέλεσμα παρέμεινε αρνητικό και το 2015, ωστόσο οι λειτουργικές ζημίες περιορίστηκαν δραστικά (λόγω της μεγάλης αύξησης των «προμηθειών & λοιπών λειτουργικών εσόδων»).
Τελικά, οι ζημίες του τομέα συρρικνώθηκαν (-38%) και διαμορφώθηκαν σε €108,7 εκατ. το 2015, έναντι ζημιών €175,7 εκατ. του προηγουμένου έτους. Επί πλέον, τα κέρδη EBITDA κατέγραψαν αύξηση της τάξης του 32% στην τελευταία χρήση.
Πηγή: ΑΠΕ-ΠΕ
