Με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης 3,3% κινήθηκε η αμερικανική οικονομία το τέταρτο τρίμηνο του 2023 και στο σύνολο του έτους η αύξηση του ΑΕΠ έφτασε το 2,5%. Οι ισχυρές καταναλωτικές δαπάνες και οι προσλήψεις που βελτίωσαν την εικόνα της αγοράς εργασίας και μείωσαν την ανεργία, ανέτρεψαν τους όποιους φόβους για ύφεση.
Συγκεκριμένα, οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε έρευνα της Wall Street Journal είχαν εκτιμήσει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 2% το τέταρτο τρίμηνο από το τρίτο.
Οι καταναλωτικές δαπάνες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα του αμερικανικού ΑΕΠ, θεωρούνται ο μοχλός της συνεχιζόμενης ανάπτυξης. Από την άλλη πλευρά, η συγκράτηση του πληθωρισμού και η ακόμη σφιχτή αγορά εργασίας, παρά τη βελτίωση της τους τελευταίους μήνες του έτους, έχουν ενισχύσει τα επίπεδα εμπιστοσύνης των καταναλωτών, σύμφωνα με διάφορες έρευνες.
Τα στοιχεία για το 2023 έρχονται σε αντίθεση με αυτό που ανέμεναν οι οικονομολόγοι πριν από ένα χρόνο, όταν θεωρούσαν πολύ πιθανή την ύφεση και ανέμεναν αναιμική ανάπτυξη 0,2% κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους.
Όπως ανέφερε ο οικονομολόγος James Knightley, επικεφαλής του τμήματος διεθνών αναλύσεων της ING, «ήταν μια πραγματικά ισχυρή χρονιά για την οικονομική ανάπτυξη. Αυτό φαίνεται από τους καταναλωτές οι οποίοι αν και έπρεπε να συμπεριφερθούν πιό συντηρητικά, δεν το έκαναν και εξακολούθησαν να ξοδεύουν».
Η προθυμία, αυτή , των καταναλωτών φάνηκε στις επιδόσεις του λιανικού εμπορίου κατά την περίοδο των εορτών. Οι λιανικές πωλήσεις σημείωσαν άλμα τον Δεκέμβριο και ξεπέρασαν κατά πολύ τον πληθωρισμό.
Η εμπιστοσύνη των Αμερικανών στην οικονομία αυξήθηκε, καθώς η αύξηση των μισθών ξεπέρασε τις αυξήσεις των τιμών: Το καταναλωτικό αίσθημα αυξήθηκε κατά 29% από τον Νοέμβριο του 2023 στον Ιανουάριο του 2024. Πρόκειται για την μεγαλύτερη αύξηση διμήνου από το 1991, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Παράλληλα, οι καταναλωτές αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα είναι πολύ πιο ήπιος από ό,τι πίστευαν πριν από λίγους μήνες.
Προβληματισμός για τη διατήρηση της ανάπτυξης
Παρόλα αυτά, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι δαπάνες -και ολόκληρη η οικονομία- δεν θα μπορέσουν να συνεχιστούν με τόσο γρήγορο ρυθμό. Οι οικονομολόγοι, που αναμένουν ότι οι καταναλωτικές δαπάνες θα μειωθούν, προβλέπουν ότι η ανάπτυξη θα περιοριστεί στο 1% φέτος.
Οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ ανέφεραν υψηλότερες δαπάνες για πιστωτικές κάρτες το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και δήλωσαν ότι οι πελάτες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να εξοφλήσουν τα υπόλοιπα. Τα ποσοστά καθυστέρησης αυξάνονται, ενώ το ποσοστό προσωπικής αποταμίευσης είναι πολύ κάτω από το προπανδημικό επίπεδο.
«Οι καταναλωτές χρησιμοποίησαν την αύξηση του προσωπικού τους δανεισμού σε βάρος της όποιας αποταμίευσης ή επενδύσεων, προκειμένου για να στηρίξουν τις δαπάνες τους», δήλωσε η Amy Crews-Cutts, επικεφαλής οικονομολόγος της AC Cutts & Associates. «Έτσι, θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να μπορέσουν να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα χρέους».
Παράλληλα, όπως αναφέρεται σε σχετικό report της Wall Street Journal, έχουν εμφανιστεί και άλλα σημάδια επιβράδυνσης, αν και όχι κατάρρευσης, της οικονομίας. Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις ανέφεραν μια μείωση της παραγωγής τους τελευταίους μήνες, ενώ ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις ανακοίνωσαν απολύσεις.
Η ανεργία συνολικά έχει ελάχιστα μεταβληθεί, αλλά οι απολυμένοι εργαζόμενοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να βρουν νέες θέσεις εργασίας. Η εικόνα είναι λιγότερο ξεκάθαρη σε τοπικό επίπεδο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, τον Δεκέμβριο, 18 πολιτείες είχαν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα, ενώ 15 πολιτείες σημείωσαν μείωση.
Τον Μάϊο, πιθανότατα, η μείωση των εποτκίων της Fed
Το ίδιο report κάνοντας αναφορά στις προβλέψεις των μεγάλων τραπεζών, όπως η Deutsche Bank, η Citi, η JPMorgan και η Wells Fargo για το τι μέλλει γενέσθαι, αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε μια αβεβαιότητα για το πόση δυναμικότητα διατηρούν μετά από χρόνια σταθερών αυξήσεων που απορροφήθηκαν από τους πελάτες.
Για ορισμένες εταιρείες τροφίμων και σνακς, συμπεριλαμβανομένων της Conagra, ο όγκος των αγορών έχει επιβραδυνθεί και αρχίζουν να μειώνουν τις τιμές σε ορισμένα είδη. Η Procter & Gamble, ωστόσο, ανακοίνωσε την Τρίτη ισχυρά κέρδη που αντανακλούν την ανάπτυξη τόσο από τις αυξήσεις των τιμών όσο και από τον υψηλότερο όγκο πωλήσεων.
Επίσης, η προοπτική ότι η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια στο εγγύς μέλλον τροφοδότησε ένα ράλι στο χρηματιστήριο τους τελευταίους μήνες. Το φθηνότερο κόστος χρηματοδότησης θα μπορούσε να αναζωογονήσει τις επενδύσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στους επόμενους μήνες. Από την άλλη πλευρά, η σταδιακή υστέρηση της αγοράς εργασίας σε συνδυασμό με την πρόοδο στην τιθάσευση του πληθωρισμού έχει εστιάσει το ενδιαφέρον των επενδυτών στο πότε η Fed θα μειώσει τα επιτόκια.
Η ίδια έρευνα αναφέρει ότι οι αξιωματούχοι της Fed προτίθενται να διατηρήσουν τα επιτόκια σταθερά σε υψηλό 23 ετών στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας, αλλά σηματοδότησαν τρεις μειώσεις επιτοκίων για το 2024. Οι περισσότεροι επενδυτές αναμένουν ότι η Fed θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια από τη συνεδρίαση του Μαΐου.
