Πλήρης επιβεβαίωση για τους συγκρατημένους του οικονομικού επιτελείου οι οποίοι από την πρώτη στιγμή κρατούσαν μικρό καλάθι όσον αφορά στις προοπτικές χρηματοδότησης νέων φορολογικών ελαφρύνσεων με όπλο τη «ρήτρα διαφυγής» για τις αμυντικές δαπάνες. Ποιες φορολογικές ελαφρύνσεις; Εδώ στους κόλπους του Eurogroup διατυπώθηκαν από την πρώτη στιγμή προτάσεις, η λεγόμενη ρήτρα να ισχύσει μόνο για τις χώρες που έχουν χαμηλά ποσοστά αμυντικά δαπανών ως προς το ΑΕΠ τους. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι η Ελλάδα δεν θα αποκτήσει δημοσιονομικό παράθυρο ούτε για την αύξηση των αμυντικών της δαπανών, αν παραμείνει αυτός ο όρος στον οποίο ήδη η Ελλάδα εναντιώνεται και δημοσίως.
Η αναφορά της Ούρσουλα φον ντερ Λαϊεν για ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, προκειμένου οι χώρες να μπορέσουν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να ενεργοποιηθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος εις βάρος τους, έτυχε ευρείας αποδοχής μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Ωστόσο, οι όροι και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα επιτρέπεται η εφαρμογή της ρήτρας διαφυγής, είναι όλο το «έργο».
Ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης αποκάλυψε ότι ήδη συζητείται η ρήτρα διαφυγής να αφορά μόνο στα κράτη που δαπανούν το 0,5-1% του ΑΕΠ τους για αμυντικές δαπάνες, ώστε να μπορέσουν χωρίς δημοσιονομικά προβλήματα, να αυξήσουν το ποσοστό προς το όριο του 3% στο οποίο θέλει να ανέβει το ΝΑΤΟ. H Ελλάδα που είναι ήδη στο 2,7-3% του ΑΕΠ, θα έμενε αυτομάτως εκτός της ρήτρας διαφυγής. Και για να μπορούσε να αυξήσει περαιτέρω τις αμυντικές τις δαπάνες, θα έπρεπε να «κόψει» από άλλες κατηγορίες. Τι σημαίνει αυτό; Ακόμη στενότερα περιθώρια για φορολογικές ελαφρύνσεις.
Ακόμη και αν δεν «περπατήσει» η «ρήτρα ΑΕΠ» (η Ελλάδα έχει ήδη εναντιωθεί) είναι βέβαιο ότι θα υπάρχουν όροι, οι οποίοι δεν θα καθιστούν και τόσο «ελκυστική» την ιδέα αξιοποίησης της ρήτρας. Ένας από αυτούς τους όρους που θεωρείται πολύ πιθανό να υιοθετηθεί, είναι ο εξονυχιστικός έλεγχος των χωρών που θα αποφασίσουν να φουσκώσουν τις δαπάνες τους πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια ακριβώς για να «χωρέσουν» και οι πρόσθετες αμυντικές δαπάνες. Αν ανοίξει τέτοια συζήτηση, προφανώς και θα είναι πολύ πιθανό ότι θα εμπλακεί μια χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών, εξακολουθεί να έχει το μεγαλύτερο χρέος στην Ευρώπη.
Συμπέρασμα; Θα περάσουν μήνες για να οριστικοποιηθεί το πλαίσιο υπό το οποίο θα ενεργοποιείται η ρήτρα διαφυγής. Και μέχρι τότε είναι σίγουρο ότι δεν θα μπορεί να υπάρξει υπόνοια για δέσμευση δημοσιονομικού χώρου με στόχο τις φορολογικές ελαφρύνσεις, εκτός και αν γίνουν «θαύματα» με τα έσοδα από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Νεότερα λοιπόν και για τις αμυντικές δαπάνες και για τις ελαφρύνσεις, το… φθινόπωρο.
