Μέσα στα επόμενα 24ωρα η κυβέρνηση θα καταθέσει τροπολογία για τη φορολόγηση των όποιων υπερκερδών έχουν προκύψει από την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος με συντελεστή 90%. Ωστόσο, ουδείς μπορεί να γνωρίζει σε αυτή τη φάση ποια θα είναι η δημοσιονομική απόδοση του συγκεκριμένου μέτρου. Γι’ αυτό και στο οικονομικό επιτελείο «ξεσκονίζουν» τα νούμερα αναζητώντας πρόσθετους πόρους για να στηρίξουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Πού καταλήγουν προς το παρόν; Ότι μπορούν να βρεθούν έως και 3 - 4 δισ. ευρώ επιπλέον κάτι όμως που θα ανεβάσει το πρωτογενές έλλειμμα ακόμη και στο 3% του ΑΕΠ. Για να μην υπάρξει τόσο μεγάλη αύξηση του ελλείμματος ή και ακόμη μεγαλύτερη, η κυβέρνηση ποντάρει στη «ευρωπαϊκή λύση» κάτι όμως που θα φανεί στο τέλος Μαΐου.
Πόσα χρήματα υπάρχουν για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων; Όποιος βιαστεί να απαντήσει δύο δισ. ευρώ επειδή αυτό είναι το ποσό που πιστώθηκε στο σκέλος των δαπανών με την τροπολογία της περασμένης Παρασκευής, θα πέσει έξω. Στην πραγματικότητα, από αυτή την τροπολογία, για πρόσθετα μέτρα στήριξης, είναι ζήτημα αν περισσεύουν περισσότερα από 900 εκατ. ευρώ. Και αυτό γιατί:
- Τα 590 εκατ. ευρώ θα διοχετευτούν για τη χρηματοδότηση των μέτρων στήριξης που έχουν ήδη ανακοινωθεί και πρόκειται να υλοποιηθούν μέσα στα επόμενα 24ωρα. Άμεσα, ενδεχομένως και σήμερα, θα ενεργοποιηθεί η πλατφόρμα για την κάρτα καυσίμων. Ήδη ανακοινώθηκε ότι το επίδομα των 200 ευρώ στους συνταξιούχους θα πιστωθεί μέχρι τη Μεγάλη Τετάρτη ενώ μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα έχουν πιστωθεί οι λογαριασμοί όλων των δικαιούχων.
- Περίπου 500 εκατ. ευρώ απαιτούνται για να καλυφθούν οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες των δημόσιων υπηρεσιών (νοσοκομεία, σχολεία, στρατός κλπ).
Άρα από τα 2 δις. ευρώ κατεβαίνουμε στα περίπου 900 εκατ. ευρώ ποσό που δεν είναι πολύ μεγάλο αν αναλογιστεί κανείς τις επιβαρύνσεις που υφίστανται τα νοικοκυριά κυρίως από το ηλεκτρικό ρεύμα.
Με την προσθήκη αυτών των δύο δισ. ευρώ στο σκέλος των δαπανών, η κυβέρνηση αυξάνει την πρόβλεψή της για το ύψος του φετινού πρωτογενούς ελλείμματος στο 2% του ΑΕΠ δηλαδή περίπου στα 4 δισ. ευρώ. Ποια ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη; Ότι θα συγκρατηθεί στο 1,4% του ΑΕΠ. Και γιατί η επιβάρυνση στο πρωτογενές έλλειμμα υπολογίζεται σε 0,6% του ΑΕΠ (ήτοι κατά περίπου 1,2 δισ. ευρώ) και όχι κατά 2 δισ. ευρώ καθώς τόσα προστέθηκαν στον προϋπολογισμό; Διότι πολύ απλά η κυβέρνηση περιμένει υπεραπόδοση στο σκέλος των εσόδων. Ήδη καταγράφηκε στο πρώτο δίμηνο και αναμένεται να συνεχιστεί. Επίσης, το οικονομικό επιτελείο «πατάει» σε καλύτερη του αναμενόμενου εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού του 2021.
Και εδώ αρχίζουν τα πραγματικά ερωτήματα: Μπορεί η κυβέρνηση να στηρίξει τα νοικοκυριά μόνο με αυτό το «μαξιλάρι» των 900 εκατ. ευρώ; Προφανώς, εξαρτάται από τη διάρκεια της κρίσης. Επειδή όμως προς το παρόν δε φαίνεται φως στην άκρη του τούνελ, τα ενδεχόμενα είναι δύο: Πρώτον να δεχτεί η Ευρώπη μια κοινή λύση όπως ζητά επίμονα και ο Έλληνας πρωθυπουργός. Αν αυτό δε συμφωνηθεί τον Μάιο στη Σύνοδο Κορυφής, τότε η κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να αυξήσει το έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμό για να στηρίξει τα νοικοκυριά. Πόσο; Προς το παρόν, μόνο σχέδια επί χάρτου μπορούν να γίνουν και προβλέπουν ότι το έλλειμμα μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 3% του ΑΕΠ ήτοι πάνω από τα 5,5 δισ. ευρώ.
Μια τέτοια εξέλιξη θα προσθέσει επιπλέον 2 - 3 δισ. ευρώ στη φαρέτρα του οικονομικού επιτελείου για πρόσθετες παρεμβάσεις στήριξης. Συνδυαστικά με τα 900 εκατ. ευρώ, φτάνουμε σε ένα οπλοστάσιο της τάξεως των 3 - 4 δισ. ευρώ.
Ποια ακριβώς θα είναι η πρόσθετη στήριξη; Σε πρώτη φάση η κυβέρνηση θα ανακοινώσει την παράταση της επιδότησης για τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και την παράταση της επιδότησης για το πετρέλαιο κίνησης κυρίως για να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις με το μεταφορικό κόστος. Από εκεί και πέρα, όλα θα κριθούν και από τις αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν υπάρξει παρέμβαση στην αγορά του φυσικού αερίου ή στην κατεύθυνση της αποσύνδεσης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος από την τιμή του φυσικού αερίου, το σκηνικό θα είναι εντελώς διαφορετικό.
Αν πάλι η κάθε χώρα αφεθεί να κάνει τη δική της πολιτική – ενδεχομένως και με την αξιοποίηση των αδιάθετων δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης - τότε ενδεχομένως να αποφασιστεί περαιτέρω στήριξη των ευάλωτων ομάδων με το βάρος να πέφτει στο χρέος και όχι στο έλλειμμα. Η μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα θα είναι πολύ περιορισμένο μέτρο παρέμβασης ενώ δεν αποκλείεται η επανάληψη της άμεσης εισοδηματικής ενίσχυσης ή η έκδοση μιας «κάρτας τροφίμων» αντίστοιχης με την κάρτα καυσίμων ώστε να βοηθηθούν τα πιο φτωχά νοικοκυριά.
