Η τελευταία μετάλλαξη του κορoνοϊού κατέστησε για άλλη μια φορά σαφές ότι η πανδημία απέχει πολύ από το να εξανεμιστεί στο άμεσο μέλλον. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να αποφύγουμε το γεγονός ότι πρέπει να συνηθίσουμε να ζούμε με τον ιό. Κατά συνέπεια, οι αρμόδιες φαρμακευτικές εταιρείες θα υποχρεούνται τακτικά να προσαρμόζουν τους εμβολιασμούς τους στις νέες παραλλαγές του ιού. Και θα πρέπει να εμβολιαζόμαστε εξίσου τακτικά στο μέλλον.
Για τον επόμενο χρόνο, η τελευταία μετάλλαξη έχει σε κάθε περίπτωση θολώσει σημαντικά τις ελπίδες μας για μια οικονομική ανάκαμψη. Η αυξημένη αβεβαιότητα θα γίνει αισθητή στην οικονομία. Στα χρηματιστήρια οι τιμές των μετοχών έχουν εκ νέου δει πτώση. Πάνω από όλα, όχι μόνο οι λιανοπωλητές, οι πάροχοι υπηρεσιών και οι εστιάτορες φοβούνται την επόμενη ύφεση αυτή τη φορά. Το υψηλό ποσοστό μόλυνσης που σχετίζεται με την παραλλαγή Όμικρον σημαίνει υψηλότερο κίνδυνο για τη βιομηχανική παραγωγή.
Πολλοί άνθρωποι, με συμπτώματα ή επειδή πρέπει να τεθούν σε καραντίνα, θα αδυνατούν να πάνε στην εργασία τους. Εάν οι ήδη τεταμένες αλυσίδες εφοδιασμού επιβαρυνθούν επιπλέον, το έτος 2022 μπορεί γρήγορα να εξελιχθεί σε έτος στασιμότητας με αντίστοιχους κινδύνους για πληθωρισμό. Πραγματικά, μπορεί κανείς να ελπίζει ότι η εξαιρετικά μεταδοτική παραλλαγή Όμικρον είναι πιο ήπια από τις προηγούμενες και ότι ταυτόχρονα αυτό το υψηλό ποσοστό μόλυνσης επιτρέπει να επιτευχθεί γρήγορα η ανοσία της αγέλης μεταξύ των μη, χωρίς το σύστημα υγείας στις αντίστοιχες χώρες να καταρρεύσει.
Αλλά οι προοπτικές για το 2022 δεν διαμορφώνονται μόνο από τον αντίκτυπο της Όμικρον στην οικονομία. Με τα σχέδιά της για την κλιματική πολιτική, η Ευρώπη έχει προβεί σε μια σημαντική διαρθρωτική αλλαγή όσον αφορά την παραγωγή ενέργειας. Το πακέτο μέτρων «Fit for 55» που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στη σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αυτό συμβαδίζει με τη δημιουργία ενός δεύτερου εμπορίου πιστοποιητικών εκπομπών, έτσι ώστε οι τομείς της βιομηχανίας, της ενέργειας, των μεταφορών και των κτιρίων να καλύπτονται από ένα ευρωπαϊκό εμπόριο πιστοποιητικών. Εάν εγκριθούν αυτά τα μέτρα, η ΕΕ θα αναλάβει την ευθύνη για την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων για το κλίμα.
Αυτά τα μέτρα θα έχουν άμεσες συνέπειες για την κλιματική πολιτική στα κράτη μέλη. Η εισαγωγή και η διαδοχική μείωση των πιστοποιητικών θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών της ενέργειας εάν η παραγωγή ενέργειας δεν μετατραπεί σε ανανεώσιμες πηγές. Για να χρειαστούν όσο το δυνατόν λιγότερα από αυτά τα πιστοποιητικά εκπομπών και να περιορίσουν την άνοδο των τιμών της ενέργειας, τα κράτη μέλη - για παράδειγμα η Ελλάδα καθώς και η Γερμανία - θα πρέπει να κάνουν σημαντικές επενδύσεις.
Θα απαιτηθούν πρόσθετα κίνητρα για περαιτέρω επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό θα περιλαμβάνει επίσης την επέκταση της ενεργειακής υποδομής, όπως η επέκταση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Και ο ενεργειακός μετασχηματισμός θα περιλαμβάνει επίσης την κινητικότητα. Ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας αντιμετωπίζει μια τεράστια μεταμόρφωση. Αυτό πρέπει επίσης να προωθηθεί από το κράτος με επενδύσεις, για παράδειγμα στην υποδομή φόρτισης με πολύ μεγαλύτερο αριθμό δημόσιων σημείων φόρτισης μπαταριών, καθώς και με επενδυτικά κίνητρα, για παράδειγμα για αγορά ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.
Η ενεργειακή μετάβαση για την οποία αγωνίζεται η Ευρώπη θα αλλάξει μαζικά τη ζωή μας τα επόμενα χρόνια. Και αυτή η διαδικασία μετασχηματισμού θα μας συνοδεύει ολοένα και περισσότερο από το επόμενο έτος, οι κρατικές και ιδιωτικές επενδύσεις θα αυξηθούν και μεσοπρόθεσμα θα αναπτύξουν θετική ώθηση για εκείνες τις οικονομίες της ΕΕ που αντιμετωπίζουν αυτή τη διαδικασία μετασχηματισμού.
* Ο Αλέξανδρος Κρητικός είναι οικονομολόγος, διευθυντής έρευνας στο DIW (Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών ερευνών), καθ. οικονομικής θεωρίας στο πανεπιστήμιο του Πότσνταμ
