Μία εβδομάδα πριν την τελευταία συνεδρίαση του Governing Council για το 2015, η ΕΚΤ δημοσιοποίησε την εξαμηνιαία Αξιολόγηση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα που εξάγει σε αυτήν, αν και στο κείμενο χρησιμοποιούνται καθησυχαστικοί τόνοι, πρέπει να κάνουν όλους τους επενδυτές να βρίσκονται σε εγρήγορση. Για να μην πούμε ότι και μια μικρή ανησυχία δεν θα έβλαπτε.
Η Φρανκφούρτη διαπιστώνει ότι υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να υπάρξει απότομη και σημαντική αύξηση των risk premiums. Δηλαδή σημαντική αύξηση της έκπτωσης από την δίκαια τιμή που ζητούν οι επενδυτές, ώστε να θεωρήσουν την τιμή ικανοποιητική και να επενδύσουν. Με απλά λόγια, η Κεντρική Τράπεζα πιθανολογεί πτώση τιμών των αξιών, ανά τον κόσμο. Θεωρεί μάλιστα πως ο κίνδυνος είναι περισσότερο αυξημένος στις αναδυόμενες αγορές. Οι οποίες ήδη δεν βρίσκονται στην καλύτερή τους κατάσταση.
Όσον αφορά την χώρα μας, η ΕΚΤ διαπιστώνει ότι οι προσδοκίες κινδύνου χρεοκοπίας, συγκριτικά με το καλοκαίρι, έχουν μειωθεί. Ταυτόχρονα όμως προειδοποιεί ότι παραμένουν υψηλές. Σε καθημερινά Ελληνικά, μας λέει ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί αλλά βρισκόμαστε πολύ μακριά από το να θεωρήσει κάποιος πως σωθήκαμε.
Για την Ευρωζώνη και τα τραπεζικά της συστήματα, σημειώνει ότι παρατηρεί βελτίωση σε όλους, σχεδόν, τους τομείς. Εκτός από τον σημαντικότερο. Την δυνατότητα χορήγησης δανείων και δημιουργίας νέων κεφαλαίων. Όπου οι κίνδυνοι που περιορίζουν την συγκεκριμένη δυνατότητα, εξακολουθούν να υπάρχουν, αν και μειωμένοι. Δηλαδή η εγχείρηση επέτυχε, ο ασθενής αναρρώνει αλλά θα χρειαστούν μεγαλύτεροι χρόνοι και κάποιες επεμβάσεις ακόμη, μέχρι να γίνει εντελώς καλά. Απλούστερα, η αγορά έχει ανάγκη από χρήμα αλλά οι τράπεζες δεν μπορούν να δώσουν όσο χρειάζεται. Το QE βοήθησε, αλλά όχι όσο χρειαζόταν. Θα χρειαστεί να γίνουν περισσότερα.
Η έκθεση προσδιορίζει τέσσερεις διαφορετικές πιθανότητες κινδύνου που θα μπορούσαν να διαταράξουν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα τα επόμενα δύο χρόνια:
1. Την πιθανότητα απότομης αύξησης των risk premiums, παγκόσμια. Που θα είχε σαν αποτέλεσμα μεγάλες πτώσης τιμών, ειδικά στα εμπορεύματα. Σε μια τέτοια περίπτωση οι αναδυόμενες χώρες θα δέχονταν δυνατά χτυπήματα και οι επιπτώσεις θα έφταναν στις ανεπτυγμένες.
2. Την πιθανότητα να επαληθευτούν οι μη ικανοποιητικές προοπτικές για την κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ασφαλιστικών εταιρειών. Γεγονός που θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα αστάθεια στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
3. Τις πιθανότητες αύξησης της ανησυχίας για την βιωσιμότητα των εθνικών και ιδιωτικών χρεών στην Ευρωζώνη, ενώ διανύουμε περίοδο χαμηλής ονομαστικής ανάπτυξης. Πράγμα που θα οδηγούσε ουσιαστικά, σε μεγέθυνση του 2. Και άρα πολύ μεγαλύτερης έκτασης συνέπειες.
4. Τις πιθανότητες για ιδιαίτερα μεγάλη πίεση στον τάχιστα αναπτυσσόμενο σκιώδη τραπεζικό τομέα. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές πιστοδοτικές εταιρείες. Που αναπτύσσονται ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Κυρίως επειδή δανείζουν ευκολότερα από τις τράπεζες, με πολύ λιγότερες προϋποθέσεις. Θυμάστε το παράλληλο τραπεζικό σύστημα Δραγασάκη; Περίπου αυτό. Με την βασική διαφορά πως εκεί το σύστημα είναι πολύ πιο οργανωμένο και ελεγχόμενο. Ανεξάρτητα από αυτά, η ΕΚΤ υπολογίζει πως μπορεί να συμβεί να έχουν προβλήματα πολλές τέτοιες εταιρείες και να δημιουργηθούν προβλήματα στην ευρύτερη οικονομία.
Σαν γενικό συμπέρασμα η Κεντρική Τράπεζα, όπως δήλωσε και ο αντιπρόεδρος Vitor Constancio, θεωρεί το γενικό επίπεδο του συστημικού κινδύνου χαμηλό. Αλλά σημειώνει πως υπάρχει πιθανότητα να πυροδοτηθούν σοβαρές αναταράξεις και αξιόλογα προβλήματα από πηγές εντός και εκτός Ευρωζώνης. Όπως π.χ. τον σκιώδη τραπεζικό τομέα της, μια αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων από την Fed ή περισσότερα και μεγαλύτερα προβλήματα από χώρες όπως η Κίνα, που αντιμετωπίζουν ήδη σημαντικά ζητήματα με την ανάπτυξη τους. Ο κύριος Κοστάντσιο δεν παρέλειψε να πει ότι ο ίδιος δεν περιμένει ιδιαίτερες μεταβολές στα επίπεδα των κινδύνων για την σταθερότητα. Και πρόσθεσε με νόημα ότι, μια μεγαλύτερη πτώση των τιμών του μαύρου χρυσού μέχρι τον επόμενο Ιούνιο, θα δυσκολέψει πολύ την Ε.Κ.Τ. στο να πετύχει τον στόχο για επίπεδο πληθωρισμού κοντά στο 2%. Είπε κανείς τίποτα για αύξηση ή/και επιμήκυνση του QE;
Εκτός της πιο πάνω δήλωσης του αντιπροέδρου της Εκτελεστικής επιτροπής, η στήλη έχει γενικότερα την αίσθηση ότι η Ε.Κ.Τ. χρησιμοποιεί την συγκεκριμένη έκθεση και σαν εργαλείο άσκησης πολιτικής forward guidance. Δηλαδή της πολιτικής που εγκαινίασε εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο. Με την οποία πολιτική προϊδεάζει για κινήσεις που έχει, σχεδόν, αποφασίσει και που θα κάνει σε ορατό μέλλον. Μεγαλώνοντας έτσι την επίδραση τους.
Η Financial Stability Review σε συνδυασμό με τα λεγόμενα Ντράγκι και άλλων μελών του Συμβουλίου Διοικητών τον τελευταίο μήνα, μας προειδοποιεί να αναμένουμε σημαντικές αποφάσεις στις 3 Δεκεμβρίου. Ή το πολύ-πολύ, στην αμέσως επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν θα πρόκειται για περαιτέρω μείωση του, ήδη αρνητικού, βασικού επιτοκίου καταθέσεων, επέκταση του Quantitative Easing ή την χρήση νέων, αχρησιμοποίητων μέχρι τώρα, εργαλείων. Όλοι όμως μπορούμε να είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι η Κεντρική Τράπεζα θα δράσει άμεσα.
Ο τραπεζικός
