Περίπου έξι μήνες πριν τις επίσημες ανακοινώσεις για το περιεχόμενο των επόμενων μέτρων στήριξης, μπορεί κανείς να ονειρεύεται ότι θέλει και να κατατάσσει τη δική του ανάγκη στην κορυφή των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης. Ο ιδιοκτήτης ακινήτων, θέλει να πληρώσει λιγότερο στην εφορία και ας θεωρείται το εισόδημα που εισπράττει «παθητικό».
Ο χαμηλόμισθος δυσαρεστείται που βλέπει ότι επιβάλλεται φόρος εισοδήματος ακόμη και στον κατώτατο μισθό και τάσσεται υπέρ της αύξησης της έκπτωσης φόρου για τη «βάση» της μισθολογικής πυραμίδας. Ο υψηλόμισθος από την άλλη θεωρεί αδιανόητο να εφαρμόζεται συντελεστής 44% στο τμήμα του εισοδήματος άνω των 40.000 ευρώ και αναρωτιέται ποιος είναι ο λόγος να μην διεκδικεί ένα κομμάτι του μισθού του σε «είδος» ή ακόμη και σε «μαύρα».
Να πάμε και στον ιδιοκτήτη ακινήτων που θέλει να καταβάλλει λιγότερο ΕΝΦΙΑ; Ή στον εργοδότη που ζητά ακόμη μεγαλύτερη μείωση των εργοδοτικών εισφορών; Ή στον εργαζόμενο στο δημόσιο που επιθυμεί την επαναφορά του 13ου μισθού;
Όπως συνήθως συμβαίνει, τα όνειρα κοστίζουν ακριβά. Είναι σαφές ότι δεν υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια για να ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματα που προαναφέρθηκαν και οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού τον Σεπτέμβριο θα μας προσγειώσουν στην σκληρή πραγματικότητα. Η οποία είναι η εξής: Η Ελλάδα έχει πολύ περιορισμένη φορολογική βάση. Και ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων και ο αντίστοιχος των νομικών προσώπων, καταβάλλεται από τη… μειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι αν πας να ελαφρύνεις ουσιαστικά αυτούς που σηκώνουν τα φορολογικά βάρη, ανεβάζεις τον δημοσιονομικό λογαριασμό στα ύψη.
Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά: Τα συνολικά έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να ξεπεράσουν φέτος τα 15 δισ. ευρώ. Τουλάχιστον οι μισοί φορολογούμενοι όμως, πληρώνουν από τίποτα έως πολύ λίγα στην εφορία. Έτσι, αν υποτεθεί ότι η κυβέρνηση θα έχει στη διάθεσή της περί τα 1,5 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει τις ελαφρύνσεις του 2026, στην καλύτερη περίπτωση θα μειώσεις την παρακράτηση φόρου κατά 10% και πάλι θα έχει αφήσει πάνω από τον μισό πληθυσμό της χώρας με άδεια χέρια.
Αν θα έπρεπε κάποιος να βάλει από τώρα ένα στοίχημα για το ποιες θα είναι οι τελικές αποφάσεις της κυβέρνησης, καλό θα ήταν να ποντάρει στην «στόχευση» των μέτρων. Δεν είναι πολύ πιθανό να θεσπιστεί ένας χαμηλός συντελεστής (π.χ 5%) για τη φορολόγηση των ενοικίων καθώς με ένα τέτοιο μέτρο θα κέρδιζε μόνο μια κοινωνική ομάδα (αυτή των ιδιοκτητών ακινήτων) και μάλιστα χωρίς προφανή οικονομικό λόγο. Σε περίοδο ραγδαίας αύξησης του εισοδήματος από ακίνητα λόγω ενοικίων, γιατί να διαθέσεις όλο το δημοσιονομικό χώρο για να επιβραβεύσεις αυτούς που καρπώνονται αυτό το εισόδημα;
Το ελληνικό φορολογικό σύστημα δημιουργεί πολλά προβλήματα στην οικονομική δραστηριότητα. Υπερφορολογεί τους καλούς μισθούς και αυτό λειτουργεί ως ισχυρό αντικίνητρο για τη δημιουργία καλά πληρωμένων θέσεων εργασίας. Λειτουργεί «δημευτικά» για κάποιον που δηλώνει τα πραγματικά εισοδήματα από ενοίκια και αυτό φέρνει υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής. Όσο για τις ασφαλιστικές εισφορές, παρά τις μειώσεις, παραμένουν υψηλές και μπλοκάρουν τις αποφάσεις για μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών.
Να, λοιπόν, πού θα μπορούσαμε να «ποντάρουμε»:
1. Στην επίσπευση της επόμενης μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών που είναι προγραμματισμένο (στο πλαίσιο του 4ετούς προγράμματος) να γίνει από το 2027.
2. Στην αύξηση του προϋπολογισμού του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Μπορεί να μην είναι λαοφιλές ως μέτρο όμως η αύξηση των επενδύσεων είναι αυτή που μπορεί να δημιουργήσει καλά πληρωμένες θέσεις εργασίας. Και θα τις έχουμε ανάγκη τις επενδύσεις, ειδικά αν τελειώσει (όπως προγραμματίζεται) το Ταμείο Ανάκαμψης μετά τον Ιούνιο του 2026.
3. Στις στοχευμένες αλλαγές στη φορολογική κλίμακα με έμφαση στο να δημιουργηθούν κίνητρα καλά πληρωμένων θέσεων εργασίας.
4. Στα μέτρα αντιμετώπισης τεράστιων κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα όπως είναι το δημογραφικό αλλά και το στεγαστικό.
