Και επισήμως ο oίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Moody’s ανακοίνωσε, μετά και την απόφαση του Credit Default Determination Committee, πως η Ρωσική Ομοσπονδία κήρυξε στάση πληρωμών ως προς το εξωτερικό δημόσιο χρέος της. Ο οίκος εξήγησε στην ανακοίνωσή του, ότι κατέληξε στην κρίση αυτή, διότι η Μόσχα δεν αποπλήρωσε τόκους δυο κρατικών ομολόγων, μετά την παρέλευση της περιόδου χάριτος τριάντα ημερών, που έληξε την περασμένη Δευτέρα. Το θέμα είχε γίνει ήδη πρωτοσέλιδο και πρώτο θέμα, τόσο στον έντυπο τύπο, όσο και στα διαδικτυακά μέσα. Και το θέμα εστιάζει στην κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας. Η άποψή μας είναι, ότι τα περί ρωσικής χρεοκοπίας είναι ένα παραμύθι δίχως δράκο.
Δεν υποστηρίζουμε, ότι οι κυρώσεις των Δυτικών απέναντι στο ρωσικό κράτος, τις ρωσικές επιχειρήσεις και συγκεκριμένους Ρώσους επιχειρηματίες και πολιτικούς, δεν δημιουργούν πρόβλημα στη ρωσική οικονομία. Ίσα – ίσα που σε συγκεκριμένους τομείς της ρωσικής οικονομίας, τα προβλήματα είναι περισσότερο από ορατά. Ωστόσο το θέμα της τεχνητής ρωσικής χρεοκοπίας, που δεν οφείλεται στην αδυναμία του Ρωσικού Δημοσίου να πληρώσει τους τόκους στους ομολογιούχους, αλλά στο μπλοκάρισμα της εκκαθάρισης του Euroclear, δεν αποτελεί χρηματοπιστωτικό γεγονός.
Ας δούμε τι λένε οι αριθμοί. Το χρέος του ρωσικού Δημοσίου ανέρχεται στα $40 δισ. Από αυτό το συνολικό ποσό, περίπου το 50% βρίσκεται στα χέρια ξένων θεσμικών επενδυτών. Τα συνολικά διαθέσιμα της Ρωσίας, σε ξένο συνάλλαγμα και χρυσό, λίγες μόλις ημέρες πριν γίνει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ανέρχονταν στα $640 δισ. Από τότε, σύμφωνα με εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών, τα διαθέσιμα έχουν αυξηθεί σε σημαντικό βαθμό, κυρίως από τις υψηλές πώλησης φυσικού αερίου και πετρελαίου. Άλλωστε οι συγκρίσεις με τη στάση πληρωμών του 1998 δεν έχει νόημα, διότι τότε αυτή είχε προκληθεί από την πτώση των τιμών του πετρελαίου και την κατάρρευση που είχε υποστεί το νόμισμά της.
Στο ακόλουθο διάγραμμα παρατηρούμε την πορεία του βασικού δείκτη Χρέος / ΑΕΠ της Ρωσίας από το 1999 μέχρι το 2021. Με τον δείκτη να βρίσκεται σήμερα στο 18,2%, είναι αδόκιμο να γίνεται αναφορά σε χρεοκοπία.
Η ρωσική στάση πληρωμών του 1998 είχε οδηγήσει στην κατάρρευση το Long-Term Capital Management L.P., που ήταν ένα hedge fund, που ακολουθούσε επενδυτικές στρατηγικές υψηλής μόχλευσης. Το 1998, το LTCM είχε διασωθεί μετά από την παρέμβαση 14 αμερικανικών τραπεζών, που διέθεσαν το ποσό των $3,6 δισ. Αν δεν διασωζόταν το LCTM, τότε θα υπήρχε συστημικός κίνδυνος για τις αγορές ομολόγων, αφού το LCTM έλεγχε περισσότερο από το 5% της παγκόσμιας αγοράς ομολόγων.
Ποιοι χάνουν από την τεχνητή ρωσική χρεοκοπία; Η Ρωσία; Αμφίβολο προς το παρόν. Το σίγουρο είναι ότι οι ομολογιούχοι δεν θα εισπράξουν τόκους ύψους $100 εκατ. Και προφανώς αυτοί είναι προς το παρόν, οι μόνοι χαμένοι. Οι θεσμικοί επενδυτές που έχουν επενδύσει σε ομόλογα του Ρωσικού Δημοσίου, που όπως προαναφέραμε έχουν ονομαστική αξία γύρω στα $20 δισ., θα αντιμετωπίσουν με τη σειρά της προβλήματα βιωσιμότητας και αξιοπιστίας.
Θα μπορέσει να δανειστεί η Ρωσία, κεφάλαια από τις αγορές ομολόγων; Τα τρέχοντα οικονομικά δεδομένα της Ρωσίας, δεν θα την οδηγήσουν σύντομα στις αγορές. Αν όμως χρειαστεί να γίνει κάτι τέτοιο, τότε θα πρέπει προηγουμένως να έχει αποκατασταθεί πλήρως το κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση. Οπότε μετά την αποκατάσταση του κλίματος οικονομικής συνεργασίας, όλες οι εκθέσεις, οι βαθμολογίες και οι κατηγοριοποιήσεις, θα ξαναγραφούν από την αρχή με πένες και καθαρό μελάνι και όχι με όπλα και αίμα.
Επομένως η κήρυξη χρεοκοπίας, που δεν οφείλεται στην έλλειψη ρευστού του ρωσικού κράτους, αφού τα διαθέσιμα της Μόσχας είναι υπερπολλαπλάσια των υποχρεώσεων της, αλλά σε τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με τη διεκπεραίωση πληρωμών, λόγω των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία που καθιστούν αδύνατη την εκτέλεσή τους, δεν έχει νόημα. Μπορεί να αποτελεί μέρος της μάχης των εντυπώσεων και της προπαγάνδας, αλλά δεν εδράζεται σε συμπαγή οικονομικά δεδομένα.
Άλλωστε η πραγματική ζημία για τη ρωσική οικονομία, προκύπτει καθημερινά από τις επιπτώσεις από την αποχώρηση ή την παύση των δραστηριοτήτων μεγάλων δυτικών εταιρειών, καθώς και από τη διακοπή της συντήρησης μηχανολογικών μονάδων και της αποστολής ανταλλακτικών προς στις υποδομές, που είναι απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία της ρωσικής οικονομίας. Με αποτέλεσμα τα capital controls, τον έντονο πληθωρισμό, την αυξανόμενη ανεργία, την παύση λειτουργίας παραγωγικών μονάδων και άλλα. Αυτές είναι οι πραγματικές ζημιές. Στην πράξη και όχι στα λόγια και στη θεωρία.
