Του Γιώργου Φιντικάκη
Καμία έκπληξη δεν προκάλεσε στις αγορές και την οικονομία το στημένο διαζύγιο Τσίπρα-Καμμένου και η “ηρωική έξοδος” του τελευταίου από την κυβέρνηση. Εχοντας προεξοφλήσει από καιρό τη χθεσινή εξέλιξη, τα επιτόκια στα ελληνικά δεκαετή ομόλογα παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα στο 4,3%, ενώ το χρηματιστήριο υποχωρεί λίγο πάνω από 1%, κυρίως όμως λόγω της αρνητικής εικόνας στις αγορές της Ασίας, και λιγότερο εξαιτίας των εγχώριων πολιτικών εξελίξεων.
Στην πραγματικότητα αυτό που συνέβη χθες και σχεδιαζόταν εδώ και καιρό, επιβεβαιώνει το βασικό σενάριο των περισσότερων οικονομολόγων και αναλυτών. Οτι με τεχνητές αναπνοές η κυβέρνηση θα κερδίσει λίγο ακόμη χρόνο, προκειμένου να περάσει εκείνα τα νομοθετήματα που θα της επιτρέψουν να εξυπηρετήσει το αφήγημα πως η οικονομία είναι το "ατού" της, όπως είπε προ ημερών και ο κ. Τσίπρας, (αύξηση κατώτατου μισθού, 120 δόσεις για τους οφειλέτες στο Δημόσιο, προστασία πρώτης κατοικίας και επίδομα ενοικίου), και αμέσως μετά θα προσφύγει σε πρόωρες εκλογές.
Έως τότε βέβαια, η οικονομία θα σέρνεται στο προεκλογικό κλίμα παροχών και παγώματος των μεταρρυθμίσεων, που σημαίνει ότι οι μήνες έως τις εκλογές πρέπει να θεωρούνται χαμένοι, άρα όσο νωρίτερα αυτές γίνουν, τόσο καλύτερα. Εκτός απροόπτου, τους παραπάνω κινδύνους θα επισημαίνει και η επόμενη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, που λέγεται ότι θα αφήνει πίσω από τις λέξεις, να φανεί κάποια κριτική για τις καθυστερήσεις στα μέτρα που συμφωνήθηκαν με τους πιστωτές, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω καθυστέρηση της πληρωμής προς την Ελλάδα των κερδών των ANFA και SMP.
Εκείνο που ουδείς στην αγορά θέλει να σκέφτεται είναι μια τυχόν απόφαση της κυβέρνησης να εξαντλήσει τον κύκλο της, που μεταφράζεται σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, και συνεπάγεται ότι και το 2019 θα προστεθεί στις πολλές χαμένες ευκαιρίες των προηγούμενων ετών, λόγω εκτροχιασμού της οικονομίας.
Σε αυτή την περίπτωση είναι εξαιρετικά πιθανό οι προβλέψεις για ρυθμό μεγέθυνσης 2% το 2019 να αναθεωρηθούν προς τα κάτω, και αυτό δεν είναι καν το κακό σενάριο. Το κακό θα ήταν η Ελλάδα να παραμείνει αποκλεισμένη από τις αγορές και το 2019, γεγονός που τροφοδοτεί σενάρια προσφυγής της Ελλάδας ακόμη και σε ένα νέο πρόγραμμα, παρ' ότι πολλοί θέλουν να τα αγνοούν.
Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση θέλει να ενισχύσει το προεκλογικό της οπλοστάσιο και με την έξοδο στις αγορές, προκειμένου να στηρίξει το αφήγημα της επιστροφής στη κανονικότητα. Ολες ωστόσο οι ενδείξεις μιλούν για έξοδο που θα αφορά ομόλογα μικρής διάρκειας, πιθανώς 5ετή, μικρής αξίας, περίπου 2-3 δισ. ευρώ, με τα σχέδια για 10ετές να έχουν μπει εδώ και καιρό στο ράφι. Άνθρωποι της οικονομίας επισημαίνουν ότι μια έκδοση με τα χαρακτηριστικά που σχεδιάζεται, δεν έχει καμία ιδιαίτερη σημασία. Μοιάζει περισσότερο με δοκιμαστική, δεν συνιστά επιστροφή στην κανονικότητα, ούτε σηματοδοτεί την εξασφάλιση της χρηματοδότησης της χώρας από τις αγορές μακροπρόθεσμα. Η έξοδος επομένως θα υπαγορευτεί περισσότερο από πολιτικά και όχι οικονομικά κριτήρια, στη λογική ότι είναι αδιανόητο να πάει η κυβέρνηση σε εκλογές χωρίς πρώτα η χώρα να έχει βγει στις αγορές.
Βέβαια οι τύχες της ελληνικές οικονομίας δεν διαμορφώνονται μόνο από τις εγχώριες πολιτικές αποφάσεις αλλά και από το διεθνές περιβάλλον. Οι κίνδυνοι για τις πιο ευάλωτες οικονομίες της περιφέρειας θα αυξηθούν αν ενταθεί η διεθνής οικονομική επιβράδυνση, ενισχύοντας μια τάση "φυγής προς την ασφάλεια" των ξένων κεφαλαίων. Και η Ελλάδα παραμένει χώρα υψηλού ρίσκου για τους επενδυτές, όπως δείχνει το υψηλό ασφάλιστρο κινδύνου.
