Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία σήμερα για το πακέτο μέτρων που θα τονώσει τις οικονομίες τους μετά την πανδημία του κορονοϊού, συμφωνία που σημαίνει ότι θα δανειστούν και θα δαπανήσουν δισεκατομμύρια ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια και θα τα αποπληρώσουν μέσω νέων φόρων.
Τι ακριβώς όμως περιλαμβάνει η συμφωνία; Το πρακτορείο Reuters συνοψίζει τα βασικά σημεία στα οποία μπόρεσαν να καταλήξουν οι 27 αρχηγοί κρατών έπειτα από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις:
Κλειδί της συμφωνίας είναι ένα νέο στοιχείο στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προχωρήσει σε πρωτοφανή δανεισμό από τις αγορές και στη συνέχεια θα διανείμει αυτά τα κεφάλαια κυρίως μέσω επιχορηγήσεων – και όχι δανείων – στις χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη οικονομικής τόνωσης.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να δανειστεί φθηνά η Κομισιόν 750 δισ. ευρώ χρησιμοποιώντας την αξιολόγηση ΑΑΑ. Από αυτό το ποσό, 390 δισ. ευρώ θα εκταμιευτούν ως επιχορηγήσεις και 360 δισ. ευρώ ως φθηνά δάνεια.
Οι επιχορηγήσεις υποχρεώνουν την ΕΕ να δημιουργήσει ταμιακές ροές που θα επιτρέψουν την αποπληρωμή του χρέους έως το 2058. Οι ηγέτες συμφώνησα τα εξής:
- Η Γερμανία, η Σουηδία και η Ολλανδία θα χάσουν την τρέχουσα έκπτωση επί του ποσού του ΦΠΑ που μεταφέρουν στην ΕΕ.
- Οι ευρωπαϊκές χώρες θα επιβάλλουν φορολογία στα μη ανακυκλώσιμα πλαστικά και τα έσοδα θα μπαίνουν στα ταμεία της ΕΕ.
- Από το 2023 θα επιβληθεί φορολογία στα αγαθά που εισάγονται στην ΕΕ από χώρες με χαμηλότερα πρότυπα εκπομπών άνθρακα από αυτά της ΕΕ.
- Άλλες επιλογές είναι η επιβολή φόρου στις οικονομικές συναλλαγές ή και η απόκτηση χρημάτων από την επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών αερίων στους τομείς της ναυτιλίας και της αεροπλοΐας.
Φόροι όπως οι παραπάνω θα διοχετευτούν για την αποπληρωμή του χρέους ύψους 750 δισ. ευρώ και θα είναι μέρος της ευρωπαϊκής πραγματικότητας για τα επόμενα 38 χρόνια.
Οι επιχορηγήσεις θα δοθούν σε χώρες που παρουσιάζουν σχέδια που ενισχύουν τη δυνατότητα ανάπτυξης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα των οικονομιών τους. Τα σχέδια θα πρέπει επίσης να οδηγούν σε οικονομίες πιο «πράσινες» και ψηφιακές και να συμβαδίζουν με τις ετήσιες συστάσεις της Κομισιόν.
Η εκταμίευση θα απαιτεί την έγκριση με ειδική πλειοψηφία των κυβερνήσεων της ΕΕ και θα συνδέεται με την επίτευξη ορόσημων και στόχων. Εάν κάποια κυβέρνηση της ΕΕ πιστεύει ότι δεν έχουν επιτευχθεί οι εκάστοτε στόχοι μπορεί μπορεί να ζητήσει από τους ηγέτες της ΕΕ να το συζητήσουν εντός τριμήνου.
Τα κεφάλαια συνδέονται επίσης με τον σεβασμό του κράτους δικαίου – πράγμα που αποτελεί πρόβλημα για την Ουγγαρία και την Πολωνία που υπόκεινται σε σχετική εξέταση από την ΕΕ για τις πρακτικές του κράτους δικαίου. Ωστόσο, θα υπάρχει σημαντικό πολιτικό περιθώριο ελιγμών: εάν η Επιτροπή αποφασίσει ότι υπάρχουν «εμφανείς γενικευμένες ελλείψεις στη χρηστή διακυβέρνηση των αρχών των κρατών μελών όσον αφορά τον σεβασμό του κράτους δικαίου», μπορεί να προτείνει μέτρα που θα πρέπει να εγκριθούν από μια ειδική πλειοψηφία των κυβερνήσεων των κρατών – μελών της ΕΕ.
4) Προκειμένου να εξασφαλιστεί η υποστήριξή τους στο ταμείο ανάκαμψης, οι καθαροί συνεισφέροντες (net contributors) στον προϋπολογισμό της ΕΕ, όπως η Ολλανδία, η Σουηδία, η Αυστρία, η Δανία και η Γερμανία, θα λάβουν πολύ σημαντικότερες εκπτώσεις από ό,τι στο παρελθόν σε ό,τι τούς αναλογεί να συνεισφέρουν κάθε χρόνο στα ταμεία της ΕΕ βάσει του μέγεθος των οικονομιών τους.
