Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ένα ηχηρό μήνυμα έστειλαν οι Ιταλοί πολίτες καθώς η ανταπόκριση του πλήθους στο κάλεσμα του ηγέτη της Λέγκας του Βορρά, για οικονομική στήριξη της κυβέρνησης, ήταν απογοητευτική. Το ιταλικό δημόσιο δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ούτε 1 δισ. ευρώ σε τρεις ολόκληρες ημέρες διάθεσης «λαϊκών» ομολόγων, με τη ζήτηση των πολιτών για κρατικά χρεόγραφα να διαμορφώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών!
Ο Ματέο Σαλβίνι είχε ζητήσει από τους πολίτες να βοηθήσουν την κυβέρνηση να αντέξει στις πιέσεις των αγορών. Θα το έκαναν, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα. Έτσι, το δημόσιο θα είχε ένα πρόσθετο όπλο στην προσπάθεια ανανέωσης χρέους 260 δισ. ευρώ μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο, καθώς η αντιπαράθεση με την Κομισιόν έχει οδηγήσει τα επιτόκια δανεισμού σε επίπεδα κρίσης.
Μάλιστα, ο Σαλβίνι είχε προσπαθήσει να δελεάσει τους Ιταλούς, υποσχόμενος φορολογικές ελαφρύνσεις σε όσους αγόραζαν ομόλογα. «Θα ήθελα οι οικονομίες των Ιταλών πολιτών να βοηθήσουν τις ιταλικές επιχειρήσεις, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και να μην καταλήξουν σε ξένα επενδυτικά fund», δήλωνε τον Οκτώβριο.
Όμως, οι Ιταλοί φοβούνται ότι η κόντρα με την Ευρώπη θα οδηγήσει σε κρίση που κατ'' επέκταση αυξάνει τις πιθανότητες στάσης πληρωμών. Είναι η πιο σοβαρή μέχρι στιγμής ένδειξη του αντίκτυπου που έχει η κόντρα Ρώμης-Βρυξελλών στην ψυχολογία του κόσμου.
Με νωπές τις μνήμες από το ελληνικό PSI και την... εξαΰλωση των μικροομολογιούχων, οι Ιταλοί βλέπουν τη χώρα τους να μοιάζει επικίνδυνα με την Ελλάδα και ανησυχούν ότι θα γίνουν το επόμενο κράτος-μέλος της Ευρωζώνης που αναγκάζεται να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση χρέους και εφαρμογή μνημονίου.
Μέσα στην εβδομάδα που μας πέρασε το ιταλικό δημόσιο διέθεσε σε ιδιώτες επενδυτές ένα «λαϊκό ομόλογο». Η φάση της έκδοσης που απευθυνόταν σε μικροεπενδυτές ολοκληρώθηκε με τη ζήτηση να μην ξεπερνά τα 863 εκατ. ευρώ. Το ενδιαφέρον των Ιταλών για «λαϊκά» ομόλογα ήταν χαμηλότερο ακόμη και από το ιστορικό χαμηλό του Ιουνίου του 2012, όταν το ιταλικό δημόσιο άντλησε 1,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων οι προσφορές ιδιωτών έφτασαν στο 59,5% (λίγο πάνω από 1 δισ. ευρώ).
Μπορεί οι αγορές να αντέδρασαν στην, ούτως ή άλλως, αναμενόμενη απόρριψη του ιταλικού προϋπολογισμού, με ψυχραιμία - το επιτόκιο δανεισμού της γειτονικής μας χώρας υποχώρησε στο 3,35% έναντι υψηλού 3,76% (που καταγράφηκε τον Οκτώβριο) - όμως οι Ιταλοί ανησυχούν για το μέλλον.
Είναι ξεκάθαρο, πλέον, ότι το κλίμα που έχει διαμορφωθεί αναφορικά με τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών της Ιταλίας ενισχύει την αβεβαιότητα και αναγκάζει τα νοικοκυριά να εγκαταλείπουν ένα επενδυτικό εργαλείο που παραδοσιακά χρησιμοποιούν και ως μέσο αποταμίευσης. Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι το εγγυημένο κουπόνι του εν λόγω ομολόγου είναι στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών.
Συνεπώς, τα περιθώρια στενεύουν ακόμη περισσότερο για την ιταλική κυβέρνηση, η οποία ναι μεν βλέπει τις πολιτικές αποφάσεις για την επιβολή κυρώσεων να είναι προσεχτικές και αργές για να μην κλιμακωθεί η ένταση μέχρι τις ευρωεκλογές, ωστόσο έχει να αντιμετωπίσει τις αγορές.
Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων δεν έχουν ξεπεράσει το επίπεδο κρίσης αλλά παραμένουν εδώ και πολλούς μήνες σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, προκαλώντας προβλήματα στην οικονομία. Τα προβλήματα αναμένεται να πολλαπλασιαστούν τους επόμενους μήνες, καθώς οι επιπτώσεις της κρίσης θα αποτυπώνονται στην πραγματική οικονομία, ενώ παράλληλα η ΕΚΤ θα βγάζει από την πρίζα τα εκτυπωτικά μηχανήματα της ποσοτικής χαλάρωσης.
Χωρίς το QE κα με τις αγορές να είναι έτοιμες να… στριμώξουν την Ιταλία ανά πάσα στιγμή, οι Ματέο Σαλβίνι και Λουίτζι Ντι Μάιο καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ της ρητορικής για πολιτική αλλαγή στην Ευρώπη και της ανάγκης στήριξης της οικονομίας, καθώς οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας είναι δεδομένες.
Ο κοινός στόχος της σύγκρουσης με το ευρωπαϊκό κατεστημένο στις ευρωεκλογές του Μαΐου τους κρατάει μέχρι στιγμής ενωμένους, όμως εκτιμάται πως όταν έρθει η ώρα να αναμετρηθούν με τις αγορές και να βρουν λύσεις στα προβλήματα των τραπεζών, οι σχέσεις τους θα δοκιμαστούν απειλώντας με νέα πολιτική κρίση την Ιταλία. Πόσο μάλλον, αν οι πολίτες δεν πείθονται ότι οι οικονομίες τους είναι ασφαλείς στα… χέρια των λαϊκιστών.
Φωτογραφία AP
