Η ελληνική αγορά των σούπερ μάρκετ παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα αντίφαση: παρά την οικονομική πίεση και τη σημαντική πτώση του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος (μείωση 28,38% το 2023 σε σχέση με το 2010), οι πωλήσεις προϊόντων πρώτης ανάγκης (FMCG) στα σούπερ μάρκετ αυξήθηκαν κατά 28% από το 2007 έως το 2024.
Την ίδια περίοδο, η κατανάλωση σε όγκο παρουσίασε μόνο οριακή πτώση (-2%), γεγονός που υποδεικνύει ότι, παρά την οικονομική στενότητα, η ζήτηση παραμένει σταθερή.
Οι καταναλωτικές τάσεις που στηρίζουν την αγορά
Η ανθεκτικότητα της κατανάλωσης αποδίδεται σε αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών. Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (PL) παίζουν πλέον κεντρικό ρόλο, καθώς προσφέρουν οικονομικότερες λύσεις χωρίς συμβιβασμούς στην ποιότητα. Το μερίδιο αγοράς των PL προϊόντων έφτασε στο 27% σε αξία και 34% σε όγκο, με τους καταναλωτές να εκμεταλλεύονται την ελκυστική τους τιμή, η οποία είναι κατά 30% χαμηλότερη σε σχέση με τα επώνυμα προϊόντα. Παράλληλα, οι προσφορές και οι προωθητικές ενέργειες στα ράφια αγγίζουν ιστορικά υψηλά, επηρεάζοντας το 57,9% των πωλήσεων.
Το 2024, οι πωλήσεις στο οργανωμένο λιανεμπόριο παρουσίασαν αύξηση 3,9% σε αξία και 3,7% σε όγκο, ενώ ο κλαδικός πληθωρισμός έμεινε σχεδόν μηδενικός (0,2%). Στο τελευταίο τρίμηνο του έτους, οι πωλήσεις αυξήθηκαν περαιτέρω κατά 4,5% σε αξία και 4,8% σε όγκο, με τον πληθωρισμό να είναι αρνητικός (-0,3%). Ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν είναι ομοιόμορφα: ενώ τα cash & carry κατέγραψαν πτώση πωλήσεων, τα παραδοσιακά καταστήματα λιανικής και τα οργανωμένα σούπερ μάρκετ σημείωσαν αύξηση, υποδεικνύοντας μια στροφή στις καταναλωτικές προτιμήσεις.
Όσον αφορά το 2025, εκτιμήσεις της Circana σκιαγραφούν τρία πιθανά σενάρια για την πορεία των τιμών: μικρή μείωση (-1,3%), σταθερότητα ή αύξηση (2,9%). Το επικρατέστερο σενάριο, σύμφωνα με ειδικούς του κλάδου, είναι η σταθερότητα, με πιθανή συνέχιση της τάσης αύξησης των πωλήσεων τόσο σε αξία (+3,2%) όσο και σε όγκο.
Στοχευμένες αγορές και Private Label προϊόντα
Η μετατόπιση των προτιμήσεων προς τις πιο στοχευμένες αγορές αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της σημερινής καταναλωτικής συμπεριφοράς. Οι Έλληνες διαχειρίζονται τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό πιο στρατηγικά, δίνοντας έμφαση στην κατανάλωση εντός σπιτιού, στη χρήση προσφορών και στην επιλογή οικονομικότερων εναλλακτικών, όπως τα Private Label προϊόντα. Επιπλέον, ο τουρισμός, ιδίως σε περιοχές όπως τα νησιά και η Κρήτη, συνέβαλε καθοριστικά στη συνολική αύξηση της κατανάλωσης το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Μύθοι και πραγματικότητες για την αγορά
Η δημόσια αντίληψη συχνά υπερβάλλει ως προς τις αυξήσεις τιμών στα σούπερ μάρκετ. Παρόλο που οι τιμές όντως αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια, το 2024 σημείωσαν ελάχιστη άνοδο (0,22%). Σύμφωνα με τον ΙΕΛΚΑ, η εικόνα που προβάλλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Οι τιμές στην Ελλάδα κινούνται σε επίπεδα παρόμοια με αυτά της Ευρωζώνης, ενώ οι Έλληνες καταναλωτές προσαρμόζονται μέσω στρατηγικών επιλογών, διατηρώντας σε μεγάλο βαθμό την κατανάλωσή τους.
Το σούπερ μάρκετ αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας και οικονομικής πραγματικότητας στην Ελλάδα. Παρά τις προκλήσεις, οι Έλληνες συνεχίζουν να αγοράζουν, αξιοποιώντας ευκαιρίες και προσαρμόζοντας τις προτεραιότητές τους. Η σταθερή κατανάλωση, σε συνδυασμό με τη δυναμική των PL προϊόντων και των προσφορών, διαμορφώνει μια αγορά που αντέχει στους κραδασμούς και δείχνει σημάδια περαιτέρω ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια.
