Του Γιώργου Φιντικάκη
Σε θρίλερ με αβέβαιη έκβαση εξελίσσεται το πολύπαθο έργο της υποβρύχιας ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, μέρος της οποίας είναι και το σκέλος Αττική - Kρήτη.
Σήμερα εκπνέει η καταληκτική προθεσμία που έχουν θέσει στην κυβέρνηση οι Βρυξέλλες, προκειμένου να τους ενημερώσει αν θα στηρίξει τελικά το έργο, δίχως το οποίο η Κύπρος θα παραμείνει ενεργειακά απομονωμένη από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Εφόσον η κυβέρνηση επιμείνει ότι ο πιο γρήγορος τρόπος να γίνει το τμήμα Κρήτη-Αττική, είναι ως εθνικό έργο, όπως δηλαδή είχε δρομολογηθεί επί ΣΥΡΙΖΑ, κατά παρέκκλιση του ευρωπαϊκού κανονισμού, και με αποφάσεις που η Κομισιόν έχει χαρακτηρίσει ως παράνομες, ζητώντας την ακύρωσή τους, τότε δεν αποκλείεται να υπάρξουν παρενέργειες.
Σε επιστολές που έχουν αποστείλει τους τελευταίους μήνες στην κυβέρνηση οι Βρυξέλλες, όπως έχει αποκαλύψει το liberal.gr, της έχουν διαμηνύσει ότι εφόσον επιλέξει να μην στηρίξει το διευρωπαϊκό project και επιμείνει να κάνει ως εθνικό έργο το σκέλος Κρήτη- Αττική, όχι μόνο θα χαθούν κοινοτικά κονδύλια 335 εκατ. ευρώ, αλλά και ενδέχεται να υπάρξουν περαιτέρω επιπλοκές, καθώς η Λευκωσία έχει βασίσει σε αυτό την διασύνδεσή της με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Σε μια προσπάθεια να βρεθεί μια χρυσή τομή, και να μην εκτεθεί η Αθήνα απέναντι στην Κύπρο και τις Βρυξέλλες, την τελευταία εβδομάδα έχουν ενταθεί οι συσκέψεις, με αποκορύφωμα τις χθεσινοβραδινές μαραθώνιες διαβουλεύσεις μεταξύ του υφυπουργού Ενέργειας Γ.Θωμά, στελεχών του Μαξίμου, και της κυπριακής πλευράς, δηλαδή της Euroasia Intercconector, φορέα υλοποίησης του διευρωπαϊκού project.
Σύμφωνα με χθεσινοβραδινές πληροφορίες, οι διαβουλεύσεις δεν ευοδώθηκαν, ωστόσο δεν αποκλείεται να συνεχιστούν και σήμερα.
Εφόσον δεν βρεθεί κάποια λύση, και ο κατάλογος με τα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), όπως αυτά λέγονται, που θα υποβάλει σήμερα η Αθήνα προς έγκριση στην Κομισιόν, δεν συμπεριλαμβάνει τελικά την διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, ο σχεδιασμός της Λευκωσίας τινάζεται στον αέρα.
Τις τελευταίες ημέρες εχουν καταβληθεί προσπάθειες, με την συμμετοχή τόσο του κύπριου υπ. Ενέργειας Γ.Λακκοτρύπη, όσο και του πρώην υπ. Εξωτερικών της χώρας και προέδρου του συμβουλίου στρατηγικής της Euroasia Interconnector Ι.Κασουλίδη, για να υπάρξει κάποια σύγκλιση, προκειμένου η διασύνδεση Κρήτη-Αττική να προχωρήσει ως τμήμα του διακρατικού έργου PCI, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί.
Η πλευρά της Euroasia εμφανίζεται πρόθυμη να προχωρήσει το τμήμα Κρήτη-Αττική, με όχημα την θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, "Αριάδνη Interconnection", εφόσον όμως διασφαλισθεί πρώτα η τεχνική διασυνδεσιμότητα των συστημάτων των τριών χωρών. Στη λογική αυτή, λέγεται ότι η κυπριακή πλευρά ζητά τροποποίηση των όρων του διαγωνισμού που τρέχει ο ΑΔΜΗΕ για το τμήμα Κρήτη-Αττική, (λήγει στις 31 Οκτωβρίου) και αφορά στην ανάθεση της κατασκευής των δύο σταθμών μετατροπής κι ενός υποσταθμού, συνολικού προϋπολογισμού 380 εκ. ευρώ. Στα επιχειρήματα των Κυπρίων η ελληνική πλευρά αντιτάσσει ότι οποιαδήποτε καθυστέρηση θα θέσει σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού, η οποία βρίσκεται σε οριακή κατάσταση.
Κλειδί, τα τεχνικά χαρακτηριστικά
Το κλειδί ωστόσο της πολυετούς αντιπαράθεσης βρίσκεται στα τεχνικά χαρακτηριστικά του project: Τα διάφορα σκέλη του έργου (Αττική-Κρήτη, Κρήτη-Κύπρος, Κύπρος-Ισραήλ), πρέπει να έχουν ενιαία χαρακτηριστικά και να είναι μεταξύ τους απολύτως συμβατά ως προς τις τεχνικές τους προδιαγραφές, με τις οποίες ωστόσο διαφωνούσε η προηγούμενη κυβέρνηση, και συνεχίζει να διαφωνεί ο ΑΔΜΗΕ, στου οποίου το μετοχικό κεφάλαιο συμμετέχει η κινεζική State Grid.
Ομως οι προδιαγραφές που έχει θέσει για το τμήμα Κρήτη-Αττική, η "Αριάδνη", είναι διαφορετικές από εκείνες της Κομισιόν. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η ελληνική εταρεία, στην οποία συμμετέχει η κινεζική State Grid, αποκτά αυτόματα προβάδισμα και για τα υπόλοιπα σκέλη ενός έργου 3,5 δισ ευρώ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προμήθεια του εξοπλισμού, των καλωδίων, κλπ. Η διαφωνία εξάλλου ως προς τις τεχνικές προδιαγραφές ήταν και η αιτία που τα έχουν “σπάσει” Euroasia Interconnector και ΑΔΜΗΕ, παρ' ότι το 2017 είχαν υπογράψει κατόπιν παρότρυνσης των Βρυξελλών μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο ουδέποτε εφαρμόσθηκε.
Ο ρόλος των Βέλγων
Κομβικό ρόλο στην υπόθεση διαδραματίζει και ένας από τους πιο γνωστούς φορείς διαχείρισης δικτύων ηλεκτρισμού πανευρωπαϊκά, ο βελγικός Elia. Η βελγική εταιρεία που μέχρι πρότινος είχε ρόλο τεχνικού συμβούλου στην κοινοπραξία της Euroasia, εισήλθε πρόσφατα και στο μετοχικό της κεφάλαιο.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες η EuroAsia παρουσίασε τη βελγική εταιρία ως εκείνη που θα διαθέσει τα κεφάλαια ώστε να μπει με συμμετοχή 39% στην "Αριάδνη", η οποία ανήκει εξολοκλήρου στον ΑΔΜΗΕ. Σημειώνεται ότι τέτοια πρόβλεψη υπήρχε στις αρχικές συμφωνίες των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας Ελλάδας – Κύπρου και EuroAsia.
Γύρω δηλαδή από το έργο συνωστίζονται πλέον πολλοί παίκτες, με ευρωπαϊκό εκτόπισμα, επομένως οι όποιες εξελίξεις θα έχουν ευρύτερο αντίκτυπο, και δεν θα αφορούν μόνο την ελληνική ενεργειακή αγορά.
Φωτογραφία αρχείου
