Η αύξηση των χρηματοδοτήσεων για να διατηρηθεί η αναπτυξιακή ορμή της χώρας είναι βασική κυβερνητική πολιτική και περνά μέσα από ένα πλέγμα μέτρων που έχει ήδη περιγράψει η κυβέρνηση και μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για δάνεια από μη τραπεζικούς φορείς, τη δημιουργία φορέα ακινήτων για τη δεύτερη ευκαιρία, την ενεργοποίηση του νέου «Ηρακλή» και την απόκτηση δανείων που έχουν εξυγιανθεί από τράπεζες που δεν είχαν δώσει το αρχικό δάνειο.
Επίκαιρες αναφορές στα θέματα αυτά έκανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ, ο οποίος είπε ότι ««Θέλουμε να στηρίξουμε τον 5ο τραπεζικό πυλώνα. Θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα για παροχή δανείων σε μη τραπεζικούς φορείς -είναι σημαντικό να έχουμε περισσότερο ανταγωνισμό στη χρηματοδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, πάντα υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος».
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε επίσης, ότι «ο αριθμός των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα στη χώρα μας είναι σχετικά περιορισμένος. Αυτό είναι κάτι, το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε».
Στο μεταξύ το βάρος από την αύξηση των επιτοκίων έχει γίνει φανερό φέτος κι έχει αυξήσει επίσης τις δυσκολίες χρηματοδότησης. Στα υπόλοιπα των δανείων φέτος σε σχέση με το 2022, παρατηρείται μικρή μείωση στα υπόλοιπα των επιχειρηματικών δανείων, (με εξαίρεση αυτά των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων που αυξάνονται), ενώ έχουν μειωθεί τα υπόλοιπα δανείων σε όλες τις άλλες κατηγορίες, με τη μεγαλύτερη μείωση να παρατηρείται στα στεγαστικά, ακολουθούμενη από τη μείωση στα δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών και στα καταναλωτικά δάνεια.
Η εικόνα των κόκκινων δανείων
Στον τομέα των κόκκινων δανείων η μείωσή τους από τις τράπεζες είναι γεγονός, αλλά από την άλλη μεγάλο μέρος των κόκκινων δανείων είναι επιχειρηματικά δάνεια και υπάρχουν τρόποι για να λειτουργήσουν ξανά πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις δημιουργώντας ανάπτυξη και θέσεις εργασίας.
Στην αγορά συζητείται η χρηματοδότηση των δανείων για εταιρίες που μπορούν να εξυγιανθούν για να γίνουν βιώσιμες και κερδοφόρες. Τα δάνεια συζητείται να παρέχουν εταιρίες που θα συστήσουν servicers, τράπεζες και εξειδικευμένα funds και θα παρέχουν χρηματοδότηση σε υπό αναδιάρθρωση δάνεια.
Στο μεταξύ δεν έχει προχωρήσει ακόμα η αγορά δανείων που έχουν εξυγιανθεί, αλλά προς αυτή την κατεύθυνση έχει κάνει πολύ μεγάλη προεργασία η Εθνική Τράπεζα, με τον CEO Παύλο Μυλωνά να έχει μιλήσει για τη μεγάλη ρευστότητα της ΕΤΕ που ενδιαφέρεται να μπει σε διάφορα projects μεταξύ των οποίων και της αγορά πρώην κόκκινων δανείων που έγινα υγιή και όπως έχει πει ο κ. Μυλωνάς είναι πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο της ελληνικής οικονομίας.
Να σημειωθεί ακόμα, ότι στα κόκκινα δάνεια που έχουν μείνει στις τράπεζες τα περισσότερα είναι επιχειρηματικά δάνεια. Σε σύνολο περίπου 13 δισ. ευρώ που διαθέτουν ακόμα στο ενεργητικό τους περίπου το 65% είναι επιχειρηματικά σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, ενώ ποσοστό περίπου 27% είναι δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών. Επίσης από τα δάνεια που είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη από 90 ημέρες και προσεγγίζουν τα 4,5 δισεκ. ευρώ, ποσοστό περίπου 65% παραμένει χωρίς ρύθμιση, με τις κατηγορίες αυτών των δανείων να αφορούν τους κλάδους:
- Εστίασης (28,4%),
- Κατασκευών (21,2%),
- Εμπορίου (13,3%),
- Διαχείρισης ακίνητης περιουσίας (12%),
- Καταλυμάτων (10,5%),
- Αγροτικών δραστηριοτήτων (10,3%)
- Μεταποίησης (10%)
Μικροδάνεια από ειδικούς φορείς
Την ίδια στιγμή η επισήμανση του πρωθυπουργού για έλλειψη πρόσβασης στη χρηματοδότηση είναι γεγονός. Αποδεικνύεται και από στοιχεία έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την περίοδο 2021-2027 η οποία υπολογίζει το κενό χρηματοδότησης σε τουλάχιστον 578 εκατ. ευρώ ετησίως στην αγορά μικροδανείων στην Ελλάδα.
Να σημειωθεί ότι σήμερα στην Ελλάδα έχουν αδειοδοτηθεί από την ΤτΕ τρεις φορείς μικροδανείων:
- Ο φορέας του ΤΜΕΔΕ «ΤΜΕΔΕ Microfinance Solutions» που λειτουργεί σε συνεργασία με την Τράπεζα Αττικής και σε πρώτη φάση χρηματοδοτεί κυρίως μηχανικούς που είναι μέλη του ΤΜΕΔΕ οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα, με δάνεια έως 25.000 ευρώ. Δάνεια της εταιρίας παρέχονται μεταξύ άλλων για αγορά και μίσθωση εξοπλισμού, ανάπτυξη προϊόντων και κάλυψη φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών.
- Η AFI Microfinance SA που λειτουργεί σε συνεργασία με τη Eurobank η οποία έλαβε άδεια λειτουργίας ως ανεξάρτητος πάροχος μικροπιστώσεων, από την ΤτΕ που παρέχει επιχειρηματικών μικροδάνεια, ποσού έως 15.000 ευρώ, τα οποία μπορούν να φθάσουν έως και 25.000 ευρώ.
Η AFI ιδρύθηκε το 2014 από την ActionAid Hellas και τον εξειδικευμένο γαλλικό οργανισμό ADIE, ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, με σκοπό να προάγει τη χορήγηση μικροπιστώσεων στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση του οικονομικού και κοινωνικού αποκλεισμού, την παροχή βοήθειας σε ανέργους, αυταπασχολούμενους γενικά ευάλωτες κατηγορίες πολιτών, που επιθυμούν να δημιουργήσουν δική τους επιχείρηση. Η AFI συνεργάζεται από το 2016 με την Eurobank. Στο πλαίσιο του προγράμματος EaSI σε συνεργασία με την AFI, έχουν χορηγηθεί από την Eurobank 700 μικροδάνεια, 7 εκατ. ευρώ.
- Τέλος τη «MICROSMART», με έδρα τη Θεσσαλονίκη η οποία δεν συνεργάζεται με τράπεζα. Η «MICROSMART» θα χορηγεί δάνεια έως 25.000 ευρώ, και θα παρέχει και τα τρία προϊόντα, που προβλέπει ο νόμος: πιστώσεις, προϊόντα leasing για απόκτηση εξοπλισμού και εγγυητικές επιστολές σε οργανισμούς όπως οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις που δεν συνεργάζονται με τράπεζες.
Σήμερα μικροπιστώσεις παρέχονται σε περισσότερες από 120 χώρες, τόσο υποανάπτυκτες και αναπτυσσόμενες, όσο και ανεπτυγμένες, όπως η Γαλλία. Στην Ευρώπη παρέχονται μαζί με υπηρεσίες υποστήριξης, καθώς στόχος είναι η δημιουργία βιώσιμων επιχειρήσεων.
