Όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θριάμβευσε στις προεδρικές εκλογές και ανακοίνωσε τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης, οι αγορές καλωσόρισαν την τοποθέτηση του Μεχμέτ Σιμσέκ στο υπουργείο Οικονομικών.
Ο νέος τσάρος της τουρκικής οικονομίας είναι γνωστός των αγορών από την πρώτη του θητεία στο ίδιο υπουργείο την περίοδο 2009-2015 και θεωρείται αξιόπιστος. Ο Σισμέκ υποσχέθηκε ένα αξιόπιστο οικονομικό πρόγραμμα, όμως οι επενδυτές έχουν ξαναδεί το έργο της υποτιθέμενης στροφής του Ερντογάν και θέλουν πρώτα να δουν πράξεις.
Η χθεσινή απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας (CBRT) να αυξήσει τα επιτόκια κατά 6,5 ποσοστιαίες μονάδες, από το 8,5% στο 15%, ήταν το πρώτο κρας τεστ και για τον νέο κεντρικό τραπεζίτη Ερκάν. «Η σταθερότητα και ασφάλεια των χρημάτων μας είναι η πιο αποτελεσματική λύση για να απαλλαγούμε από τη μάστιγα της δολαριοποίησης», ήταν τα λόγια του Σιμσέκ για να σχολιάσει την κίνηση της CBRT.
Αν ήμασταν σε άλλη εποχή, λίγα χρόνια πριν όταν οι αγορές ζητούσαν από τον Ερντογάν να αυξήσει απότομα και εσπευσμένα τα επιτόκια για να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, η χθεσινή απόφαση θα αντιμετωπιζόταν ως μία τολμηρή κίνηση-ματ και θα απολάμβανε της καθολικής αποδοχής των επενδυτών. Τώρα, όμως, οι αγορές παραμένουν επιφυλακτικές απέναντι στην αλλαγή πλεύσης.
Ο Σιμσέκ δείχνει να ακροβατεί μεταξύ της στάσης που απαιτείται για να αλλάξει ρότα η οικονομία και των εντολών του Ερντογάν. Ενώ αναφέρεται σε μία οικονομική φιλοσοφία που βασίζεται στην ελευθερία των αγορών και σε ένα ανοιχτό καθεστώς συναλλαγματικής ισοτιμίας, ταυτόχρονα τονίζει ότι αυτή η φιλοσοφία είναι μέρος της πολιτικής που εφαρμόζει ο Ερντογάν από το 2002 μέχρι σήμερα.
Η αντίδραση των διεθνών επενδυτών στην αγορά συναλλάγματος έχει τη σημασία της. Η ισοτιμία της τουρκικής λίρας με το δολάριο καταγράφει αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά. Εκτινάχθηκε πάνω από τις 24,7 λίρες/δολάριο χθες το απόγευμα, όταν πριν την ανακοίνωση για τα επιτόκια βρισκόταν στις 23,5 λίρες/δολάριο. Έντονα ανοδικά κινήθηκαν και τα ασφάλιστρα κινδύνου CDS, υποδεικνύοντας την απογοήτευση των επενδυτών, καθώς η αύξηση ήταν μικρότερη από αυτή που θα ήθελαν, ενώ οι πρώτες ενδείξεις είναι για σταδιακή σύσφιξη.
Στον αντίποδα, το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης δείχνει να γίνεται αποδέκτης όλης της αισιοδοξίας για τη νέα οικονομική πολιτική. Σημείωσε εκρηκτική άνοδο 4,65% την Πέμπτη, έχοντας δώσει κέρδη άνω του 22% μόνο τον τελευταίο μήνα.
Αλλάζει, λοιπόν, μυαλά ο Ερντογάν; Ο άνθρωπος που έχει χαρακτηρίσει τα υψηλά επιτόκια ως πηγή όλων των κακών δείχνει να βάζει νερό στο κρασί του και να επιτρέπει στην CBRT να δράσει με βάση τους κανόνες των αγορών. Όμως κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τη συνέχεια γιατί ο Ερντογάν έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι έχει το μυαλό του στην επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης με κάθε κόστος, μία στρατηγική που απαιτεί χαμηλά επιτόκια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι προβλέψεις των αναλυτών για τη χθεσινή απόφαση της CBRT κυμαίνονταν από αύξηση στο 15% (που τελικά επιβεβαιώθηκε) έως το 25% της Citi, ενώ ορισμένοι έβλεπαν ακόμη και το 40%. Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις τοποθετούν το «κατάλληλο» επιτόκιο γύρω στο 30%. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας στην ανακοίνωσή της ανέφερε ότι η αύξηση στο 15% ήταν μόνο η αρχή ενός κύκλου σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Η Capital Economics, πάντως, προβλέπει ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν τελικά στο 25% με 30% και ότι η τουρκική λίρα θα υποχωρήσει περαιτέρω κατά τουλάχιστον 10% έως το τέλος του έτους. Η Citi από την πλευρά της, δεν είναι πολύ αισιόδοξη για την τουρκική οικονομία καθώς η αδιανόητη αύξηση των τιμών τα τελευταία χρόνια και η κατάρρευση του νομίσματος θα συνεχίζουν να επισκιάζουν οποιαδήποτε θετική εξέλιξη για αρκετό καιρό.
