Του Γιάννη Σιδέρη
Μεγάλη αναταραχή, αλλά καθόλου θαυμάσια κατάσταση.
Μαινόμενος χθες ο Ερντογάν προς τον Εμανουέλ Μακρόν, εξαιτίας της διαπίστωσης του Γάλλου Προέδρου (που έγινε με αφορμή την τουρκική επίθεσης στα συριακά εδάφη), ότι το ΝΑΤΟ βρίσκεται σε κατάσταση εγκεφαλικού θανάτου. Μάλιστα ο Γάλλος Πρόεδρος είχε προτρέψει: «Πρέπει να δούμε πως λειτουργεί το ΝΑΤΟ»
Άστραψε και βρόντηξε από την Κωνσταντινούπολη ο Ερντογάν: «Απευθύνομαι από την Τουρκία στον Γάλλο Πρόεδρο. Πήγαινε να κοιτάξεις τον δικό σου εγκεφαλικό θάνατο». Επέμεινε δε διαπιστωτικά ότι «Αυτές οι δηλώσεις δεν ταιριάζουν παρά μόνο σε αυτούς που είναι σε κατάσταση εγκεφαλικού θανάτου».
Και ου μόνον, αλλά ήταν και προσβλητικός, αφού απευθυνόμενος σε πρώτο πρόσωπο στον Μακρόν είπε: «Κανένας δεν σου δίνει προσοχή. Έχεις ακόμη μια πλευρά ερασιτέχνη, άρχισε κάνοντας κάτι γι αυτό». Ενώ απευθυνόμενος στο ακροατήριό του, υποστήριξε: «Είναι τόσο άπειρος! Δεν ξέρει τι είναι αντιτρομοκρατικός αγώνας, γι'' αυτό τα κίτρινα γιλέκα έχουν κυριεύσει τη Γαλλία».
Πριν από τον Ερντογάν με τον μειλίχιο τρόπος της είχε διαφωνήσει με τον Μακρόν και η Ανγκελα Μέρκελ, καταλογίζοντάς του ότι «βρήκε έναν πολύ δραστικό τρόπο για να εκφράσει τις απόψεις του. Δεν είναι απαραίτητη μια τόσο αφοριστική κρίση».
Παράλληλα οι «New York Times» έγραψαν ότι η Μέρκελ «κατσάδιασε» τον Μακρόν κατά τη διάρκεια του πρόσφατου δείπνου που παρέθεσε ο γερμανός Πρόεδρος Σταϊνμάιερ για την επέτειο των 30 χρόνων από το τείχος του Βερολίνου. Εκεί η Μέρκελ φέρεται να κατηγόρησε τον Μακρόν ότι του αρέσει ο ρόλος του ταραχοποιού, και του παραπονέθηκε: «κουράστηκα να μαζεύω τα κομμάτια. Ξανά και ξανά, πρέπει να ξανακολλήσω τις πορσελάνες που έσπασες, ώστε να μπορούμε μετά να καθίσουμε και να πιούμε μαζί το τσάι μας».
Τα ανωτέρω δεν οφείλονται φυσικά στον αλαζονικό χαρακτήρα Ερντογάν και κάποια έμφυτη διάθεση Μακρόν να είναι «ταραχοποιός». Υποκρύπτουν τις βαθιές ρηγματώσεις που υφίστανται τα θεσμικά όργανα του Δυτικού Κόσμου, και οι πρωτοβουλίες Μακρόν πηγάζουν από τη διαπίστωση ότι χρειάζεται ανασυγκρότησή τους. Ο Γάλλος Πρόεδρος διαπιστώνει το κενό ασφαλείας, και φιλοδοξεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο στις αλλαγές που απαιτούνται. Σε αυτή την προσπάθεια εντάσσεται και το βέτο που έθεσε στην έναρξη συνομιλιών για ένταξη στην ΕΕ της Αλβανίας και των Σκοπίων.
Οι ρηγματώσεις διευρύνθηκαν με την ανάληψη από τον Τραμπ της ηγεσίας της δυτικής υπερδύναμης, και την συνεχή απόσυρση και περιχαράκωσή της («Καλοδεχούμενος και ο Μέγας Ναπολέων να τους βοηθήσει. Είμαστε εφτά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά», είχε δηλώσει για τους συμμάχους του Κούρδους, που έχυσαν αίμα για να αντιμετωπίσουν τους μαχητές του ισλαμικού κράτους).
Το ΝΑΤΟ είχε δημιουργηθεί ως αμυντικός οργανισμός για την ασφάλεια του δυτικού κόσμου, αλλά σταδιακά μετατρέπεται σε πηγή ανησυχίας, αφότου έχασε τον βασικό του προσανατολισμό που ήταν η άμυνα απέναντι στο Ανατολικό Μπλοκ. Η αμηχανία για τον ρόλο του είναι εμφανής στα γραφεία των υπουργείων Εξωτερικών των μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη και στο περιθώριο των συνομιλιών των διεθνών φόρουμ.
Οι σοσιαλδημοκράτες της Ευρώπης στον καιρό της κραταιότητάς τους, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, είχαν προτείνει να ενταχθεί και η Ρωσία σε ένα μηχανισμό ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η Αμερική αρνήθηκε χωρίς ορθολογικό λόγο, μάλλον εξαιτίας της μόνιμης αντιπαλότητάς της με τη Ρωσία και της αίσθησης «ιδιοκτησίας» του οργανισμού, αφού οι στρατιωτικές της δυνάμεις ήταν ο βασικός του βραχίονας. Τα αποτελέσματα είναι ορατά. Η Ρωσία, μια χώρα με μικρή οικονομία, περίπου όση και της Ισπανίας, παρεμβαίνει και επιβάλει πλέον τη δική της πολιτική στη Μέση Ανατολή, ελέγχοντας ή επηρεάζοντας χώρες και κυβερνήσεις (Συρία, Τουρκία, Ιράν), ενώ τελευταία επεκτείνεται και στην Αφρική.
Ως στρατιωτικός οργανισμός το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να είναι παντοδύναμο, αλλά του λείπει η πολιτική διεύθυνση. Στο Αιγαίο ουδέν προσφέρει. Πρόσφατα, ο επί πολλά χρόνια στην Αθήνα αμερικανός πρέσβης Νίκολας Μπερνς, δήλωσε ότι αν υπάρξει επεισόδιο με την Τουρκία να μην περιμένουμε ούτε τον Τραμπ ούτε το ΝΑΤΟ να βοηθήσει.
Υποτίθεται ότι θα βοηθούσε και στο μεταναστευτικό, στην αναχαίτιση των ροών, γι'' αυτό διέθεσε δύναμη στο Αιγαίο. Η… βοήθειά του είναι εμφανής στις εκατοντάδες που καταφθάνουν κάθε ημέρα στα ελληνικά νησιά. Αντιθέτως η Τουρκία το «γκριζάρισε» και αυτό! Υπενθυμίζουμε ότι όταν είχε συμφωνηθεί να έρθει στο Αιγαίο, η Τουρκία κατέθεσε έγγραφο στον Οργανισμό, απαγορεύοντας στα πλοία του αφενός να εισέλθουν στα χωρικά της ύδατα, αφετέρου να μην πλησιάσουν τα «αποστρατικοποιημένα νησιά», δηλαδή τα Δωδεκάνησα.
Η τηλεφωνική συνομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν, ενόψει της συνόδου του ΝΑΤΟ, ήταν η μόνη ενδεδειγμένη με την έννοια ότι είναι η μόνη δυνατή, καθώς δεν υπάρχει άλλος πόλος δύναμης στον οποίο μπορεί αυτή την στιγμή να προσφύγει η Ελλάδα. Φυσικά η στήριξη που μπορεί να προσφέρει Γαλλία στο μεταναστευτικό και στις ρηξικέλευθες κινήσεις της Τουρκίας, όπως η τελευταία με τη Λιβύη, είναι αχνή. Αλλά είναι η μόνη καθώς η Γερμανία λόγω ιστορικών αιτιών δεν έχει κουλτούρα παρεμβατικής πολιτικής εκτός των συνόρων της Ευρώπης.
Έτσι κι αλλιώς έχουμε, ή πρέπει να αποκτήσουμε την επίγνωση, ότι στις κρίσιμες στιγμές θα είμαστε μόνοι, όπως προειδοποίησαν όχι μόνο ο Μπερνς αλλά και πρόσφατα ο ναύαρχος Αποστολάκης.
