Η αστυνόμευση είναι μια πολύ σύνθετη υπόθεση. Οι προεκτάσεις της εφαρμογής, αλλά και της μη εφαρμογής του Νόμου, είναι πολυεπίπεδες και ο αντίκτυπός τους κυριολεκτικά τρομακτικός.
Δεν ξέρω πόσοι αντιλήφθηκαν ένα ισχυρό πλήγμα που δέχτηκε το γόητρο της ΕΛ.ΑΣ., αλλά και η έννοια της έννομης τάξης στη χώρα από ένα ατυχέστατο περιστατικό, το οποίο συνέβη στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια επεισοδίων με αφορμή μία εκδήλωση κατά της ομοφοβίας.
Η εικόνα σοκαριστική. Μια ομάδα 5-6 αστυνομικών μπροστά στην είσοδο ξενοδοχείου να αντιπαρατίθεται με πολυπληθέστερη ομάδα κουκουλοφόρων. Ξαφνικά ένας εξ’ αυτών σηκώνει το κράνος του και καταφέρει πλήγμα στο κεφάλι του επικεφαλής της ομάδας αστυνομικών.
Ενώ επί της ουσίας κατάφερε πλήγμα κατά του κύρους ολόκληρου του αστυνομικού σώματος. Από που να αρχίσει κανείς να περιγράφει τις συνέπειες αυτής της εγκληματικής πράξης;
Ομάδα αστυνομικών δέχεται βίαιη επίθεση και κανείς δεν αντιδρά! Κανένας δε κάνει απόπειρα σύλληψης του δράστη!
Πράξη πρώτη: Στο μυαλό του μέσου αστυνομικού:
Οι σκέψεις που περνούν αστραπιαία από το μυαλό των αστυνομικών είναι θλιβερές και δυσοίωνες.
«Είμαστε αδύναμοι και απροστάτευτοι». «Εμείς που είμαστε επιφορτισμένοι με το ύψιστο έργο της τήρησης της τάξης και της ευνομίας, γινόμαστε σάκος του μποξ από κακοποιούς και αδυνατούμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας»!
«Αδυνατούμε να εκπληρώσουμε την αποστολή μας, άρα αυτό-ακυρωνόμαστε! Η στολή που φοράμε ντροπιάζεται και το ηθικό μας καταρρακώνεται».
Το υψηλό φρόνημα που είναι εκ των ων ουκ άνευ για να ξυπνάμε κάθε πρωί και να αντιμετωπίζουμε τους κινδύνους του επαγγέλματος, γίνεται πλέον πουκάμισο αδειανό.
Βασικό χαρακτηριστικό του αστυνομικού επαγγέλματος είναι η αλληλεγγύη απέναντι στις διαρκείς απειλές. Όταν ο συνάδελφος δεν αντιδρά, αυτό το απαραίτητο συστατικό -που αποτελεί την «συγκολλητική ουσία» για το αστυνομικό έργο- χάνει την αξία του οδηγώντας στον κυνισμό και στην απάθεια.
Διαρρηγνύονται οι δεσμοί «αίματος» ανάμεσα στους αστυνομικούς, η αδελφοσύνη (brotherhood) και οδηγούμαστε σε επικίνδυνες ατραπούς.
Πράξη δεύτερη: Στο μυαλό του μέσου πολίτη:
Ο μέσος πολίτης που γίνεται μάρτυρας αυτής της σοκαριστικής σκηνής, υποθέτει τα… χειρότερα.
«Πώς θα προστατεύσουν εμένα, όταν αδυνατούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους;» Αμέσως η αστυνομία «πέφτει» στα μάτια του. Ο αστυνομικός εμφανίζεται ανίσχυρος, αδύναμος να ανταποκριθεί στα στοιχειώδη.
Η ανασφάλεια φωλιάζει ξανά στην ψυχή του μέσου πολίτη, ο οποίος νιώθει κυριολεκτικά μετέωρος.
Ο σεβασμός στα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., συνθήκη απαραίτητη για την εφαρμογή του Νόμου, γίνεται έννοια άγνωστη στη σκέψη των περισσοτέρων!
Η περιφρόνηση στα σώματα ασφάλειας, έχει τις ρίζες της σε στιγμές αδυναμίας όπως η προχθεσινή, που πλήττουν ανεπανόρθωτα το επιχειρησιακό κύρος και τη θέση της αστυνομίας στην κοινωνία.
Οι δικαιολογίες που ψέλλισαν κάποιοι αξιωματικοί περί έλλειψης δυνάμεων είναι τουλάχιστον αστείες και ασφαλώς δεν έπεισαν τον μπαρουτοκαπνισμένο υπουργό.
Στις ΗΠΑ, όταν ένας αστυνομικός κινδυνεύει και μεταδοθεί ανάλογο σήμα στον ασύρματο, σε λίγα λεπτά το σημείο κατακλύζεται από αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες αφήνουν οτιδήποτε άλλο κάνουν την ώρα εκείνη και σπεύδουν.
«Όταν κινδυνεύει ένας, κινδυνεύουμε όλοι» είναι η μόνιμη επωδός τους. Καιρός να το μάθουν αυτό και οι Έλληνες συνάδελφοί τους.
Η αυτό-υπονόμευση είναι η χειρότερη μορφή παρακμής.
* Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος, διδάκτωρ κοινωνιολογίας της αστυνόμευσης.
