«Θέσεις για τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τον Κώστα Σκανδαλίδη και τον Πέτρο Ευθυμίου δεν είχαν προβλεφθεί όταν άρχισε το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Αντιθέτως οι οργανωτές είχαν μεριμνήσει για τη θέση της κ. Αλεξίας Παπανδρέου, συζύγου του πρίγκηπος Νικολάου των Παπανδρέου, στη δεύτερη σειρά με τους επισήμους», γράφει για το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ εν έτει 2008, ο τότε διευθυντής των Νέων Παντελής Καψής, στο βιβλίο του «Η πτώση-2011».
Ενδεχομένως όχι σκόπιμο, αλλά ενδεικτικό της νοοτροπίας των μηχανισμών εξουσίας. Όταν αναδιατάσσεται η επετηρίδα οι νέοι κάτοχοι θώκων διακρίνονται από την ορμητικότητά τους να επικυρώσουν συμβολικά το νέο, να κατοχυρώσουν τις θέσεις τους, και να αγνοήσουν τους παλαιούς, αγνοώντας παράλληλα την πολύτιμη εμπειρία τους.
Το αναφέρουμε ως διαχρονική κουλτούρα των εσωκομματικών μηχανισμών, γιατί παρόμοια παράπονα περί παραγκώνισης «των άλλων» ακούγονται και για την πρακτική του νυν προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Το αρνητικό είναι ότι με τέτοιες πρακτικές ένας αρχηγός στεγανοποιείται και αποκόβεται από τη συλλογική εμπειρία του κόμματος. Το είδαμε στον Γιώργο με τους «κηπουρούς» του.
Στο βιβλίο καταγράφεται η ιστορία την ώρα που γεννιόταν, και είναι αποκαλυπτικό ως προς τα γεγονότα και τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν. Ωστόσο δεν κάνουμε παρουσίαση ή κριτική. Η αξιολόγηση ανήκει στον αναγνώστη του. Αποτελεί όμως ερέθισμα για επιλεκτική ιντριγκαδόρικη εντρύφηση μιας και γίνεται αναφορά σε υπόγειες διεργασίες που έλαβαν χώραν μακράν του πλήθους. Αναφέρεται π.χ. στην απόπειρα πραξικοπηματικής αντικατάστασης του Γιώργου με τον Βενιζέλο:
«Ένα καλά οργανωμένο πραξικόπημα, για να αναλάβει αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ο Βενιζέλος. Όλα θα γίνονταν το ίδιο το βράδυ των εκλογών, ώστε να μην προλάβει να αντιδράσει ο Γιώργος. Προεξοφλούσαν την επιτυχία, καθώς, όπως υποστήριζαν, ο Βενιζέλος είχε εξασφαλίσει τη στήριξη του καναλιού, των εκδοτών, του Χρήστου Λαμπράκη και του Γιώργου Μπόμπολα, ενώ στο εγχείρημα ήταν μέσα και ο Κώστας Σημίτης».
Ο ίδιος αναφέρει ότι η ανακοίνωση της υποψηφιότητας του Βενιζέλου το ίδιο το βράδυ της ήττας ήταν μια αψυχολόγητη πράξη. Ακόμα χειρότερα όμως, το «Βήμα» κυκλοφόρησε την επόμενη ημέρα με τον τίτλο «Παραιτηθείτε, κύριε Πρόεδρε». Ήταν μια επίδειξη αλαζονείας αλλά και μια πρωτοφανής παρέμβαση στα εσωτερικά ενός κόμματος, η οποία είχε βέβαια τα αντίθετα αποτελέσματα.
Συμφωνούμε. Ήταν ίσως η τελευταία φορά που ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ αντέδρασε με πολιτικό κριτήριο. Με το πρωτοσέλιδο ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ θύμωσε, και ενώ έκλινε προς Βενιζέλο, τάχθηκε υπέρ του ΓΑΠ. Αναδύθηκαν συνειρμικά παλιές μνήμες από το καυτό 1965, όταν οι Κεντρώοι ψηφοφόροι έκαιγαν στο κέντρο της Αθήνας εφημερίδες του συγκροτήματος Λαμπράκη (κάτι βεβαίως που δείχνει και ότι η θεωρούμενη παντοκρατορία των ΜΜΕ είναι χάρτινος πύργος, όταν έρχεται σε αντίθεση με την κυρίαρχη τάση του ακροατηρίου τους. Το διαπιστώσαμε και στο δημοψήφισμα του 2015 με την απέλπιδα προσπάθεια καναλιών και εφημερίδων υπέρ του Ναι).
Έκτοτε σοκαρισμένοι από την υπαγωγή στο ΔΝΤ αφέθηκαν στα θηριώδη ψεύδη του Τσίπρα και τον ανέδειξαν κυβέρνηση με τα γνωστά αποτελέσματα. Να πούμε όμως ότι για έναν πιο «στενό πυρήνα» κάποιας ηλικίας και πολιτικοποίησης, η απόδραση από το κόμμα τους δεν ήταν μόνο δραχμοθηρική, όπως ήταν της μεγάλης μάζας. Ήταν και πολιτική. Είχαν εκπαιδευτεί να θεωρούν το ΔΝΤ ως το άρον άωτον της σύγχρονης αποικιοκρατικής παρέμβασης των καπιταλιστικών κέντρων.
Είχαν πολιτικές αναφορές (που τις καλλιέργησε το πρώιμο ΠΑΣΟΚ, όχι άδικαιολόγητα), στις καταστροφικές επεμβάσεις του ΔΝΤ σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, με προεξάρχουσα τη Λατινική Αμερική. Η φυγή από το κόμμα για αυτό τον στενό πυρήνα στελεχών και οπαδών δεν ήταν μόνο η καταναλωτική στενότητα, την άρση της οποίας τους υποσχόταν ο Τσίπρας.
Για τη μεγάλη μάζα έχει δίκιο η Άννα Διαμαντοπούλου, που ήταν μεταξύ των ομιλητών στην παρουσίαση του βιβλίου. Τέμνοντας την ερμηνεία της συρρίκνωσης του ΠΑΣΟΚ, είπε ότι δεν οφείλεται μόνο στο εσωτερικό σύστημα σχέσεων και συγκρούσεων με πρωταγωνιστές τους Παπανδρέου και Βενιζέλο. Ήταν η νοοτροπία που καλλιέργησε το κόμμα, γιατί μέσα στα πολλά θετικά που έφερε το ΠΑΣΟΚ «είχε τη βασική ευθύνη της διαμορφωθείσας κουλτούρας ότι μπορούμε να καταναλώνουμε περισσότερο από ό,τι παράγουμε, χωρίς επιπτώσεις». Όπως και εμείς έχουμε γράψει, το ίδιο το ΠΑΣΟΚ εκφύλισε τον κόσμο του και τον παρέδωσε groupie στον Τσίπρα.
Ανέφερε επίσης το αυταπόδεικτο, ότι το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε πλήρως την εθνική ευθύνη της διάσωσης της χώρας. Και ο ΓΑΠ και ο Βενιζέλος και όσοι δεν πήδηξαν από το σκάφος την ώρα της καταιγίδας για να ψηφίσουν λίγο αργότερα μνημόνια από άλλη κομματική θέση, και κατέληξε σε μια συζητήσιμη άποψη και μια έμμεση προειδοποίηση:
Η συζητήσιμη άποψη είναι ότι «Η συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ ήταν η χειρότερη εξέλιξη για η χώρα. Η νέα εκδοχή της Αριστεράς που επιχείρησε να γίνει Κεντροαριστερά, έθεσε σε κίνδυνο ιστορικές κατακτήσεις». Και η έμμεση προειδοποίηση: «Το ερώτημα προς τον συγγραφέα και το κοινό είναι αν είναι βέβαιοι ότι δεν θα ξαναβρεθούμε μπροστά σε κρίση. Εγώ όχι»!
Βέβαια η Διαμαντοπούλου ανήκει στους αφορεσμένους του «παλιού πολιτικού συστήματος» που «μας έφτασαν εδώ». Εν αντιθέσει με τον Τζουμάκα, τον Ραγκούση, τη Μαριλίζα, τον Σπίρτζη και άλλους, που αναδύθηκαν πάναγνοι από την καθαρτήρια κολυμπήθρα της συριζαίικης αριστεροσύνης.
Αλλά οι αφορεσμένοι καλό είναι να ακούγονται, τουλάχιστον από τους νουνεχείς. Δεν έχουμε τελειώσει με τις κρίσεις.
ΥΓ: Βέβαια το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε και στον ιστορικό κύκλο όπου η σοσιαλδημοκρατία είχε αρχίσει να καταρρέει στην Ευρώπη, αλλά δεν είναι του παρόντος.
