Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, λειτούργησαν ως καταλύτες στην αυτογνωσία της Ευρώπης και τη συνειδητοποίησή της ότι παραμένει ευάλωτη στρατιωτικά.
Έχουν περάσει μόνο πέντε χρόνια από τις ημέρες που ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν δήλωνε ότι το ΝΑΤΟ είναι κλινικώς νεκρό. Έκτοτε επανήλθε εν ζωή αφού υπό τον ζόφο μιας ρωσικής επίθεσης, στη Βορειοατλαντική Συμμαχία ζήτησαν να εισέλθουν η ειρηνόφιλη Σουηδία, και η Φινλανδία - χώρα που συνορεύει με τη Ρωσία, και της οποίας η πρώην υπερδύναμη κατέχει το 10% των εδαφών της από το 1940.
Η ομπρέλα του ΝΑΤΟ ήταν αρκετά βολική για την Ευρώπη, καθώς ευδαιμονικά και ανέξοδα βασιζόταν στη στρατιωτική υπεροπλία των ΗΠΑ. Ώσπου ο Τραμπ δηλώνει ότι η τζάμπα προστασία τελείωσε και απαιτεί από τα ευρωπαϊκά κράτη να διαθέσουν το 5% του ΑΕΠ τους για εξοπλισμούς.
Παρά το τεράστιο και ανεφάρμοστο ποσοστό, η απαίτηση έχει στοιχεία λογικής. Άλλωστε η τζάμπα προστασία δημιουργεί σχέσεις υπακοής αν όχι υποτέλειας.
Αφετέρου είναι βεβαίως και συμφέρουσα για τις ΗΠΑ απαίτηση, αφού τα όπλα θα αγοραστούν από αυτές. Η ευρωπαϊκή στρατιωτική βιομηχανία λόγω της πολιτικής επανάπαυσης, δεν έχει αναπτυχθεί ώστε να δημιουργήσει όπλα σε ποσότητα και ποιότητα που θα μπορούσαν να την καταστήσουν στρατιωτικά αυτάρκη και πολιτικά αυτόνομη.
Τα βήματα ως προς αυτό είναι νηπιακά. Υπάρχει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας και η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία ΠΕΣΚΟ (PESCO) που επιδιώκουν να βελτιώσουν τη συνεργασία μεταξύ των κρατών. Βέβαια, ο ΠΕΣΚΟ περισσότερο ενδιαφέρεται να εντάξει και την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Άμυνα!
Παράλληλα, μέσω κοινών προγραμμάτων, σε νηπιακή μορφή και αυτά, προσπαθεί να μειώσει τον κατακερματισμό στη διαλειτουργικότητα των ενόπλων δυνάμεων.
Ο ευρωπαϊκός αμυντικός προϋπολογισμός έχει κατά τι αυξηθεί με το Ευρωπαϊκό ταμείο Άμυνας (EDF) να χρηματοδοτεί «τσιφούτικα» την έρευνα και την ανάπτυξη σε κρίσιμους τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, τα drones η κυβερνοάμυνα, κλπ.
Ένα ακόμη βήμα είναι και η Ευρωπαϊκή Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης (EU Rapid Deployment Capasity ) που σχεδιάζεται για το 2025. Την ίδια στιγμή, Γαλλία και Γερμανία επενδύουν στη δημιουργία ενός μαχητικού αεροσκάφους 6ης γενιάς.
Όμως, τόσο λίγα τόσο αργά. Ακόμη και τώρα η ΕΕ να αποφάσιζε τον γενναίο εκσυγχρονισμό των οπλικών της συστημάτων και την κοινή άμυνα, η δημιουργία υποδομών που θα μπορούσε να τις εξυπηρετήσει, θα απαιτούσε 15-20 χρόνια.
Φυσικά, αυτά είναι μετά τεραστίων εμποδίων, καθώς στρατιωτική αυτονομία σημαίνει εξοπλισμοί οι οποίοι θα αντλήσουν πόρους που προορίζονται για τον κοινωνικό τομέα των κρατών. Κάτι που δεν ηχεί θετικά στους λαούς σε μια εποχή που μετά την πανδημία του κόβιντ και την εισβολή της Ρωσίας, είδαν να ενσκήπτει μεγάλη ακρίβεια στην καθημερινότητά τους.
Άλλωστε δεν υπάρχει η αναγκαία ενότητα στο ιδεολογικοπολιτικό μωσαϊκό των κυβερνητικών δυνάμεων της ΕΕ, για να προχωρήσουν απρόσκοπτα, ενιαία και ομοιογενώς οι διαδικασίες στρατιωτικής αυτονομίας της Ευρώπης.
Είναι τόση η καθυστέρηση που όπως είπε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έπειτα από άτυπη συνάντηση στις Βρυξέλλες με τους Ευρωπαίους ηγέτες για θέματα άμυνας, «Η ευρωπαϊκή άμυνα χωρίς τις ΗΠΑ ''δεν θα λειτουργήσει''».
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο της - κατά το δυνατόν - στρατιωτικής ευρωπαϊκής αυτονομίας, διαπιστώνεται μια παραπλήσια (όχι πανομοιότυπη) στάση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, τη στιγμή που η Αριστερά έχοντας μάλλον… βρει τη χρυσή συνταγή, καταγγέλλει και το ΝΑΤΟ αλλά και τους ευρωπαϊκούς εξοπλισμούς που αφαιρούν πόρους από το κοινωνικό κράτος.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσερχόμενος στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, επανέλαβε την ανάγκη να αντιμετωπιστούν «οι τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές» και την ανάγκη η Ευρώπη να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία ως προς τη διαχείριση των ζητημάτων που αφορούν την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα.
Παράλληλα, τη δημιουργία ειδικού ταμείου ύψους 100 δισ. Ευρώ, στα πρότυπα του Ταμείου Ανάπτυξης, και την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Όπως είπε «Η Ευρώπη πρέπει να ''ενηλικιωθεί'' γεωπολιτικά».
Από την πλευρά του ο Νίκος Ανδρουλάκης, μετά τις εργασίες της προσυνόδου των ηγετών του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, στις οποίες συμμετείχε χθες, δήλωσε: «Οι απειλές για την Ευρωπαϊκή Ένωση πολλαπλασιάζονται. Μετά τον Πούτιν, τον Ερντογάν, τώρα και ο Πρόεδρος Τραμπ απειλεί κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Και Συνέχισε: «Πρέπει να υπάρχει κοινή εξωτερική πολιτική, κοινοί εξοπλισμοί και ευρωστρατός. Επίσης, πρέπει να υπάρχουν κανόνες για την εξαγωγή όπλων προς τρίτες χώρες από την ΕΕ» (δηλαδή την Τουρκία).
Η στρατιωτική αυτονόμηση της Ευρώπης αργεί. Αλλά τουλάχιστον οι δύο κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα διέπονται από τον αναγκαίο ρεαλισμό και κατανοούν την ανάγκη της εξοπλιστικής αυτονομίας της Ευρώπης, με όσα θετικά και αρνητικά συνεπάγεται.
