Του Βασίλη Γεώργα
Ο Αλέξης Τσίπρας έχει εγκλωβιστεί πλέον σε ένα αφήγημα από το οποίο αποδεδειγμένα δεν μπορεί να βγει και αντιμετωπίζει ξεκάθαρα το δίλημμα «εκλογές τώρα» ή υπογραφή μιας σκληρής συμφωνίας που ισοδυναμεί με το απόλυτο Βατερλό για την «κυβέρνηση της Αριστεράς».
Η κόπωση των δανειστών και η δική μας αδυναμία να υλοποιήσουμε τη συμφωνία, οδηγεί την Ελλάδα σε επικίνδυνες ατραπούς. Προκειμένου να μην επιστρέψει άμεσα η χώρα σε πλάνα καταστροφής, η κυβέρνηση, καλείται κυριολεκτικά να συρθεί το αργότερο μέχρι το Φεβρουάριο του 2017, σε μια πολύ σκληρή συμφωνία με τους πιστωτές. Μια συμφωνία που θα έχει τεράστιο πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση εφόσον θα την δεσμεύει σε μέτρα περικοπής των συντάξεων, μείωσης των μισθών στο Δημόσιο και κούρεμα του αφορολογήτου ορίου ώστε να βγουν οι αριθμοί για τα πολυετή πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5%.
Η ανάγκη του πρωθυπουργού να εξαγγείλει εσπευσμένα, και χωρίς να είναι επίσημα γνωστό αν έχει διασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών, δράσεις στήριξης των χαμηλοσυνταξιούχων (13η σύνταξη σε 1,6 εκατ. συνταξιούχους που λαμβάνουν μέχρι 850 ευρώ) και αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά του Β.Α Αιγαίου, επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στα σχοινιά και αναζητά κάτι θετικό για να αλλάξει το εις βάρος της κλίμα.
Σε πλήρη αντίστιξη με τις απαιτήσεις του ΔΝΤ για περικοπές στις συντάξεις, η κυβέρνηση υιοθετεί την τακτική των (καλοδεχούμενων) παροχών στους συνταξιούχους και μάλιστα εντός του Δεκεμβρίου 2016, ώστε να χρησιμοποιήσει πόρους άνω των 650 εκατ. ευρώ από την υπεραπόδοση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 (υπολογίζεται ότι θα υπερβεί κατά πολύ το 1,1% του ΑΕΠ) πριν αυτό καταλήξει στην εξυπηρέτηση του χρέους από το 2017.
Είναι μια καλά προετοιμασμένη προσπάθεια που προβοκάρει του δανειστές; «Μυρίζει» ρήξη και εκλογές; Ή -σύμφωνα με μια άλλη ερμηνεία- προετοιμάζει την κοινή γνώμη για τις νέες επιβαρύνσεις που θα υποστούν εκατομμύρια φορολογούμενοι και συνταξιούχοι, εφόσον η κυβέρνηση επιλέξει να μην τα τινάξει όλα στον αέρα και τελικά να «πάρει» τη συμφωνία που έχουν βάλει στο τραπέζι οι δανειστές;
Οι ερμηνείες αυτή τη στιγμή περιστρέφονται γύρω από το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να κλιμακώνει την αντιπαράθεσή της και να εμφανίζεται πως δίνει «ηρωική μάχη» πριν επισημοποιήσει τις αποφάσεις της.
Από την άλλη, οι πληροφορίες που διοχετεύονται από το οικονομικό επιτελείο υποστηρίζουν πως η διανομή πόρων από τα φετινό πλεόνασμα για κοινωνικές παροχές είναι ήδη συμφωνημένη με τους δανειστές και δεν συνιστά «ρήξη». Παραπέμπουν δε στην πρόβλεψη του συμπληρωματικού μνημονίου (Μάιος 2016), σύμφωνα με την οποία μπορεί να δοθεί κοινωνικό μέρισμα εφόσον το πλεόνασμα έχει μόνιμο χαρακτήρα, έχει συμφωνηθεί με την τρόικα, και δεν επηρεάζονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Η συμφωνία ΔΝΤ-Βερολίνου για νέα μέτρα αλλάζει το σκηνικό
Η χθεσινή επιβεβαίωση ότι το ΔΝΤ συναινεί με την ευρωζώνη στην παγίδευση της Ελλάδας σε πολυετή πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, υπό τον όρο ότι η κυβέρνηση θα δεσμευτεί προκαταβολικά σε μέτρα 4,5 δισ. ευρώ για το 2019-2020, ναρκοθετεί όλο τον κυβερνητικό σχεδιασμό.
Το ΔΝΤ δεν είναι πλέον ο σύμμαχος για τη μείωση του ελληνικού χρέους και της λιτότητας, αλλά ο «εχθρός» που υλοποιεί τα σχέδια του Schaeuble για περισσότερη λιτότητα στην Ελλάδα. Όλες οι προσπάθειες για την «απομόνωσή» του έχουν αποτύχει. Και όχι μόνο αυτό, αλλά Βερολίνο και ΔΝΤ αναδεικνύονται στους πιο ισχυρούς παίκτες του τραπεζιού που επιβάλλουν από κοινού τις θέσεις τους στη διαπραγμάτευση.
Η συμφωνία που έχουν προτείνει οι δανειστές έχει πολύ βαρύ τίμημα. Ανεξάρτητα από το χρόνο διατήρησης των πρωτογενών πλεονασμάτων (μέχρι το 2021, το 2023 ή το 2028) η κυβέρνηση καλείται να πληρώσει υψηλό πολιτικό κόστος καθώς λίγο πριν τις εκλογές της Ολλανδίας και την εκκίνηση της προεκλογικής περιόδου στη Γερμανία, υποχρεώνεται από «συμμάχους» και «εχθρούς» να δεσμευτεί με την υπογραφή της σε προκαταβολικά μέτρα μείωσης των συντάξεων και των μισθών του δημοσίου, και σε περικοπή του αφορολόγητου ορίου.
Αν αυτή η συμφωνία δεν αλλάξει το 2018, όταν θα τεθεί εκ νέου το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων στο πλαίσιο των «μεσοπρόθεσμων» παρεμβάσεων για το χρέος, το κόστος θα μετακυλιστεί στις πλάτες της πραγματικής οικονομίας.
Την ίδια στιγμή, το «αντάλλαγμα» που έλαβε η Ελλάδα για τη διευθέτηση του χρέους πόρρω απέχει από όσα είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση και σε καμία περίπτωση δεν διασφαλίζει τη «βιωσιμότητα» του χρέους χωρίς επιπρόσθετες παρεμβάσεις, παρά μόνο αν τα πρωτογενή πλεονάσματα παραμείνουν για μια δεκαετία στο 3,5%. Η συμφωνία είναι μια υποσχετική για το μέλλον που περιορίζει μεν τον κίνδυνο χρεοκοπίας διευθετώντας τα «βουνά» από χρέος σε κάποιες επικίνδυνες χρονιές και ευνοεί τις ελληνικές τράπεζες, αλλά ταυτόχρονα προκαλεί επιβαρύνσεις στο Δημόσιο. Η δε μείωση του χρέους σε όρους καθαρής παρούσας αξίας κατά περίπου 40 δισ. ευρώ το 2060 (κατά 20,8% του ΑΕΠ) είναι θεωρητική και προκύπτει κατά κύριο λόγο από τον υπολογισμό του πόσα λεφτά θα γλιτώσει η Ελλάδα αν αυξηθούν στο μέλλον τα επιτόκια πάνω από τα επίπεδα του 1,5% που θα «κλειδώσουν» τώρα για τα 130 δισ. ευρώ του ελληνικού χρέους στον ESM.
Η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να την επικοινωνήσει ως μεγάλη επιτυχία, αλλά στην πραγματικότητα το όφελος σε σχέση με το κόστος των μέτρων που αναλαμβάνει, είναι ετεροβαρές.
Ολόκληρο το διάγγελμα του πρωθυπουργού
Απορίες και προβληματισμό δημιουργεί το έκτακτο διάγγελμα του πρωθυπουργού με το οποίο ανακοίνωσε 13η σύνταξη σε 1,6 εκατομμύρια συνταξιούχους, η αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά για όσο ακόμα διαρκεί η προσφυγική κρίση και προσλήψεις στον κλάδο της Υγείας.
Με δεδομένο ότι στη Βουλή διεξάγεται η συζήτηση επί του Προϋπολογισμού, ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε να ανακοινώσει κατά την ομιλία του εκεί, τα μέτρα που εξήγγειλε.
«H χώρα μας βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμες προκλήσεις τις οποίες όμως αντιμετωπίζει με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα.
Η Ελλάδα, με τις θυσίες του ελληνικού λαού, κράτησε και κρατάει το βάρος ολόκληρης της Ευρώπης.
Τόσο στο προσφυγικό όσο και στην οικονομική κρίση.
Και έφτασε η ώρα αυτό να το αναγνωρίσει εμπράκτως και η Ευρώπη.
Η απόφαση του Eurogroup της περασμένης Δευτέρας, είναι εξαιρετικά σημαντική για την σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας.
Η λήψη βραχυπρόθεσμων μέτρων που ελαφρύνουν το χρέος κατά περίπου 45 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 22% του ΑΕΠ, είναι ένα πρώτο, αλλά αποφασιστικό βήμα, για την επιστροφή της χώρας στις αγορές και για την έξοδο από την επιτροπεία.
Κάναμε ένα σημαντικό βήμα, αλλά συνεχίζουμε τη προσπάθεια με αντικειμενικό στόχο τη ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, χωρίς υποχωρήσεις σε παράλογες απαιτήσεις.
Τελικός μας στόχος είναι η οριστική έξοδος από τη κρίση και την επιτροπεία, η πρόσβαση στις αγορές χρήματος, η ανάκτηση της οικονομικής μας κυριαρχίας.
Η συμφωνία που υλοποιούμε, όμως, εκτός από δύσκολες μεταρρυθμίσεις περιελάβανε και επανακαθορισμό των δυσβάστακτων πρωτογενών πλεονασμάτων, στα οποία η χώρα ήταν δεσμευμένη.
Έτσι για το 2016, ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα μετά τη συμφωνία που πετύχαμε, μειώθηκε από το 4,5% που είχε συμφωνήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, σε 0,5% ΑΕΠ.
Στόχος που αποδείχθηκε ρεαλιστικός.
Και όπως είναι ήδη γνωστό, με την υπεραπόδοση των εσόδων τη χρονιά που φεύγει, υπερκαλύφθηκε στο διπλάσιο.
Δέσμευση αυτής της κυβέρνησης είναι κάθε ευρώ που πλεονάζει από τους διαθέσιμους πόρους, να αναδιανέμεται στους πιο αδύναμους συμπολίτες μας.
Αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και που βιώνουν πιο άμεσα τα βάρη της κρίσης.
Προσηλωμένοι σταθερά στην αντίληψη αυτή άλλωστε, προχωρήσαμε το προηγούμενο διάστημα στην ένταξη 2,5 εκατομμυρίων ανασφάλιστων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Σχεδιάσαμε και υλοποιούμε το Πρόγραμμα για την Αντιμετώπιση της Ανθρωπιστικής Κρίσης.
Και προχωράμε άμεσα στην πρόσληψη 5.000 νοσηλευτών και γιατρών, ώστε να καλυφθούν τα κενά στα δημόσια νοσοκομεία.
Σήμερα, παραμένοντας σταθεροί στη δέσμευσή μας για στήριξη των πιο αδύναμων, αποφασίζουμε την άμεση διανομή του μεγαλύτερου μέρους της υπεραπόδοσης των εσόδων του 2016, στους χαμηλοσυνταξιούχους.
Αυτή η κοινωνική αναδιανομή της υπεραπόδοσης των εσόδων, είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε, για αυτούς και αυτές που, από το 2010 έχουν υποστεί διαδοχικές μειώσεις στις συντάξεις τους και αντίστοιχη επιδείνωση των συνθηκών της ζωής τους.
Στη πράξη, έχουμε σήμερα τη δυνατότητα να κάνουμε πράξη μια παλιότερη δέσμευση μας για 13η σύνταξη σε όσους συνταξιούχους το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.
Και αυτό θα κάνουμε.
Χορηγούμε άμεσα, ενόψει εορτών, 617 εκατ. ευρώ σε περίπου 1,6 εκατ. συνταξιούχους που λαμβάνουν συντάξεις κάτω από 850 ευρώ.
Η δε διανομή του ποσού θα γίνει αντισυμμετρικά, από κάτω προς τα πάνω.
Δηλαδή όσοι από τους δικαιούχους λαμβάνουν τις μικρότερες συντάξεις, θα λάβουν τη μεγαλύτερη ενίσχυση, που για αρκετές χιλιάδες θα είναι ακόμη και πολλαπλάσια από τη μηνιαία σύνταξή τους.
Ενώ όσοι βρίσκονται στο πάνω κατώφλι, θα λάβουν μικρότερη ενίσχυση, που όμως θα έχει ως κατώτατο ποσό τα 300 ευρώ.
Όσο τα περιθώρια της οικονομίας θα διευρύνονται και όσο περισσότερο η χώρα θα ανακάμπτει, τόσο ευρύτερη και ουσιαστικότερη θα είναι η κοινωνική αναδιανομή για την στήριξη αυτών που έχουν πραγματική ανάγκη.
Τη Συμφωνία μας με τους εταίρους μας θα την τηρήσουμε στο ακέραιο, αλλά ταυτόχρονα θα υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο, τη κοινωνική συνοχή της πατρίδας μας.
Σε αυτό το πλαίσιο αποφασίσαμε επίσης και μέτρα στήριξης των νησιών της πρώτης γραμμής, που δέχονται τις προσφυγικές ροές.
Για αυτά τα νησιά, του Βόρειου και του Ανατολικού Αιγαίου αποφασίσαμε να αναστείλουμε, για όσο μαίνεται η προσφυγική κρίση, την αύξηση του ΦΠΑ.
Η εξίσωση του ΦΠΑ είναι ένα μέτρο που είμαστε δεσμευμένοι να εφαρμόσουμε και θα εφαρμόσουμε, όχι όμως την ώρα που οι συμπολίτες μας εκεί, σηκώνουν στις πλάτες τους το βάρος ολόκληρης της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.
Σήμερα, άλλωστε, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι χάρη στην Ελλάδα θα αποκατασταθεί από το Μάρτη η κανονικότητα και θα ξαναμπεί σε εφαρμογή η Συμφωνία του Δουβλίνου, γιατί σταμάτησαν πλέον οι ροές προς την Ευρώπη.
Η σωστή όμως διατύπωση είναι: Χάρη στα νησιά μας και χάρη στους νησιώτες μας που έχουν σηκώσει ψηλά τις αξίες της Ευρώπης.
Τους χρωστά λοιπόν η Ευρώπη.
Τους χρωστά η Ελληνική Πολιτεία ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και στήριξη.
Και είμαστε αποφασισμένοι να τους το δείξουμε έμπρακτα.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι σε κάθε βήμα της Ελλάδας προς την κανονικότητα και την ανασυγκρότηση, στο μυαλό μας θα είναι πάντα η αποκατάσταση των αδικιών και η στήριξη των αδυνάτων.
Αυτοί που σήκωσαν περισσότερο τα βάρη της κρίσης, θα είναι οι πρώτοι που θα έχουν δικαίωμα στα οφέλη της ανάπτυξης.
Τις μέρες αυτές διανύουμε τα τελευταία δύσκολα μέτρα ενός δύσκολου μαραθώνιου.
Με πίστη στις δυνάμεις μας, με δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, θα τα καταφέρουμε.
Θα βγούμε από τη κρίση και θα βγούμε όρθιοι και πιο δυνατοί.
Σας ευχαριστώ».
