Στις 23 Αυγούστου 1939 υπογράφηκε στην Μόσχα, υπό το βλέμμα του Στάλιν, μια συμφωνία μεταξύ της ναζιστικής Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης , που ουσιαστικά δημιουργούσε σφαίρες επιρροής των δύο ολοκληρωτικών καθεστώτων.
Είχαν προηγηθεί προσπάθειες του υπουργού εξωτερικών της ΕΣΣΔ Μ. Λιτβίνοφ για συγκρότηση συμμαχίας των δημοκρατικών –καπιταλιστικών χωρών με την ΕΣΣΔ. Οι προσπάθειες δεν καρποφόρησαν, γιατί ένα σημαντικό τμήμα του βρετανικού κατεστημένου έβλεπε την ναζιστική Γερμανία ως το ανάχωμα στον μπολσεβικισμό.
Η αποτυχία αυτής της πολιτικής χρεώθηκε στον Μ. Λιτβίνοφ, ο οποίος στις 3 Μαϊου 1939 εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση. Τον διαδέχθηκε ο Μολότοφ. Ο Στάλιν και η πιστή ομάδα του ( Μολότοφ, Καλίνιν, Καγκανόβιτς, Μικογιάν, Μαλενκόφ, Βοροσίλοφ και Μπέρια) είχαν αποφασίσει να στραφούν προς την χιτλερική Γερμανία, ώστε : α) να αφήσουν τα καπιταλιστικά κράτη να αλληλοεξοντωθούν και β) να δημιουργήσουν έναν ζωτικό χώρο για την ΕΣΣΔ.
Ως γνωστόν το Σύμφωνο προκάλεσε πολλά προβλήματα σχεδόν σε όλα τα κομμουνιστικά κόμματα, καθώς αντιστρατευόταν, σε τελική ανάλυση, τις αποφάσεις του 7 ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς ( Μόσχα, 25/7- 21/8/1935) το οποίο εγκαταλείποντας την γραμμή του σοσιαλφασισμού, υποστήριζε την συγκρότηση ευρέως αντιφασιστικού μετώπου για την αντιμετώπιση του ναζισμού και του φασισμού.
Σήμερα η ορθόδοξη κομμουνιστική ερμηνεία για το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ—Μολότοφ είναι, πως υπογράφηκε, ώστε να δοθεί χρόνος στην ΕΣΣΔ να προετοιμασθεί καλύτερα για την γερμανική εισβολή.
Τα γεγονότα διαψεύδουν αυτήν την απολογητική ερμηνεία. Σύμφωνα με τα αρχεία των συνεδριάσεων του Π.Γ, ο Στάλιν και ο Μολότοφ πίστευαν πως, αν επρόκειτο ποτέ ο Χίτλερ να επιτεθεί στην ΕΣΣΔ, αυτό θα το έκανε αφού θα είχε κλείσει το μέτωπο με την Μ. Βρετανία.
Άλλωστε, από την υπογραφή του Συμφώνου και των μυστικών παραρτημάτων, μέχρι την γερμανική εισβολή (22 Ιουνίου 1941), οι Σοβιετικοί δεν είχαν προχωρήσει σε καμία αμυντική προετοιμασία για να την αντιμετωπίσουν. Ούτε μετεγκατέστησαν τα εργοστάσια τους που ήταν προς τα δυτικά σε ασφαλέστερες περιοχές. Αυτό έγινε μετά την επίθεση.
Έτσι αιφνιδιάστηκαν και μέσα σε 48 ώρες έχασαν σχεδόν όλη την αεροπορική τους δύναμη.
Στους σχεδιασμούς του Στάλιν ήταν η δημιουργία ενός ζωτικού χώρου που θα αποτελείτο από τα Βαλτικά κράτη, την ανατολική Πολωνία και ένα μέρος της Φινλανδίας. Και ο Χίτλερ του προσέφερε αυτόν τον ζωτικό χώρο.
Στην Ελλάδα το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ—Μολότοφ βρήκε το ΚΚΕ στην παρανομία λόγω της δικτατορίας Μεταξά. Οι κομματικές του οργανώσεις ήταν διαλυμένες και σχεδόν όλα τα ηγετικά του στελέχη ήταν στις φυλακές και στις εξορίες.
Όταν επιτέθηκαν οι Ιταλοί στην Ελλάδα, ο Ζαχαριάδης έγραψε την γνωστή πρώτη επιστολή που καλούσε σε συστράτευση υπό την ηγεσία του Μεταξά. Επειδή αυτή η επιστολή βρισκόταν εκτός γραμμής, ακολούθησαν άλλες δύο που ήταν προσαρμοσμένες στην νέα πολιτική της ΕΣΣΔ μετά το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ. Μιλούσε για ενδο—ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Όμως η πιο σοβαρή παρενέργεια του Συμφώνου καταγράφηκε τον Μάιο του 1941 όταν είχε καταλυθεί το Ελληνικό Κράτος, λόγω της κατάληψης της Ελλάδας από τους Γερμανούς.
Τότε είχε δοθεί η ευκαιρία στους 660 κομμουνιστές κρατούμενους στην Ακροναυπλία να αποδράσουν. Όμως η καθοδήγηση ( Ιωαννίδης—Μπαρτζώτας) δεν το επέτρεψε με το επιχείρημα πως οι Γερμανοί, ως σύμμαχοι, θα τους απελευθέρωναν. Όπως έπραξαν οι Βούλγαροι με τα στελέχη του ΚΚΕ που ήταν Σλαβομακεδόνες.
Τελικά 400 περίπου από τους Ακροναυπλιώτες εκτελέστηκαν κατά την διάρκεια της Κατοχής.
Θα μπορούσα να πω ότι το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ—Μολότοφ είναι μια από τις πιο σκοτεινές πτυχές της ιστορίας της ΕΣΣΔ. Αλλά τι νόημα θα είχε όταν δεν υπάρχει ούτε μια φωτεινή πτυχή; Όταν όλη την ιστορία την καλύπτει αίμα, δυστυχία και ανθρώπινος πόνος;
Φωτογραφία: wikipedia
