Δέκα περισσότερα γυναικεία ονόματα εμφανίζονται στη σύνθεση της Βουλής που προέκυψε από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, σε σύγκριση με το 2019, αλλά το φαινόμενο της μειωμένης συμμετοχής των γυναικών στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας, παραμένει ισχυρό.
Η «ακτινογραφία» του φαινομένου, οδηγεί σε δυο βασικές αιτίες. Η πρώτη είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος μεταξύ των γυναικών για την ενεργητική παρουσία στο πολιτικό γίγνεσθαι και η δεύτερη είναι το στερεότυπο του «ασυμβίβαστου» της ιδιότητας της μητέρας με αυτή της υπουργού, της βουλευτού, της δημάρχου.
Η πρώτη επιχειρήθηκε να καμφθεί με την ψήφιση νόμου που υποχρεώνει τους πολιτικούς φορείς να περιλαμβάνουν στα ψηφοδέλτια τους ποσοστό γυναικείας συμμετοχής ίσο ή μεγαλύτερο το 40%. Συνέπεια αυτού υπήρξε η μόχλευση του ενδιαφέροντος περισσότερων γυναικών στο επίπεδο της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης αλλά και στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Η δικαιολογία δε του «ασυμβίβαστου» της μητρότητας με νευραλγικά πόστα έχει ακυρωθεί από την ίδια την κοινωνία, καθώς πλέον πάρα πολλές θέσεις ευθύνης στην πολιτική, την οικονομία, την επιστήμη, την επιχειρηματικότητα κ.α. κατέχονται από γυναίκες. Οι οποίες ομολογουμένως, όπως δείχνουν διάφορες έρευνες, δυσκολεύονται πολύ να ισορροπήσουν τους πολλαπλούς ρόλους γιατί προς το παρόν το πλαίσιο έχει από αυτές μόνο απαιτήσεις και όχι επαρκή παροχή διευκολύνσεων.
Ως εκ τούτου, η εκπροσώπηση των γυναικών στην ελληνική πολιτική ζωή παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα η αναλογία γυναικών βουλευτών ως προς τους άνδρες συναδέλφους τους, ανέρχεται στην παρούσα Βουλή στο 22,7%. Πρόκειται για αριθμό ρεκόρ στην ελληνική πολιτική ιστορία, αριθμό που βρίσκεται ακόμα μακριά από την ισότιμη εκπροσώπηση.
Αναλυτικότερα, στην κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας περιλαμβάνονται 30 γυναίκες, με το ποσοστό συμμετοχής να ανέρχεται στο 19%.
Αντίστοιχα από τον ΣΥΡΙΖΑ μπαίνουν στην Βουλή 17 γυναίκες (σε ποσοστό 35%) και από το ΠΑΣΟΚ 8 (σε ποσοστό 25%)
Το καρέ των κυριών της Βουλής συμπληρώνεται με έξι συμμετοχές από το ΚΚΕ (30%), δύο από την Ελληνική Λύση (16,7%), δύο από το κόμμα Νίκη (20%) και τρεις από την Πλεύση Ελευθερίας (37,5%) το μοναδικά από τα κόμματα της Βουλής με γυναίκα αρχηγό, την Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο σημειώνεται ότι στην Πλεύση Ελευθερίας η συμμετοχή γυναικών στην Βουλή θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη αν δεν είχαν γίνει οι ανακατατάξεις στα ψηφοδέλτια του κόμματος μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου.
Άξια αναφοράς είναι παράλληλα η πλήρης απουσία γυναικείας εκπροσώπησης στο νεοεμφανισθέν και νεοεισαχθέν στη Βουλή κόμμα των Σπαρτιατών.
Στην καταπολέμηση της υποεκπροσώπησης των γυναικών συνέβαλε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σχηματίζοντας κυβερνητικό σχήμα με τη μεγαλύτερη γυναικεία συμμετοχή στην ιστορία, όπως είχε άλλωστε προαναγγείλει. Συγκεκριμένα τοποθέτησα σε κρίσιμα χαρτοφυλάκια 15 γυναίκες, τέσσερις εκ των οποίων σε θέσεις υπουργού, μία σε θέση αναπληρώτριας υπουργού και δέκα σε υφυπουργεία.
Πώς σχολιάζουν το εν λόγω φαινόμενο τα τρία μεγαλύτερα κόμματα, δια στόματος γυναικών που γνωρίζουν πολύ καλά τις προκλήσεις και τις δυσκολίες του σήμερα.
ΝΔ: Χρυσαυγή Ατσιδάκου, Γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής & Ισότητας των Φύλων
Από το 1953, όταν εξελέγη Βουλευτής η Ελένη Σκούρα με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού και έγινε η πρώτη γυναίκα που κάθισε στα έδρανα της ελληνικής Βουλής, μέχρι σήμερα και μετά από πολλές εκλογικές αναμετρήσεις, εξακολουθεί να μας απασχολεί η εκπροσώπηση των γυναικών στη Βουλή και στα Υπουργικά Συμβούλια. Στόχος βέβαια να έρθει η στιγμή που μια τέτοια συζήτηση θα είναι περιττή και η συνδρομή της Νέας Δημοκρατίας προς αυτή την κατεύθυνση διαχρονικά είναι καταλυτική.
Σήμερα 68 γυναίκες, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, μπαίνουν στη Βουλή, δηλαδή 10 περισσότερες σε σχέση με το 2019 και 15 γυναίκες συμμετέχουν στο νεοσυσταθέν υπουργικό συμβούλιο, πολύ περισσότερες από ότι στο προηγούμενο, όπως είχε δεσμευθεί ο Πρωθυπουργός προεκλογικά και περισσότερες από κάθε άλλη φορά και κάθε άλλη κυβέρνηση.
Και επειδή η νέα Νέα Δημοκρατία ιστορικά είναι η παράταξη που «μιλά» με πράξεις, κατέχει ιστορικές πρωτιές στην γυναικεία εκπροσώπηση στην πολιτική, όπως αυτήν της πρώτης γυναίκας Πρόεδρου της Βουλής, Άννας Ψαρούδα - Μπενάκη, της πρώτης γυναίκας Δημάρχου Αθηναίων, Ντόρας Μπακογιάννη, της πρώτης γυναίκας Επικεφαλής Ψηφοδελτίου Επικράτειας, Ειρήνης Αγαπηδάκη και φυσικά, επί κυβερνήσεώς της, της πρώτης γυναίκας Προέδρου της Δημοκρατίας, Αικατερίνης Σακελλαρόπουλου.
Για να φθάσουμε βέβαια στην ισόρροπη συμμετοχή των φύλων στο πολιτικό στερέωμα, πέραν από την εξίσου συμμετοχή ανδρών και γυναικών στα ψηφοδέλτια, χρειαζόμαστε αξιόλογες υποψηφιότητες και από τα δύο φύλα και να εμπιστευόμαστε τελικά τις άξιες γυναίκες, χωρίς να χρειάζεται - όπως ακούμε πολλές φορές χαρακτηριστικά – να αποδεικνύουν, όσα για τους άνδρες συναδέλφους τους θεωρούνται δεδομένα όπως π.χ. το αν η πολιτική σε υψηλό επίπεδο μπορεί να συμβαδίσει με τη μητρότητα.
ΣΥΡΙΖΑ: Φωτεινή Κούβελα, Συντονίστρια του Τμήματος Φεμινιστικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Πρ. Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων
Η συμμετοχή των γυναικών και στη νέα βουλή είναι εκκωφαντικά μικρή, μόλις το 23% του συνόλου των βουλευτών, παρά τη μικρή αύξηση (19,3%) που είχε από την προηγούμενη βουλή του 2019. Η νέα σύνθεση της βουλής αποτελείται από 70 βουλεύτριες σε σύνολο 300 μελών (αντίστοιχα το 2019, οι βουλεύτριες ήταν 58).
Επίσης, εξακολουθούν να εκλέγονται περισσότερες γυναίκες στα κόμματα της αριστεράς χωρίς όμως να έχουν κι αυτά ξεπεράσει το στόχο του 40% όπως υπήρχε στη συγκρότηση των ψηφοδελτίων ή του 50% στη συγκρότηση των ψηφοδελτίων στο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Επιπλέον, απογοητευτική είναι και η σύνθεση και της νέα κυβέρνησης της Ν.Δ. που αποτελείται μόνο από 15 γυναίκες σε σύνολο 64 υπουργών (4 υπουργοί, 1 αναπληρώτρια και 10 υφυπουργοί) δηλαδή μόλις το 25% του υπουργικού συμβουλίου, παρά τις συχνές εξαγγελίες του Κ. Μητσοτάκη ότι στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο θα έχουμε πολλές περισσότερες γυναίκες. Ελπίζω αυτή τη φορά η δικαιολογία αν υπάρξει, να μην είναι πάλι ότι δεν υπάρχουν τόσες πολλές γυναίκες που να ενδιαφέρονται να μπουν στην πολιτική.
Τη μικρή συμμετοχή γυναικών στην κυβέρνηση επιβάρυνε και η προκλητική τοποθέτηση της Χριστίνας Αλεξοπούλου, η οποία είχε ανοικτά εκφραστεί κατά των αμβλώσεων και τη αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος, υιοθετώντας τη θεωρία του «αγέννητου παιδιού»
Εκτός αν αυτό σηματοδοτεί και την πρόθεση της Ν.Δ να καταργήσει αυτά τα δικαιώματα των γυναικών, δέσμια αναχρονιστικών αντιλήψεων για το ρόλο της γυναίκας, λαμβάνοντας υπόψη και την προηγούμενη πολιτικής της που συγχώνευσε και συσκότισε την Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων με την δημογραφική πολιτική και την οικογένεια, πλήττοντας ουσιαστικά την αυτονομία και την οριζόντια διάσταση που έχουν οι πολιτικές ισότητας των φύλων.
Αν προσθέσουμε και τη δημιουργία του νέου υπουργείου κοινωνικής συνοχής και οικογένειας αντί τη δημιουργία ενός υπουργείου Ισότητας των Φύλων - όπως γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες - καθώς και την κατάργηση (της ισότητας των Φύλων) εντελώς πια και από τον τίτλο της νέας Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ΦΕΚ τεύχος Α’ 130/27.06.2023) τότε όλα αυτά συνιστούν μια ακόμη επικίνδυνη οπισθοδρόμηση στα θέματα της Ισότητας των Φύλων όπως είχαμε άλλωστε και στην προηγούμενη κυβερνητική θητεία της.
Σήμερα μάλιστα που απαιτείται η λήψη ουσιαστικών μέτρων και χρειάζονται πολλαπλές και παράλληλες πολιτικές για την προώθηση της ισότητας των φύλων, ιδιαίτερα στη χώρα μας που βρίσκεται στην τελευταία θέση τη κατάταξης του Ευρωπαϊκού Δείκτη Ισότητας των Φύλων.
ΠΑΣΟΚ: Μαρία Δαφέρμου, Γραμματέας Τομέα Ισότητας ΠΑΣΟΚ
Η εκπροσώπηση των γυναικών στο ελληνικό κοινοβούλιο, στο υπουργικό συμβούλιο και γενικότερα στη λήψη αποφάσεων, μετά και την τελευταία εκλογική διαδικασία παραμένει μειωμένη. Πέραν της ποσοτικής αποτίμησης του αποτελέσματος, σχετικά με την αριθμητικά μειωμένη συμμετοχή των γυναικών στις θέσεις ευθύνης του κοινοβουλευτισμού, υπάρχει και η ερμηνεία των ποιοτικών χαρακτηριστικών που δεν πρέπει να μας διαφεύγει. Η ανάληψη των τεχνοκρατικών θεωρούμενων χαρτοφυλακίων από άνδρες, οι λίγες γυναίκες που μετέχουν στο υπουργικό συμβούλιο και αναλαμβάνουν κατά κύριο λόγο χρέη υφυπουργών, το νεοσύστατο υπουργείο οικογένειας και η καθόλου τυχαία γυναικοκρατία του, ενέχουν στοιχεία ανισότητας και διακριτικής μεταχείρισης λόγω φύλου.
Οι συνθήκες αυτές διαμορφώνουν προϋποθέσεις υπολειμματικής δημοκρατίας καθώς δεν εκφράζεται ισότιμα το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ενώ το γυναικείο αποτύπωμα στη διαμόρφωση των ασκούμενων πολιτικών παραμένει ισχνό. Μέτρα όπως η ποσόστωση συμμετοχής των γυναικών στα ψηφοδέλτια αποδεικνύονται αποσπασματικά, εάν δεν συνοδεύονται από ένα ευρύ φάσμα παρεμβάσεων οριζόντιων και διατομεακών προς την κατεύθυνσης της έμφυλης Ισότητας.
Στο ΠΑΣΟΚ θεωρούμε κρίσιμο σημείο την αλλαγή του κοινωνικού προτύπου. Η ενίσχυση της γυναικείας παρουσίας στα ΜΜΕ, οι θεματικές εκδηλώσεις και δράσεις ευαισθητοποίησης σχετικά με την ισότητα, τα προγράμματα ενδυνάμωσης των γυναικών, η χρηματοδότηση των επιτροπών Ισότητας των ΟΤΑ με στόχο τη συνεργασία σε αυτό το επίπεδο, η θέσπιση ελάχιστης ποσόστωσης συμμετοχής των γυναικών στα κομματικά όργανα του συνόλου των κομμάτων και η αξιοποίηση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, θεωρούμε ότι θα συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση του γυναικείου προτύπου ηγεσίας. Εξίσου σημαντική είναι η εναρμόνιση της οικογενειακής με την επαγγελματική και κοινωνική ζωή, ώστε να μπορούν οι γυναίκες να αφιερώσουν χρόνο στην πολιτική ενασχόληση. Οι πολιτικές ενδυνάμωσης των γυναικών στην αγορά εργασίας και η δυνατότητα απορρόφησης του συνόλου των παιδιών σε βρεφικούς σταθμούς και κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, όπως έχουμε διατυπώσει στο πρόγραμμα μας, δημιουργούν συνθήκες ευνοϊκές για τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική ζωή.
