Στην πρώτη δημοσκόπηση της Pulse RC για το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ, μετά από το σοκαριστικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, στο πιο επίκαιρο ερώτημά της που αφορούσε το «ποια κυβέρνηση έχει τη μεγαλύτερη πολιτική ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση των ελληνικών σιδηροδρόμων», η πλειονότητα των συμμετεχόντων επέλεξε «διαχρονικά οι ελληνικές κυβερνήσεις» - αν και οι πολιτικές ευθύνες της σημερινής κυβέρνησης αναγνωρίζονται σχεδόν από όλους.
Η ανάλυση ανά κομματική συμπεριφορά δεν μας εξέπληξε. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ αποδίδουν τη μεγαλύτερη ευθύνη στη σημερινή κυβέρνηση – οι περισσότεροι του ΠΑΣΟΚ στις δύο τελευταίες κυβερνήσεις Νέας Δημοκρατίας - ΣΥΡΙΖΑ.
Οι νέοι…
Η ανάλυση ανά ηλικία είναι πάντα μια από τις πιο σημαντικές. Ιδιαίτερα οι νέοι, ηλικίας 17 - 29 ετών αποτελούν, σε κάθε περίπτωση, μια ομάδα πολιτών με αυξημένο ενδιαφέρον, το οποίο σίγουρα ενισχύεται τη συγκεκριμένη περίοδο.
Αντί για κομματική οπτική στις απαντήσεις τους, είδαμε εικόνα αντίστοιχη με αυτή του συνόλου των συμμετεχόντων και μάλιστα με ενίσχυση της απόδοσης της μεγαλύτερης πολιτικής ευθύνης «διαχρονικά στις ελληνικές κυβερνήσεις»!
Είναι αυτό μια ένδειξη ψύχραιμης αξιολόγησης ή απόρριψης συνολικά του πολιτικού συστήματος; Η επόμενη ερώτηση της έρευνας, μας οδηγεί στο να επιλέξουμε το πρώτο.
Όταν ρωτήσαμε «αν θα πάτε να ψηφίσετε», μόνο το 6% των νέων ηλικίας 17 - 29 ετών απάντησε («σίγουρα» ή «μάλλον») αρνητικά. Οι έξι στους δέκα απάντησαν «σίγουρα ναι» και οι τρεις στους δέκα ότι «μάλλον» θα πάνε να ψηφίσουν.
Από αυτή την ερώτηση (σε μια δημοσκόπηση) δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε με ακρίβεια το ποσοστό της αποχής, αφού όσοι δεν συμμετέχουν σε δημοσκοπήσεις μπορεί να μην συμμετέχουν και στην εκλογική διαδικασία, είτε λόγω δυνατότητας (π.χ. αν βρίσκονται εκτός Ελλάδας) ή είτε λόγω επιλογής.
Μας επιτρέπει όμως να συγκρίνουμε τη διάθεση προσέλευσης στην κάλπη, των συμμετεχόντων στη δημοσκόπηση, με τις απαντήσεις τους στα υπόλοιπα ερωτήματα.
Οι νέοι, που κατά 55% απέδωσαν τη μεγαλύτερη ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση των ελληνικών σιδηροδρόμων «διαχρονικά στις ελληνικές κυβερνήσεις», συγχρόνως, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους απαντούν ότι θα πάνε να ψηφίσουν - αν και ο ακριβής χρόνος διεξαγωγής των εκλογών θα παίξει κάποιο ρόλο. Τα στοιχεία αυτά, μας επιτρέπουν να εκτιμήσουμε ότι αναζητούν απάντηση στο θυμό και στην απογοήτευση… και μέσα από την εκλογική διαδικασία.
Έχουμε προσπαθήσει να προσεγγίσουμε τις απόψεις των νέων της χώρας μας και με άλλες αφορμές, πέρα από τις πολιτικές έρευνες. Συνήθως μας εκπλήσσουν ευχάριστα και θετικά. Πρόκειται για την ηλικιακή ομάδα που ενηλικιώθηκε τη δεκαετία των μνημονίων και έζησε μια διετία με πρωτόγνωρους περιορισμούς λόγω πανδημίας. Είναι παράλληλα μια γενιά με πολύ καλά χαρακτηριστικά, αξιόλογες απόψεις, ορθές επιλογές, περισσότερες γνώσεις και καλύτερη αντίληψη!
…και η γκρίζα ζώνη
Όσοι συνήθιζαν να κάνουν προβλέψεις για τις ερχόμενες ή και για τις μεθεπόμενες (!) εκλογές ή όσοι μοίραζαν εύκολα τους αναποφάσιστους σε όλα τα κόμματα αναλογικά -και θεωρούσαν ότι όλα αυτά έχουν υψηλό βαθμό βεβαιότητας- θα πρέπει μάλλον να προβληματιστούν τώρα. Όπως και όσοι, αμέσως μετά από το δραματικό συμβάν, έσπευσαν να κάνουν ανατρεπτικές εκτιμήσεις για το πολιτικό σκηνικό.
Οι απώλειες του κυβερνώντος κόμματος, όπως τουλάχιστον αποτυπώθηκαν στη δημοσκόπηση, είναι σημαντικές αλλά όχι ανατρεπτικές. Παράλληλα, επιβεβαιώθηκε άλλη μια φορά η αδυναμία της αντιπολίτευσης να καρπωθεί αξιόλογο τμήμα αυτών των απωλειών. Στο σύνολό τους (τουλάχιστον αριθμητικά) κατευθύνθηκαν στην «γκρίζα ζώνη», ενισχύοντάς την σημαντικά. Τα δεδομένα αυτά αφήνουν πολλά ενδεχόμενα ανοιχτά και ελάχιστες βεβαιότητες...
- Ψηφοφόροι που απομακρύνθηκαν από το κυβερνών κόμμα μπορεί να επιστρέψουν πίσω. Για να είναι όμως αυτό ένα σημαντικό ποσοστό, θα χρειαστεί από την κυβέρνηση και από τον πρωθυπουργό -που παραμένει το δυνατό χαρτί της- αποφασιστικότητα, γενναιότητα, αλήθειες, δράσεις… ώστε να επανέλθει η εμπιστοσύνη των πολιτών.
- Κάποιο κομμάτι μπορεί να κατευθυνθεί προς (και την αξιωματική) αντιπολίτευση. Τέσσερα χρόνια δεν έχει δείξει ότι μπορεί να προσελκύσει σημαντικά τμήματα των απωλειών που κατά καιρούς έχει το κυβερνών κόμμα. Τι θα κάνει τώρα;
- Στο ερώτημα «αν θα πάτε να ψηφίσετε», μόνο η μισή «γκρίζα ζώνη» απάντησε «σίγουρα ναι». Ένας στους τέσσερις πολίτες αυτής της ομάδας απάντησε «μάλλον ναι» και ένας στους τέσσερις αρνητικά ή ό,τι δεν γνωρίζει. Η αποχή, για ένα ποσοστό των αναποφάσιστων, είναι μια πιθανή επιλογή. Για να περιοριστεί, θα χρειαστεί προσπάθεια από το σύνολο του πολιτικού δυναμικού της χώρας μας.
- Η επιλογή ενός μικρότερου κόμματος, ενός εξωκοινοβουλευτικού, η αντισυστημική ψήφος, η ψήφος διαμαρτυρίας ή «κάτι άλλο» (που στα στενά χρονικά περιθώρια μέχρι τις ερχόμενες εθνικές εκλογές δεν είναι εύκολο να υπάρξει), αποτελούν -λιγότερο ή περισσότερο- πιθανά ενδεχόμενα.
Η «γκρίζα ζώνη» αποτελεί ένα «μαύρο» κουτί. Το τι ακριβώς θα προκύψει, δεν μπορεί να εκτιμηθεί αυτή τη στιγμή, με σιγουριά. Το σοκαριστικό δυστύχημα που πυροδότησε την ενίσχυσή της, είναι ένα συγκλονιστικά δραματικό γεγονός με σημαντικές ιδιαιτερότητες. Η απογοήτευση και ο θυμός είναι εδώ και ισχυρά! Δεν είναι εύκολο για κανέναν μας να συνειδητοποιήσει ή να αποδεχτεί το τι συνέβη.
Δεν είναι η στιγμή αυτή, για προβλέψεις και βεβαιότητες.
Γιώργος Αράπογλου, διευθύνων σύμβουλος Pulse
