Παρουσία του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα, του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Μάρτιν Σούλτς, του υπουργού Εξωτερικών του Λουξεμβούργου κ. Γιαν Άσελμπορν, του Ευρωπαίου Επιτρόπου κ. Δημήτρη Αβραμόπουλου και του αναπληρωτή υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής κ. Γιάννη Μουζάλα, σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη το πρωί στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», τίθεται σε ισχύ το πρόγραμμα της οργανωμένης, συντεταγμένης και με ασφάλεια μετεγκατάστασης (relocation) των προσφύγων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ελληνική κυβέρνηση, πιστή στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθιστά πράξη το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, το οποίο υπόκειται στην αρχή της εξεύρεσης κοινών ευρωπαϊκών λύσεων στο δράμα των προσφύγων, οι οποίες θα βασίζονται στην εσωτερική αλληλεγγύη των χωρών μελών και στην αποδοχή ότι είναι κοινή ευθύνη η χάραξη μιας αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής, μακριά από ξενοφοβικές εκδηλώσεις και ακραίες εξτρεμιστικές αντιλήψεις.
Η πρώτη αποστολή προσφύγων προς τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει 30 πρόσφυγες από τη Συρία και το Ιράκ που θα μεταβούν στο Λουξεμβούργο, τη χώρα η οποία ασκεί αυτή την περίοδο την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ως μία συμβολική κίνηση, η οποία έχει ως στόχο της να παροτρύνει και να ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ώστε να εκδηλώσουν ζωηρό ενδιαφέρον για την υποδοχή των προσφύγων. Είναι μια πρωτοβουλία η οποία καταδεικνύει ότι αντί για φράκτες, τείχη και συρματοπλέγματα, στη Ευρώπη θα πρέπει να πρυτανεύσει η αλληλεγγύη και ο ανθρωπισμός στην υποδοχή και περίθαλψη των προσφύγων.
Πρόσφυγες ανάμεσα στους οποίους οικογένειες με μικρά παιδιά συμπεριλαμβανομένων και παιδιών με ειδικές ανάγκες, που έφθασαν πρόσφατα στη Λέσβο, θα είναι μεταξύ αυτών που θα μετεγκατασταθούν στο Λουξεμβούργο. Η μετεγκατάσταση αυτή γίνεται σε συνέχεια των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την κατά προτεραιότητα μετεγκατάσταση ευάλωτων προσφύγων από τη Συρία, το Ιράκ και την Ερυθραία.
Τους πρόσφυγες συμβούλεψαν ως προς το πρόγραμμα της μετεγκατάστασης και συνέδραμαν με κάθε τρόπο η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου (EASO), καθώς και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, που δραστηριοποιούνται στη Λέσβο. Η καταγραφή και ταυτοποίηση έγιναν αρχικά από τη Frontex και την Ελληνική Αστυνομία, και στη συνέχεια υποβλήθηκαν αιτήματα ασύλου στην Υπηρεσία Ασύλου.
Η επικοινωνία με τις αρμόδιες αρχές του Λουξεμβούργου έγιναν μέσω της Εθνικής Μονάδας Δουβλίνου, που υπάγεται στην Υπηρεσία Ασύλου. Κατά το διάστημα αυτό φιλοξενήθηκαν σε ανοιχτές δομές που διαχειρίζεται το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, καθώς και δομές της Ύπατης Αρμοστείας και ΜΚΟ. Η μεταφορά γίνεται με μέριμνα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης.
Το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής ευχαριστεί όλους όσους συνεργάστηκαν για τη συγκεκριμένη μεταφορά, όσο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και φυσικά την κυβέρνηση του Λουξεμβούργου. Η πρώτη αυτή μετεγκατάσταση προσφύγων, που γίνεται πιλοτικά, αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα του προγράμματος, καθώς εξασφαλίζει στις οικογένειες των συγκεκριμένων προσφύγων ασφαλή και νόμιμη διέλευση σε ένα άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μετά τις πρόσφατες τραγωδίες και το δράμα χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων που επιχειρούν να διασχίσουν την Μεσόγειο, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δραστηριοποιηθεί με γοργούς ρυθμούς με σκοπό να βρεθούν ευρωπαϊκές λύσεις που θα βασίζονται στην εσωτερική αλληλεγγύη και στην αποδοχή ότι είναι κοινή ευθύνη η χάραξη μιας αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής.
Οι χώρες που μας έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για την υποδοχή προσφύγων ως τώρα στο πλαίσιο του προγράμματος relocation, εκτός από το Λουξεμβούργο, είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Κύπρος, η Λιθουανία και η Φιλανδία. Θεωρούμε βέβαια αρνητικό το γεγονός πως μόνον αυτές οι χώρες δήλωσαν συμμετοχή στο relocation. Θεωρούμε ότι το relocation θα έπρεπε να έχει αναλογική ισχύ για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τι είναι το Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης/ Relocation;
Το Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφορά τη μεταφορά ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας (ασύλου και επικουρικής προστασίας) από ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κάποιο άλλο. Είναι ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός αντιμετώπισης της προσφυγικής κρίσης που έχει στόχο την πιο δίκαιη κατανομή των αιτούντων άσυλο στα κράτη-μέλη.
Ποιοι και πόσοι μπορούν να ωφεληθούν;
Το Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης αφορά υπηκόους χωρών (και στην περίπτωση ανιθαγενών, των χωρών προηγούμενης συνήθους διαμονής τους), για τις οποίες το ποσοστό χορήγησης διεθνούς προστασίας είναι πάνω από 75% βάσει του ευρωπαϊκού μέσου όρου αναγνώρισης όπως αυτός προκύπτει από τα στοιχεία τριμήνου της Eurostat, και άρα είναι πολύ πιθανόν να χρήζουν διεθνούς προστασίας. Αυτή τη στιγμή το Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης αφορά Σύρους, Ιρακινούς, Ερυθραίους, υπηκόους της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας και ανιθαγενείς από τις χώρες αυτές. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η μεγάλη πλειοψηφία - βάσει του αριθμού των αφίξεων – θα είναι Σύροι. Σε βάθος διετίας προβλέπεται να μετεγκατασταθούν 66.400 άτομα σε διάφορα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αρχική φάση θα είναι κατ’ ανάγκη πιλοτική.
Ειδικές κατηγορίες αιτούντων όπως ασυνόδευτοι ανήλικοι, άτομα με επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό και προβλήματα υγείας ή άτομα που στο παρελθόν έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου στην Ελλάδα έχουν δικαίωμα ένταξης στο Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης.
Πώς μπορεί να ενταχθεί κάποιος στο Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης;
Για να ενταχθεί κάποιος στο Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης θα πρέπει να έχει εισέλθει στην Ελλάδα μετά τις 16/9/2015, να υποβάλει αίτηση ασύλου στην Υπηρεσία Ασύλου και να δακτυλοσκοπηθεί όπως όλοι οι αιτούντες άσυλο.
Πώς θα γίνει η μετεγκατάσταση;
Ο αιτών δεν έχει δικαίωμα να επιλέξει το κράτος στο οποίο θα μετεγκατασταθεί. Ωστόσο, για να αποφασιστεί το κράτος μετεγκατάστασης θα ληφθούν υπόψη από την Υπηρεσία Ασύλου η τυχόν ευαλωτότητα του αιτούντος, η ύπαρξη συγγενών του σε κάποιο κράτος μέλος καθώς και οι γλωσσικές του δεξιότητες. Ο στόχος είναι η ομαλή ένταξη των αιτούντων διεθνή προστασία στο κράτος - μέλος της μετεγκατάστασής τους.
Σε περίπτωση οικογένειας, όλα τα μέλη της θα μεταφερθούν στο ίδιο κράτος για να διατηρηθεί η οικογενειακή ενότητα.
Πώς και πότε θα γίνει η μεταφορά;
Η μεταφορά των αιτούντων στο κράτος μέλος στο οποίο θα μετεγκατασταθούν θα γίνεται το αργότερο εντός δύο μηνών δωρεάν κατά πάσα πιθανότητα από το Διεθνή Οργανισμό Μετεγκατάστασης, με τον οποίο η Υπηρεσία Ασύλου θα συνεργαστεί για την υλοποίηση του Προγράμματος Μετεγκατάστασης.
Τι σημαίνει στην πράξη η μετεγκατάσταση;
Παρόλο που η αίτηση διεθνούς προστασίας (ασύλου) υποβάλλεται στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, στην περίπτωση μετεγκατάστασης η αίτηση θα εξεταστεί από τις αρμόδιες αρχές του άλλου κράτους. Κατά συνέπεια στην περίπτωση χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας ο αιτών θα λάβει άδεια διαμονής από το κράτος όπου έχει μετεγκατασταθεί. Επίσης, ενόσω εκκρεμεί η αίτηση ασύλου στο κράτος όπου έχει μετεγκατασταθεί ο αιτών, θα ενταχθεί στο σύστημα υποδοχής της χώρας για την κάλυψη των βασικών του αναγκών.
