Η καθοδική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει ότι θα παρακολουθούμε μια συνεχή διαρροή καθ’ οδόν προς μονοψήφια ποσοστά. Και καθώς θα αποσυντίθεται και θα πλησιάζει στη διάσπαση, θα αδυνατεί όλο και περισσότερο να συγκρατήσει δυνάμεις και απομαγευμένες, με βασικό ωφελημένο το ΚΚΕ, όπως λέει στο Liberal ο Ζαχαρίας Ζούπης, διευθυντής ερευνών της Opinion Poll.
Κυρίως αυτό εισπράττει από τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ και από 7,69% στις εκλογές, μετριέται πλέον στο 9%-10%, καθώς ο αριστερός το βλέπει σαν το αποκούμπι «για να σώσει την ψυχή του». Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ θα προτιμήσει να αποστασιοποιηθεί, να απομακρυνθεί από την πολιτική και «να πάει σπίτι του».
Και όσο για το ΠΑΣΟΚ, μικρά τα οφέλη, καθώς συνεχίζει να κινείται σαν ένα κόμμα του «λίγο απ’ όλα», χωρίς να πείθει καμία από τις δεξαμενές από τις οποίες θα ήθελε να αποσπάσει ψηφοφόρους.
Δεν έχει ξανασυμβεί, όπως λέει ο διευθυντής ερευνών της Opinion Poll, από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα το πρώτο κόμμα να έχει τριπλάσια διαφορά από το δεύτερο. Να υπάρχει ένα κόμμα του 40% και ένας αστερισμός κομμάτων της αντιπολίτευσης όπου το μεγαλύτερο βρίσκεται στο 13%-14%. Κάτι που θα έπρεπε να απασχολεί αυτή τη στιγμή τόσο το ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ, καθώς όπως λέει ο κ. Ζούπης, η φύση σιχαίνεται τα κενά και αν δεν καλύπτονται από τη μια πλευρά του πολιτικού φάσματος, μπορεί να δούμε κινήσεις κάλυψης από το άλλο.
Συνέντευξη στον Γ. Φιντικάκη
Οι έρευνες δείχνουν νέα δημοσκοπική πτώση του ΣΥΡΙΖΑ. Εσείς τι ευρήματα διαπιστώνετε; Βλέπετε περαιτέρω υποχώρηση και αν ναι, γιατί; Και έχει φρένο τελικά η πτώση;
Ο ΣΥΡΙΖΑ αφού έπεσε 14% στις βουλευτικές εκλογές, συνεχίζει πια την πτώση του και στις δημοσκοπήσεις, καταγράφοντας απώλειες τον τελευταίο μήνα της τάξης του 2.5%-4%. Δεν θεωρώ ότι είναι πρόσκαιρο φαινόμενο ή ότι αυτή η πορεία θα σταματήσει. Είναι μια πορεία που μπορεί να τον επιστρέψει σε μονοψήφια ποσοστά.
Περνάει βαθιά κρίση, ταυτοτική, υπαρξιακή κρίση και αυτό θα τροφοδοτεί και στο επόμενο διάστημα εντάσεις, αποστασιοποίηση δυνάμεών του. Αν πριν είχε οξύ πρόβλημα αξιοπιστίας και εναρμόνισης με την πραγματικότητα, τώρα έχει και πρόβλημα απαξίωσης από την κοινωνία μέσα από όλο το κλίμα που εκπέμπει.
Έτσι, το πιο πιθανό είναι να παρακολουθούμε μια συνεχή διαρροή. Δεν έχει απαντήσει ακόμα τι έφταιξε στις βουλευτικές εκλογές, τι προσαρμογές οφείλει να κάνει, ενώ ο νέος ηγέτης του δεν έχει πρόταση για το κόμμα που θέλει και εναλλακτική πρόταση που διαθέτει. Όλα είναι θολά. Πώς να συγκρατήσει δυνάμεις που είναι απογοητευμένες, απομαγευμένες;
Βλέπετε διάσπαση; Και σε ένα τέτοιο σενάριο, το όποιο νέο κόμμα δημιουργηθεί μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες; Από ποια δεξαμενή θα αποσπάσει ψήφους;
Ναι, πιστεύω ότι θα υπάρξει διάσπαση και αυτό θα είναι το πρώτο δείγμα της τραγικής πορείας του. Όποιος θεωρεί ότι μ' αυτή το κόμμα θα «καθαρίσει τις γραμμές του και θα προχωρήσει ανενόχλητο» πλανάται πλάνη οικτρά. Το θέμα δεν αφορά κάποιες δεκάδες ή εκατοντάδες στελέχη του.
Αφορά στους 930.000 ψηφοφόρους του που ακόμα και αν δεν ακολουθήσουν στελέχη που θα αποχωρήσουν, αποστασιοποιούνται, κρατάνε αποστάσεις. Ουσιαστικά αυτή την ώρα ο ΣΥΡΙΖΑ αποσυντίθεται. Το τμήμα που απ΄ότι φαίνεται θα οδηγηθεί σε συντονισμένη αποχώρηση, άρα θα προκαλέσει ένα φαινόμενο διάσπασης, δεν έχει πολλές δεξαμενές να αντλήσει δυνάμεις.
Μόνο ένα τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ θα τους ακολουθήσει. Με μάχες προστασίας μιας χαμένης αριστεροσύνης στην οποία και οι ίδιοι συνέβαλαν, δεν έχουν άλλα ακροατήρια.
Ποιοι εισπράττουν από την καθοδική τροχιά του ΣΥΡΙΖΑ; Το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ κάποιος άλλος;
Θεωρώ ότι πρέπει να παρακολουθήσουμε σε όλο το επόμενο διάστημα τους ρυθμούς φθοράς του ΣΥΡΙΖΑ και τους προσανατολισμούς όσων θα τον εγκαταλείπουν. Μη ξεχνάμε ότι έχουμε σε επτά μήνες ευρωεκλογές και σε πάνω από τρεισήμισι χρόνια βουλευτικές.
Άρα υπάρχει χρόνος να καταλήξει κάποιος. Σ' αυτή τη φάση πάντως το κόμμα που φαίνεται να κερδίζει σχετικά περισσότερο, είναι το Κ.Κ.Ε. Από 7.69% στις βουλευτικές εκλογές μετριέται στο 9%-10% δημοσκοπικά. Αν δε λάβουμε υπόψη ότι τα πρώτα τμήματα που απομακρύνονται από το ΣΥΡΙΖΑ είναι τα πιο αριστερόστροφα, το Κ.Κ.Ε μπορεί να είναι ο φορέας υποδοχής.
Να το πούμε διαφορετικά. Κάποιος που θέλει να συνεχίσει να λέγεται αριστερός, ακόμα και αν δεν συμφωνεί με τις θέσεις του Κ.Κ.Ε μπορεί να το βλέπει σαν αποκούμπι «για να σώσει την ψυχή του». Άλλωστε η ιδεολογική, πολιτική αδυναμία συνολικά της Αριστεράς την έχει καταστήσει περισσότερο κάτι σαν θρησκεία, παρά πολιτική επιλογή.
Από εκεί και πέρα και ανάλογα με το μέγεθος των διαρροών, θα διεκδικήσει και το ΠΑΣΟΚ, η ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ κ.ά. Προσωπικά μελετώντας τα ευρήματα των exit polls των τελευταίων εκλογών, πιστεύω ότι και η Ν.Δ μπορεί να έχει κάποιες εκλογικές εισπράξεις.
Το ξέρετε ότι την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ έχανε 14 καθαρές μονάδες μόνο οι δυόμιση πήγαν στο ΠΑΣΟΚ και οι τεσσεράμισι στη Ν.Δ; Μην ξεχνάμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα τρομερά ανομοιογενές που στο εσωτερικό του μπορείς να βρεις κομμουνιστές, παλιούς ανανεωτικούς του αριστερού κινήματος, πασόκους κάθε φυλής, πρώην ανελίτες ακόμα και κάποιους από την καραμανλική δεξιά.
Όταν λοιπόν ένα τέτοιο κόμμα μπαίνει στην περιδίνηση και αναπτύσσονται φυγόκεντρες δυνάμεις, το κόμμα μετατρέπεται σε κόμμα - τροφοδότης διαφόρων χώρων.
Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν κερδίζει από τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ;
Γιατί δεν έχει μια σαφή στρατηγική για τη χώρα, καθαρές μεταρρυθμιστικές θέσεις αφού θέλει να είναι κόμμα της σοσιαλδημοκρατίας, ενώ κρατάει μια στάση ίσων αποστάσεων που δεν οδηγεί πουθενά. Στελέχη του άτοπα και χωρίς νόημα και περιεχόμενο εμπλέκονται σε μια συζήτηση για την κεντροαριστερά και μια πιθανή συνεργασία με το ΣΥΡΙΖΑ που δημιουργεί σύγχυση και απομακρύνει κεντρώους ψηφοφόρους.
Αν δεν λύσει αυτά, θα είναι το μικρό κόμμα που λίγο μεγάλωσε και μπορεί να μεγαλώσει κι άλλο, χωρίς όμως να δημιουργεί ένα ρεύμα ενίσχυσής του ώστε να γίνει κάποια στιγμή κόμμα που θα διεκδικεί την εξουσία. Αν το πρόβλημα είναι να είσαι δεύτερο κόμμα, οδηγείσαι σε μικρής εμβέλειας κινήσεις.
Τι σημαίνει από μόνο του αυτό; Δηλαδή, αν πάει ο ΣΥΡΙΖΑ στο 12% και το ΠΑΣΟΚ στο 14 όλα θα είναι όμορφα; Και αν από δίπλα πλασαριστεί και το Κ.Κ.Ε; Όταν είσαι λίγο απ΄όλα, δεν είσαι ελκυστικός σε σημαντικά τμήματα που αυτά σου δίνουν ώθηση. Γιατί να είναι ελκυστικό στους πασοκογενείς για παράδειγμα; Αναφέρομαι πάντα στους πολίτες και όχι σε κάποια στελέχη που μπορεί αύριο να αναζητήσουν στέγη επιβίωσης.
Έχει ξανασυμβεί από τη μεταπολίτευση, η χώρα να έχει αντιπολίτευση του 13%; Και το πρώτο κόμμα να έχει τριπλάσιο ποσοστό από αυτό της αντιπολίτευσης;
Αυτό που συμβαίνει είναι πράγματι πρωτόγνωρο και μοναδικό στην ιστορία της Μεταπολίτευσης. Υπάρχει ένα κόμμα του 40% περίπου και ένα αστερισμό κομμάτων της αντιπολίτευσης που το μεγαλύτερο βρίσκεται στο 13%-14%. Μιλάμε για πλήρη κυριαρχία του ενός κόμματος και μια αδύναμη αντιπολίτευση από την οποία το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέχει 26%-27%!
Αυτό θα έπρεπε να απασχολεί αυτή τη στιγμή τόσο το ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ. Όχι για να δουν τεχνητές, απολίτικες συμπλεύσεις που θα τους μειώσει ακόμα και το άθροισμα των δυνάμεών τους, αλλά τι θα κάνουν το κάθε ένα από αυτά. Ας μη ξεχνάει κανείς ότι η φύση σιχαίνεται το κενό και αν δεν καλύπτεται από τη μία πλευρά του πολιτικού φάσματος, μπορεί να δούμε κινήσεις κάλυψης από το άλλο.
Πού θα καταλήξουν οι δυσαρεστημένοι από το ΣΥΡΙΖΑ; Μήπως κάποιοι απογοητευμένοι ψηφοφόροι αποστασιοποιηθούν εντελώς από τις πολιτικές εξελίξεις;
Αναφερθήκαμε στα κόμματα που πιθανά θα ενισχυθούν λιγότερο ή περισσότερο από τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, θέτετε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Όταν έχουμε τέτοιου είδους βαθιές κρίσεις, διχασμούς πολιτικούς-ιδεολογικούς και ψυχολογικούς σε ένα κόμμα, ενισχύονται οι τάσεις αποστασιοποίησης, απομάκρυνσης από την πολιτική, περισυλλογής, ιδιώτευσης. Εκτιμώ ότι σίγουρα ένα τμήμα θα προτιμήσει «να πάει σπίτι του» μη μπαίνοντας σε διλλήματα με ποιον να πάω και ποιον να αφήσω.
Μήπως ένας κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ έχει εγκαταλείψει το κόμμα; Μήπως δηλαδή ένα κομμάτι των ψηφοφόρων του είναι ήδη άστεγο;
Ένα τμήμα είναι βαθιά απογοητευμένο, ζαλισμένο και χωρίς απαντήσεις μετά τη συντριβή των βουλευτικών εκλογών. Ακολούθησε η διαδικασία εκλογής Προέδρου και μετά την εκλογή του Σ. Κασσελάκη η απογοήτευση και η αποξένωση από το κομματικό σώμα έγινε μεγαλύτερο. Μετρούσαμε αμέσως μετά την εκλογή και πριν τον πόλεμο που έχει ξεσπάσει, ότι το 47% δήλωσε ικανοποιημένο, το 42% απογοητευμένο και το 11% δεν έπαιρνε θέση. Ένα τμήμα φαίνεται να νιώθει ήδη ότι δεν έχει καμία σχέση πια με το ΣΥΡΙΖΑ, ότι δεν το αφορά πια οι εξελίξεις σ΄αυτό.
Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται πλέον το πολιτικό τοπίο;
Από τη μια υπάρχει μια απόλυτη κυριαρχία του Κυρ. Μητσοτάκη και της Ν.Δ που θεωρείται με τα συν και τα πλην ότι μπορούν και πρέπει να κάνουν τη δουλειά. Από την άλλη υπάρχουν κόμματα αδύναμα ή που δεν έχουν πείσει με τις ιδέες τους και τις προτάσεις τους. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η κατάσταση θέλει χρόνο, ανασυντάξεις και πιθανά νέα μορφώματα και ικανά πρόσωπα για να αλλάξει, άρα απαιτείται αρκετός χρόνος.
Στο αμέσως επόμενο διάστημα επομένως η Κυβέρνηση αν από κάτι κινδυνεύει είναι η ακρίβεια και οι διαστάσεις που μπορεί να πάρει από την ανάφλεξη της κατάστασης στη λωρίδα της Γάζας και στην ευρύτερη περιοχή.
Επίσης, η αίσθηση μη κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση δυνάμεών της που θα νιώθουν ότι μπορούν να πουν και να πράξουν χωρίς να δημιουργείται δα και κάποιο πρόβλημα. Μαζί μ΄αυτά , πάντα σε μια χώρα που ο ανορθολογισμός έχει ερείσματα μπορεί να δούμε φαινόμενα που αυτή τη στιγμή δεν περιμένουμε.
* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι διευθυντής ερευνών της Opinion Poll
