Αν έχετε παρακολουθήσει τη σειρά του διάσημου τηλεζωγράφου Μπομπ Ρος, θα εντυπωσιαστείτε όταν μάθετε τη χρονική της έκταση. Περισσότερα από δέκα χρόνια (1983-1994) η εκπομπή «The joy of painting» (Η χαρά της ζωγραφικής) κέρδισε όχι μόνο το αμερικανικό κοινό, αλλά εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο.
Η μορφή του πρωταγωνιστή με το χαρακτηριστικό άφρο μαλλί μπήκε στα σπίτια μας όπως περίπου τα «Φιλαράκια», μια pop τηλεπερσόνα που δεν γνωρίζει χρόνο, ούτε φυσικό τέλος. Δεν έχει καμία σημασία η περίοδος κατά την οποία γυρίστηκε το επεισόδιο, καθώς όλα τα έργα μοιάζουν σχεδόν απαράλλαχτα μεταξύ τους. Έτσι, ο δημιουργός πέτυχε κάτι μοναδικό: να σωθεί στη συλλογική μνήμη, όπως περίπου ένα διάσημο έργο τέχνης.
Σε 403 ημίωρες εκπομπές, ο Ρος φιλοτέχνησε ισάριθμους πίνακες, τοπιογραφίες που παραπέμπουν στο τοπίο της Αλάσκας όπου ο ζωγράφος έκανε τη στρατιωτική του θητεία. Ποια είναι η αξία των έργων αυτών σήμερα; Σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά τον θάνατο του Ρος (έφυγε από λέμφωμα το 1995), ο πρώτος πίνακας που ζωγράφισε τηλεοπτικά αποτιμάται στο διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 9,85 εκατομ. δολαρίων.
Το «A Walk in the Woods» (ο περίπατος στα δάση) για τον οποίο γράψαμε πρόσφατα, αποκτήθηκε από την γκαλερί Modern Artifact στη Μινεάπολη νωρίτερα φέτος και οι ιδιοκτήτες της λένε ότι η ζήτηση του έργου αυξάνεται με τα χρόνια. Εύλογα, λοιπόν, προκύπτει το ερώτημα: τα εκατοντάδες έργα που ο Ρος ζωγράφισε στη διάρκεια της εκπομπής που βρίσκονται και σε ποιον ανήκουν;
For almost $10 million, you could own "A Walk in the Woods,” the first of more than 400 paintings done by Bob Ross for his “The Joy of Painting” TV show. pic.twitter.com/0qA2dwxyYv
— USA TODAY (@USATODAY) September 22, 2023
Το ντοκιμαντέρ του Τζόσουα Ροφέ στο Netflix σκιαγραφεί το πορτρέτο του τηλεοπτικού αστέρα κι εμβαθύνει στην εμπορική του εκμετάλλευση ύστερα από τον θάνατο του καλλιτέχνη. Η ταινία ισχυρίζεται ότι οι πρώην συνεργάτες του Ρος, Ανέτ και Γουόλτ Κοβάλσκι, ουσιαστικά έκλεψαν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας του Ρος, εξαπατώντας τον γιο του καλλιτέχνη, Στιβ, και στερώντας του μερίδιο από σημαντικά κέρδη σε κάθε λογής προϊόντα: από χρώματα, πινέλα και καμβάδες έως κούπες, κουβέρτες και μαξιλαροθήκες που φέρουν το πρόσωπο και τις ατάκες του πατέρα του, όπως «δεν κάνουμε λάθη – έχουμε μόνο χαρούμενα ατυχήματα».
Αν ανήκετε στους πιστούς του Ρος, σίγουρα θα έλθετε σε αμηχανία και μόνο από τον τίτλο του ντοκιμαντέρ: «Μπομπ Ρος: Ευτυχισμένα ατυχήματα, προδοσία και απληστία». Όμως η αγιογραφία του ζωγράφου σε καμιά περίπτωση, δεν τσαλακώνεται. Για παράδειγμα, αποσιωπάται το γεγονός ότι ο Μπιλ Αλεξάντερ, Γερμανός ζωγράφος, που ξεκίνησε πριν από τον Ρος την εκπομπή στο κανάλι PBS με τίτλο «The Magic of Oil Painting», πρωτοδίδαξε τηλεοπτικά την τεχνική alla prima (η οποία επιτρέπει στον καλλιτέχνη να επιταχύνει τη διαδικασία ελαιογραφίας ασταρώνοντας τον καμβά με ένα βασικό χρώμα όπως λευκό ή γκρι) και τον κατηγόρησε για προδοσία στους «Times» το 1991.
O πίνακας «A Walk in the Woods», ο πρώτος που δημιούργησε ο Μπομπ Ρος για την εμβληματική εκπομπή «The Joy of Painting», εκτίθεται στο σπίτι του ιδιοκτήτη του Modern Artifact, Ryan Nelson, Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2023, στη Wayzata, Minn (AP Photo/Mark Vancleave)
Το ζήτημα της εμπορικής εκμετάλλευσης «Bob Ross» διευθετήθηκε το 2019, όταν ο γιος έχασε τη δίκη κατά της Bob Ross Inc. (BRI) που διαχειρίζονται οι Κοβάλσκι, και δεν είχε τα απαραίτητα κεφάλαια προκειμένου να ασκήσει έφεση. Ίσως, η πρόσφατη ανακίνηση του ονόματος του καλλιτέχνη δημιουργήσει νέο κύκλο νομικών και τηλεοπτικών επεισοδίων γύρω από την τύχη των έργων που ολοκλήρωσε τηλεοπτικά ο δημιουργός.
Άλλωστε, σε κάποιες από τις εκπομπές της ιστορικής σειράς συμμετέχει και ο γιος ως φυσικός επίγονος. Το ταλέντο βεβαίως του νεότερου ζωγράφου δεν αναγνωρίστηκε ως κάτι το εξαιρετικό. Σπάνια στην ιστορία της τέχνης ο διάδοχος στέκεται επάξια ή, ακόμη πιο δύσκολα, ξεπερνά σε καλλιτεχνικό ύψος τον πατέρα (ακόμη και όταν μιλάμε για κιτς). Εξαίρεση δεν αποτελεί ούτε ο Στιβ που έμαθε να ζωγραφίζει με την ίδια τεχνική, τα τοπία που φιλοτεχνούσε ο Μομπ. Αντίθετα, όμως, απ’ τον πατέρα του δύσκολα θα δει αυτές τις τιμές στα έργα του.
