Πλην της αισθητικής, ένα δημιούργημα αποτελεί πεδίο λόγων, αποσταγμάτων της περιόδου που συντίθεται. Έτσι και το σκηνοθετικό ντεμπούτο μεγάλου μήκους της Ασημίνας Προέδρου, «Πίσω από τις θημωνιές», ψηλαφεί πολιτικά διακυβεύματα, καταγράφει κοινωνικά ζητήματα και μένει επικεντρωμένο στον άνθρωπο ώστε να θίξει ηθικά διλήμματα, να τονίσει τη διαφθορά και πώς αυτή συγκαλύπτεται. «Ήθελα να κάνω μία ταινία για τη διαφθορά. Το προσφυγικό ζήτημα κυριαρχούσε στην επικαιρότητα εκείνη την περίοδο, και ''έδεσε'' με την υπόθεση», ανέφερε η κα. Προέδρου σε ειδική προβολή της ταινίας της στον κινηματογράφο «Ίρις», στο κτίριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης (ΕΚΠΑ).
Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο χωριό πλησίον της λίμνης Δοϊράνης, στο νομό Κιλκίς, στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία. Ο πατέρας, ένας ψαράς και αγρότης, αναγκάζεται να μεταφέρει μετανάστες με τη βάρκα του έναντι αδράς αμοιβής προκειμένου να αποπληρώσει τα χρέη του. Η σύζυγός του, νοικοκυρά και εκκλησάρισσα του χωριού, αναζητά τον Λόγο του Θεού, ενώ η κόρη τους προσπαθεί να ορίσει τη ζωή της μέσα σε ένα καταπιεστικό περιβάλλον.
Με άρτια σκηνοθετική προοπτική η Προέδρου προσφέρει μία εξονυχιστική ματιά στην ελληνική κοινωνία ενός απομονωμένου, παραλίμνιου χωριού, αναφέρεται στην οικονομική δυσπραγία και μη νόμιμες μεθόδους ξεπλήρωσης χρεών θίγοντας έτσι την παράνομη διακίνηση προσφύγων, υπενθυμίζοντας (κατά τη θέαση της ταινίας, σήμερα), πως το προσφυγικό ζήτημα παραμένει ανεπούλωτο.
Η ματιά της επικεντρώνεται στο δεσμό της οικογένειας και τις ρωγμές του θεσμού, στην ετεροχρονισμένη χειραφέτηση μελών της αλλά και τη μεταξύ τους υποκρισία περί ηθικού και δικαίου. Το φόντο είναι τρόπον τινά μουντό, ενισχύεται από την εποχή κατά την οποία εκτυλίσσεται (χειμώνας) όπως και από την εντός ολίγων δευτερολέπτων δράση στο πλάνο που μας εισάγει σε κάθε κεφάλαιο (βλ. παρακάτω φωτογραφία). Πρόκειται για τρία κεφάλαια που φέρουν τον τίτλο καθενός εκ των ονομάτων της τριμελούς οικογένειας: του πατέρα, της μητέρας και της κόρης.
Από την ταινία «Πίσω από τις θημωνιές». Πηγή φωτ.: Facebook/ Behind the Haystacks
Σε καθένα από τα κεφάλαια η ιστορία εκτυλίσσεται από την οπτική του προσώπου που δίνει το όνομά του στο κεφάλαιο, δίχως όμως να κουράζει το κοινό. Τουναντίον, το κοινό αποκτά σφαιρική εικόνα κι εξάγει το συμπέρασμα. Στο μέτρο που πρέπει, δίχως να κουράζει, είναι κι ο διάλογος μεταξύ των προσώπων στην ταινία.
Κοινό στοιχείο των τριών προσώπων είναι η ασφυξία σε μία πραγματικότητα που τους πνίγει. Αλλά και μία ασφυξία που εμβολιάζεται διαμέσου των σκέψεων και των «κανόνων» μίας μικρής κοινωνίας. Σκηνοθετικά, αυτή η τρόπον τινά μη αναπνοή, επιτυγχάνεται από το λιγοστό μέρος του εσωτερικού χώρου που καταλαμβάνεται στο κάδρο σαν η υπόθεση εκτυλίσσεται σε εσωτερικό χώρο. Κι η μη αναπνοή ενισχύεται μέσω της διαφθοράς που επιβάλλεται, μένει να καθαρίσει το τοπίο.
Το μυστικό «πίσω από τις θημωνιές» είναι ένα ακόμη παράδειγμα μη αναπνοής· οι δύο σοροί μεταναστών είναι μία αντιπροσωπευτική εικόνα όσων μεταναστών και προσφύγων έχουν χάσει τη ζωή τους στηριζόμενοι σε διακινητές με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής. Μεταξύ του μυστικού «πίσω από τις θημωνιές» κι όσοι άλλοι άδικα έχουν χάσει τη ζωή τους ασπαζόμενοι το δίκαιο. Δίνεται έτσι η αφορμή να τεθεί το ερώτημα ποιος θα μιλήσει για να εξαλειφθεί η διαφθορά ενώ όλοι ξέρουν, και γιατί δεν μιλά για να αποδοθεί δικαιοσύνη. Οι απαντήσεις δίνονται από το κοινό: η τέχνη θέτει ερωτήματα, δεν δίνει απαντήσεις.
Το σενάριο υπογράφει η σκηνοθέτις Ασημίνα Προεδρου. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Στάθης Σταμουλακάτος, Ελένη Ουζουνίδου, Ευγενία Λάβδα, Χρήστος Κοντογεώργης, Ντίνα Μιχαηλίδου και Πασχάλης Τσαρούχας. Τα σκηνικά φέρουν την υπογραφή του Εδουάρδου Γεωργίου, τα κοστούμια της Κικής Μήλιου, η μουσική του Μαριου Στρόφαλη, το μοντάζ έκανε η Ηλέκτρα Βενάκη, στη διεύθυνση φωτογραφίας ο Σίμος Σαρκετζής, στον ήχο οι Νίκος Παπαδημητρίου, Ηλέκτρα Βενάκη, Περσεφόνη Μήλιου και Κώστας Βαρυμποπιώτης.
Η ταινία «Πίσω από τις θημωνιές», που αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Ελλάδας για τα 96α Όσκαρ της Αμερικάνικης Ακαδημίας Κινηματογράφου, είναι διαθέσιμη προς παρακολούθηση στο ertflix. Έχει αποσπάσει 10 Βραβεία Ίρις από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογρἀφου (2023), έξι Βραβεία στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (2022), Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ινδίας (2022).
Κεντρική φωτ.: Από την ταινία «Πίσω από τις θημωνιές». Πηγή φωτ.: Facebook/ Behind the Haystacks
