Γεμάτος ενθουσιασμό ο καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης έβλεπε χθες το πρωί να έρχονται οι επισκέπτες για την έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου» που επιμελήθηκε μαζί με την Φανή- Μαρία Τσιγκάκου και άνοιξε, επιτέλους, τις πύλες της για το κοινό στο Μέγαρο Σταθάτου.
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης φιλοξενεί ταυτοχρόνως ακόμα μία έκθεση με τίτλο Sterling Ruby at Cycladic: Ceramics μέσα στην μόνιμη συλλογή Κυκλαδικής Τέχνης και στην Πτέρυγα Ντόλλη Γουλανδρή.
Η πρώτη έκθεση ήταν στημένη εδώ και μήνες και ο εμπνευστής της, περίμενε με αδημονία να ανοίξουν τα μουσεία που είχαν κλείσει λόγω της πανδημίας. Μάλιστα, όπως είπε στο Liberal.gr, η έκθεση πήρε και παράταση. Σε κάθε περίπτωση όμως λήγει, δυστυχώς, στις 21 Ιουνίου. Έτσι, η συμβουλή του Νίκου Σταμπολίδη είναι: «σπεύσατε»!
Συλλογή Μαρτίνου
Η έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου», οργανώθηκε με ε αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Πρόκειται για μια σπάνια, πρωτότυπη στη σύλληψη έκθεση, που περιλαμβάνει σημαντικά ευρωπαϊκά έργα του 19ου αιώνα και του ελληνικού Νεοκλασσικισμού σε διάλογο με αρχαία αριστουργήματα.
Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και με τη συνδιοργάνωση και χρηματοδότηση της ΑΙΓΕΑΣ, Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου.
Τα εκθέματα προέρχονται στην πλειονότητά τους από τη Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, ένα μοναδικό «θησαυροφυλάκιο» φιλελληνικών καλλιτεχνικών έργων και αριστουργημάτων που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό.
Πρόκειται για ευρωπαϊκές, φιλελληνικές, καλλιτεχνικές δημιουργίες καθώς και έργα Ελλήνων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από θέματα της αρχαιότητας που παρουσιάζονται σε διάλογο με αυθεντικές αρχαιότητες από μεγάλα Μουσεία της Ιταλίας και της Ελλάδας όπως τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Βενετίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστια, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, την Αρχαία Ελεύθερνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου.
Πώς κατάφερε να τα δανειστεί ο Νίκος Σταμπολίδης; Όπως λέει συχνά, μεγάλο ρόλο παίζουν οι διαπροσωπικές σχέσεις και η εμπιστοσύνη διευθυντών ξένων μουσείων. Έτσι, δανείζουν έργα εμβληματικά, ακόμη και από αυτά που χαρακτηρίζουν αμετακίνητα.
H νέα αυτή παραγωγή, αποτελεί μέρος των «Διαλόγων» που έχει καθιερώσει τα τελευταία χρόνια το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Πρόκειται για συνομιλίες έργων τέχνης που γεφυρώνουν διαφορετικές εποχές, αποκαλύπτοντας επιρροές του παρελθόντος στο σήμερα.
Στόχος των διοργανωτών δεν ήταν η δημιουργία μιας ιστορικής ή επετειακής έκθεσης ούτε η προσέγγιση της ιστορικής περιόδου μέσω των πολεμικών γεγονότων, αλλά μέσω δύο μεγάλων ρευμάτων, της Αρχαιολατρείας και του Φιλελληνισμού, το ένα γενεσιουργός αιτία και ακολουθία του άλλου, που βοήθησαν την Επανάσταση του 1821 και την εδραίωση του νεοελληνικού κράτους.
Η έκθεση στοχεύει στην ανάδειξη των αρχαιολατρικών πτυχών του φιλελληνικού κινήματος, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την Επανάσταση.
Η αρχαιολατρεία υπήρξε ο μακροβιότερος σύνδεσμος των Ευρωπαίων με την Ελλάδα. Κατά την Επανάσταση μετασχηματίστηκε σε φιλελληνισμό και αποτυπώθηκε εικαστικά σε ευρωπαϊκα έργα τέχνης ενώ μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους υιοθετήθηκε από τους Έλληνες νεοκλασσικούς καλλιτέχνες με στόχο την ανάδειξη της αδιάρρηκτης συνέχειας της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς.
Περιλαμβάνει 60 έργα από τη Συλλογή Μαρτίνου -ελαιογραφίες, γλυπτά και ποικίλα καλλιτεχνικά αντικείμενα όπως ακρόπρωρα, ρολόγια, χρηστικές και διακοσμητικές πορσελάνες, έπιπλα, κοσμήματα, αμφορείς, μία ταπετσαρία τοίχου, ένα κέντημα, μία βεντάλια- 5 αρχαιότητες και ένα εκμαγείο ρωμαϊκής αρχαιότητας.
Οι αρχαιότητες προέρχονται από μεγάλα Μουσεία της Ιταλίας και της Ελλάδας, όπως τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Βενετίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστια, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, την Αρχαία Ελεύθερνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου.
Εικαστική παρέμβαση
Μέχρι τις 21 Ιουνίου θα διαρκέσει και η έκθεση Sterling Ruby at Cycladic Ceramics.
Το Μουσείο προσκάλεσε τον διεθνούς φήμης Αμερικανό καλλιτέχνη Sterling Ruby να πραγματοποιήσει μια εικαστική παρέμβαση εντός της μόνιμης συλλογής του, παρουσιάζοντας μία επιλογή από τα διάσημα κεραμικά γλυπτά του.
Η έκθεση περιλαμβάνει 21 συνολικά κεραμικά έργα και πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της Gagosian.
Είναι η δεύτερη φορά, μετά την έκθεση Ai Weiwei at Cycladic το 2016, που το Μουσείο προσκαλεί έναν καλλιτέχνη να παρουσιάσει το έργο του μέσα στις μόνιμες συλλογές. Αυτή τη φορά, ο Sterling Ruby, που πειραματίζεται διαρκώς με τα όρια της καλλιτεχνικής δημιουργίας,τοποθετεί επιλεγμένα έργα ανάμεσα στα σπάνια εκθέματα της Συλλογής Κυκλαδικής Τέχνης.
Τα κεραμικά κατείχαν ανέκαθεν σημαντική θέση στην καλλιτεχνική πορεία του Sterling Ruby. Ο καλλιτέχνης, στο έργο του οποίου είναι εμφανής η παράδοση των γνωστών κεραμιστών της Καλιφόρνια, χρησιμοποιεί ένα εύρος εκφραστικών μέσων, όπως η γλυπτική, το σχέδιο, το κολάζ, η ζωγραφική και το βίντεο.
Η κεραμική τέχνη παραμένει στο επίκεντρο της πρακτικής του, ενώ παράλληλα αξιοποιεί δυναμικά τις πλαστικές ιδιότητες της γλυπτικής και τις χρωματικές ποιότητες της ζωγραφικής.
Τα κεραμικά γλυπτά του Ruby χαρακτηρίζονται από ποικιλία μορφών, τόσο μικρότερων χρηστικών αντικειμένων, όπως γουδιά και σταχτοδοχεία όσο και μεγαλύτερων λεκανοειδών μορφών και άλλων παραστατικών σχημάτων, όπως άνθη και τοτεμικές φόρμες.
Ο Ruby συχνά συνδυάζει, μεταβάλλει και επανατοποθετεί τα χρησιμοποιημένα θραύσματα από προηγούμενα κεραμικά του έργα, λειτουργώντας ως καταλύτης σε έναν κύκλο μετενσάρκωσης, στον οποίο οι μεταβατικές στιγμές και οι εικόνες παγώνουν στο χρόνο.
Έργα σαν «μνημεία»
Όπως εξηγεί ο ίδιος ο καλλιτέχνης, «Τα έργα είναι χειροποίητα και ανθρωπομορφικά. Πολλά από αυτά τα αντικείμενα αποτελούνται από θραύσματα προηγούμενων κατεστραμμένων έργων μου που περιμάζεψα κατακερματισμένα και έχουν ψηθεί ξανά και ξανά, ακόμη και δέκα φορές. Τα έργα στέκουν σαν “μνημεία” αποτυχημένων προσπαθειών και μάταιων επιδιώξεων, κάτω από ένα μανδύα γυαλιστερού σμάλτου και ποικίλων χρωμάτων, που επιτυγχάνεται με διαδοχικά ψησίματα στον κεραμικό φούρνο. Αυτά τα γλυπτά εμπεριέχουν αναφορές που παραπέμπουν σε αρχαιολογικές ανασκαφές ή ακόμα και εκταφές. Λειτουργούν ως αλληγορική αποδοχή τόσο του ηθικού χρέους που κάθε καλλιτέχνης επιφορτίζεται, αλλά και όσων επιβάλλονται από την ίδια την ιστορία της τέχνης, δίνοντας έτσι νέα ζωή σε αντικείμενα και ιδέες από το παρελθόν.»
Εφαρμόζοντας τη χαρακτηριστική ισορροπία μεταξύ ευθραυστότητας και τραχύτητας σε μια ποικιλία σχημάτων και κλίμακας, ο Ruby αναπτύσσει διαφορετικά εννοιολογικά νoήματα, όπως η θρησκευτικότητα και οι θυσιαστικές τελετουργίες, καθώς και το ανθρώπινο σώμα στη ζωή και στο θάνατο.
Παρουσιάζοντας τα έργα του ανάμεσα στα αρχαία αντικείμενα της μόνιμης συλλογής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, τα κεραμικά του Ruby αντικατοπτρίζουν μια σύγχρονη ιδέα της αρχαιολογίας, δείχνοντας μια διηπειρωτική και διαρκώς εξελισσόμενη γενεαλογία μορφών.
Θέτοντας την «προσωπική ανασκαφή» ως εννοιολογικό πλαίσιο στο καλλιτεχνικό του έργο, καθώς και ως μέσο ανίχνευσης των συγγενικών δεσμών που συνδέουν τα έργα του, ο Ruby αποδίδει σημαντική θέση στην έννοια της αρχαιολογίας.
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, τα έργα του Ruby συνδιαλέγονται με χαρακτηριστικά δείγματα ειδωλίων και αγγείων, εργαλείων, όπλων και κεραμικών σκευών από όλες τις φάσεις του Κυκλαδικού Πολιτισμού που άκμασε στο κεντρικό Αιγαίο κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.).
Όπως επισημαίνει ο ίδιος ο καλλιτέχνης: «Δίπλα στα αρχαιολογικά εκθέματα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, τα κεραμικά διερευνούν τόσο την εξέλιξη του μέσου όσο και τις δυνατότητές του και προτείνουν μια σύγχρονη ερμηνεία της αρχαιολογίας.»
Το Μουσείο εφαρμόζει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία του
