Του Μπεν Λουκ
Ο Σι Τουμλι (Cy Twombly) είναι πλέον τόσο αναγνωρισμένος που είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η δουλειά του είχε αποδοκιμαστεί σε τέτοιο βαθμό. Όταν έδηξε για πρώτη φορά των ζωγραφικό του κύκλο «Εννέα Ομιλίες για τον Κόμμοδο» (Nine Discourses on Commodus, 1963) στην γκαλερί Leo Castelli στην Νέα Υόρκη το 1964, η κριτικοί τον απέρριψαν. Από τους πιο αυστηρούς ήταν ο Ντόναλντ Τζάντε (Donald Judd), ο οποίος τότε προσπαθούσε να προωθήσει τον μινιμαλισμό ως το σημαντικότερο νέο Αμερικάνικο καλλιτεχνικό κίνημα. Έχοντας υπόψη του ότι είχαν περάσει τρία χρόνια από την τελευταία φορά που ο Τουμλι, ο οποίος μέχρι τότε ήταν κάτοικος της Ρώμης, είχε να κάνει έκθεση στην Νέα Υόρκη, ο Τζάντε έγραψε: «Έχουμε καιρό να δούμε δουλειά του Τουμλι και αυτό προσθέτει στο φιάσκο. Δεν υπάρχει τίποτα ενδιαφέρον στους πίνακές του.»
Σε ένα κείμενο για τον κατάλογο της νέας ανασκόπησης της δουλειάς του που έκανε το Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού (Centre Pompidou), η οποία αποτελεί την πρώτη μεταθανάτια έκθεση έργων του Τουμλι, ο Νίκολας Κούλιναν (Nicholas Cullinan), διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης Πορτρέτων του Λονδίνου (National Portrait Gallery), έγραψε ότι η κατακραυγή για τους εννέα αυτούς πίνακες από τους κρητικούς της Νέας Υόρκης ήταν μια σοβινιστική απάντηση στις εκπατρισμένες εξαγωγές από την «παλιά Ευρώπη». Ακόμα και ο έμπορος του Τουμλι, ο Καστέλι (Castelli) είπε αργότερα ότι οι πίνακες ήταν «εξευρωπαϊσμένοι και πολύτιμοι, ιδικά στην καλλιτεχνική σκηνή των Ηνωμένων Πολιτειών η οποία ήταν δέσμια στο Ποπ και τον Μινιμαλισμό.»
Λόγο του ιδιαίτερου συνδυασμού Ευρωπαϊκής ευαισθησίας και Αμερικάνικης τόλμης του έργου του Σι Τουμλι, είναι σε τέτοιο βαθμό αποδεκτές οι «Εννέα Ομιλίες» σήμερα. Κάποιοι βλέπουν το έργο του ως ένα σύνδεσμο μεταξύ του ηρωικού παρελθόντος και του αβέβαιου παρόντος. Τα έργα σε αυτή την σειρά, τα οποία λένε την ιστορία της δολοφονίας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κόμμοδου το 192 μ.Χ., αντανακλούν την βαθιά ενασχόληση του Τουμλι με τον κλασσικό κόσμο, που προέκυψε μετά την μετακόμισή του στην Ρώμη το 1952. Αλλά τα έργα αυτά δημιουργήθηκαν και στον απόηχο της δολοφονίας του Τζον Φ. Κένεντι (JohnF. Kennedy), σε μια περίοδο που η ζωγραφική του Τουμλι αντανακλούσε μια γενικότερη αναστάτωση με την χρήση του κόκκινου στην απόχρωση του αίματος.
Πάνω από μισό αιώνα μετά την δημιουργία τους, οι «Εννέα Ομιλίες» είναι ένας από τους τρείς κύκλους ζωγραφικής που παρουσιάζονται στην έκθεση του Κέντρου Πομπιντού. Οι άλλοι δύο είναι επίσης εμπνευσμένοι από τον αρχαίο κόσμο. Ο κύκλος «Fifty Days at Iliam» (Πενήντα Μέρες στο Iliam, 1978) είναι μια εγκατάσταση που αποτελείται από 10 πίνακες δάνειο του Μουσείου Τέχνης της Φιλαδέλφειας (Philadelphia Museum of Art) και είναι βασισμένοι στην περιγραφή του Ομήρου των τελευταίων 50 ημερών του Τρωικού Πολέμου. Ο άλλος κύκλος, με όνομα «Coronation of Sesostris» (Η Στέψη του Σέσωστρις, 2000), από την συλλογή του Φρανσουά Πινόλτ (Francois Pinault), χωρίζεται επίσης σε 10 τμήματα και παίρνει το όνομά της από τον Αιγύπτιο Φαραώ των περιγραφών του Ηροδότου. Παρόλο που αυτοί οι κύκλοι δημιουργήθηκαν μέσα σε μια περίοδο 40 χρόνων, είναι πολύ κατατοπιστικοί για το στιλ του Τουμλι, με στιγμές βίαιης έκφρασης και λυρικής ονειροπόλησης, σκαλισμάτων σε στιλ γκράφιτι και αισθησιακού ιμπάστο. Αυτή η εντυπωσιακή συνάντηση ποίησης και ζωγραφικής τον χαρακτηρίζει ως έναν από τους αναμφισβήτητα μεγάλους ζωγράφους του δεύτερου μισού του περασμένου αιώνα, και της πρώτης δεκαετίας του 21ου.
Cy Twombly, Centre Pompidou, Παρίσι, 30 Νοεμβρίου 2016 έως 24 Απριλίου 2017
Απόδοση: Μούγιος Πολυχρόνης
