Η Ελλάδα μπορεί να έχει αναγνωριστεί ως χώρα υψηλού εισοδήματος, όμως η απειλή της οικονομικής στασιμότητας παραμένει ζωντανή. Παρά τις προσπάθειες οικονομικής ανάκαμψης μετά την κρίση, υπάρχουν βασικά προβλήματα που θα μπορούσαν να καθηλώσουν την ανάπτυξη και να εμποδίσουν την ευημερία της χώρας μακροπρόθεσμα.
Η πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για την παγίδα των μεσαίων εισοδημάτων προσφέρει έναν τρόπο να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, εστιάζοντας στη Στρατηγική 3-i: Επενδύσεις (Investment), Ενσωμάτωση (Infusion) και Καινοτομία (Innovation).
Χωρίς την υιοθέτηση αυτών των στρατηγικών, η Ελλάδα κινδυνεύει να παγιδευτεί σε μια φάση χαμηλής ανάπτυξης, με ανεπαρκείς επενδύσεις και αδύναμη τεχνολογική πρόοδο. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι, αντί να προτείνουμε ειδικές ρυθμίσεις ή επιδοτήσεις που συχνά δημιουργούν στρεβλώσεις στην αγορά, μπορούμε να ενισχύσουμε την ανάπτυξη μέσω των αρχών που οδηγούν σε υγιή, ανταγωνιστική οικονομία.
Επενδύσεις: Η Βάση για Βιώσιμη Ανάπτυξη
Η αύξηση των επενδύσεων, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι υποδομές και το ανθρώπινο κεφάλαιο, είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της παραγωγικότητας. Η ελληνική αγορά θα μπορούσε να εκτιναχθεί με τη δημιοουργία ενός σταθερού, διαφανούς και αξιόπιστου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όπου οι ιδιώτες επενδυτές θα έχουν εμπιστοσύνη στις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας.
Ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των επενδύσεων είναι επίσης η ενέργεια και το ανθρώπινο δυναμικό. Όσο η χώρα μας παραμένει ακριβή στον τομέα της ενέργειας, η προσέλκυση μεγάλων και σημαντικών επενδύσεων καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη. Χρειαζόμαστε φθηνή ενέργεια, τόσο στη βιομηχανία όσο και στα σπίτια μας. Επίσης, μια οικονομία που βασίζεται σε ένα μορφωμένο και καινοτόμο εργατικό δυναμικό είναι πολύ πιο ανθεκτική και δυναμική μακροπρόθεσμα. Αντί να βασιζόμαστε σε ειδικά κίνητρα, η ανοιχτή και ελεύθερη πρόσβαση σε υγιείς επιχειρηματικές ευκαιρίες θα επιτρέψει τη φυσική επιλογή των καλύτερων ιδεών και πρακτικών.
Ενσωμάτωση Τεχνολογίας: Ανάγκη για Άνοιγμα προς τον Κόσμο
Η δεύτερη βασική αρχή της στρατηγικής της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ενσωμάτωση (Infusion), αναφέρεται στην εισαγωγή προηγμένων τεχνολογιών, δεξιοτήτων, και βέλτιστων από το εξωτερικό στην εγχώρια οικονομία. Αυτό δεν σημαίνει την εξάρτηση από κάποια εξωτερική βοήθεια, αλλά την υιοθέτηση διεθνών βέλτιστων πρακτικών και τεχνολογικών λύσεων που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εγχώρια καινοτομία και παραγωγικότητα.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευτεί την τεχνογνωσία και τις καινοτομίες που προκύπτουν σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και η ψηφιοποίηση της οικονομίας. Η χώρα μας έχει πολλά να κερδίσει από τη συνεργασία με διεθνείς εταιρείες και οργανισμούς που μπορούν να φέρουν τεχνολογία αιχμής και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά μας χωρίς να στηριζόμαστε σε κρατικές ρυθμίσεις ή επιδοτήσεις που παραμορφώνουν την αγορά.
Καινοτομία: Το Κλειδί για Μακροπρόθεσμη Ανάπτυξη
Η Καινοτομία (Innovation) είναι το τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, στοιχείο της στρατηγικής. Η καινοτομία στην Ελλάδα πρέπει να προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα, από ανθρώπους και επιχειρήσεις που προωθούν νέες ιδέες και τεχνολογίες. Ο ρόλος του κράτους είναι να παρέχει ένα σταθερό, δίκαιο και απλό κανονιστικό πλαίσιο που επιτρέπει σε αυτές τις καινοτομίες να αναπτυχθούν φυσικά, χωρίς την ανάγκη για ειδικά φορολογικά κίνητρα ή επιδοτήσεις.
Η συνεργασία ανάμεσα σε πανεπιστήμια, ερευνητικούς φορείς και επιχειρήσεις είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Η Ελλάδα έχει πλούσιο ερευνητικό δυναμικό, αλλά αυτό πρέπει να συνδεθεί καλύτερα με τον επιχειρηματικό κόσμο ώστε οι καινοτομίες που παράγονται να έχουν εμπορική αξία. Επενδύοντας σε ανθρώπινο κεφάλαιο, και προάγοντας τη συνεργασία και τον ανταγωνισμό, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον στο οποίο η καινοτομία θα αναδεικνύεται με φυσικό τρόπο, χωρίς την ανάγκη κρατικών παρεμβάσεων που στην τελική έχουν αποδειχτεί εξαιρετικά αναποτελεσματικές στον τομέα αυτό
Η οικονομική στασιμότητα συχνά προκύπτει όταν οι αγορές είναι κλειστές ή όταν επιβάλλονται υπερβολικές ρυθμίσεις. Η Ελλάδα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι αγορές παραμένουν ανοιχτές και ανταγωνιστικές. Η ελευθερία της αγοράς και η διαφάνεια είναι αυτές που τελικά ενισχύουν την ανάπτυξη και την καινοτομία. Οι θεσμοί πρέπει να είναι ισχυροί και αμερόληπτοι, διασφαλίζοντας ότι δε θα υπάρξουν εμπόδια στην ελεύθερη δραστηριότητα και τον υγιή ανταγωνισμό.
Αν λάβουμε υπόψη τις μακροοικονομικές προβλέψεις, τα δημογραφικά και δημοσιονομικά δεδομένα της επόμενης δεκαετίας, είναι σαφές ότι η στιγμή για αποφασιστική δράση είναι τώρα. Η κυβέρνηση πρέπει να επικεντρωθεί στη δημιουργία ενός δίκαιου, αμερόληπτου, και προβλέψιμου ρυθμιστικού περιβάλλοντος που θα επιτρέψει την ανάπτυξη μέσω των επενδύσεων, της ενσωμάτωσης τεχνολογιών και της καινοτομίας.
Ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι πανάκεια. Όμως, ξέρουμε με σιγουριά ότι ανταποκρίνεται στα κίνητρα που του παρέχει το θεσμικό πλαίσιο εντός του οποίου λειτουργεί. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση της χώρας και της κυβέρνησης: Να ευθυγραμμίσει τα κίνητρα του κράτους, των πολιτών, και της αγοράς προς την κατεύθυνση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και ευημερίας.
