Τους επικίνδυνους τακτικισμούς του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με φόντο το Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο, αλλά και τις προκλητικές δηλώσεις του ακραίου κυβερνητικού εταίρου του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αναλύει ο αμυντικός αναλυτής, αντιστράτηγος ε.α. και συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου «Defense & Foreign Affairs», Λάζαρος Καμπουρίδης, σε συνέντευξή του στο Liberal. Υπογραμμίζει ότι η τουρκική στρατιωτική άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα 2025» απειλεί ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.
Παράλληλα, επισημαίνει ότι η ισχυροποίηση του προφίλ του Ερντογάν, με φόντο τα τεκταινόμενα στη Συρία, θα πρέπει να προβληματίσει τόσο την Αθήνα όσο και την Λευκωσία. Ο κ. Καμπουρίδης τονίζει, εξάλλου, ότι «αν Τουρκία συναντήσει ένα "τείχος" διπλωματίας και εξοπλισμών, που συνοδεύονται από πολιτική βούληση για την υπεράσπιση, με κάθε τρόπο και κάθε θυσία των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και της κυριαρχίας μας, τότε δεν θα τολμήσει να ασκήσει καμία πίεση σε Ελλάδα και Κύπρο».
Συνέντευξη στον Χρήστο Θ. Παναγόπουλο
Τι σηματοδοτεί για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις η νέα προκλητική δήλωση του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ότι τα Δωδεκάνησα δεν νοούνται χωρίς την Τουρκία;
H δήλωση αυτή του Μπαχτσελί έχει κάποια σκοπιμότητα που έχει να κάνει με τις συνεχείς αναφορές στον τουρκικό Τύπο για τον εξοπλισμό των νησιών. Η τοποθέτηση αυτή στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, λοιπόν, μας υπενθυμίζει ότι η Τουρκία θα διατηρήσει ψηλά στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών.
Παράλληλα, καταδεικνύει μια σαφέστατη ενόχληση από πλευράς της Άγκυρας, όχι μόνο για τη στρατιωτικοποίηση των νησιών αλλά και για τον συνεχιζόμενο εξοπλισμό των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Σε ό,τι αφορά, ειδικότερα του εξοπλισμούς, θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτοί έρχονται έπειτα από αναφορές των τουρκικών μέσων μαζικής ενημέρωσης και για τον τύπο των συγκεκριμένων όπλων. Πρώτον ότι θα είναι όπλα ισραηλινής προέλευσης, που γνωρίζουμε ότι είναι υψηλής τεχνολογίας, κάτι που ενοχλεί πάρα πολύ την τουρκική πλευρά.
Δεύτερον, θα είναι όπλα επιθετικά τα οποία θα μπορούν να πλήξουν στόχους βαθιά στην τουρκική εδαφική επικράτεια. Είναι κάτι που ενοχλεί πολύ την τουρκική πλευρά και θα πρέπει να το δούμε και από αυτή την οπτική γωνία. Άλλωστε και κατά το παρελθόν, τουρκικές φιλοκυβερνητικές πηγές είχαν εκφράσει με σαφήνεια την κατηγορηματική τους δυσαρέσκεια όταν είχε πληροφορηθεί η Άγκυρα ότι θα τοποθετηθούν ισραηλινά ραντάρ ισραηλινά και υψηλής τεχνολογίας στα νησιά του Αιγαίου.
Κατά την άποψή σας αποδίδει ή όχι η πολιτική των «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο και κατ’ επέκταση πόσο αποτελεσματική κρίνεται στην πράξη η Διακήρυξη των Αθηνών του 2023, δεδομένου ότι η Τουρκία εμμένει πεισματικά στο δόγμα περί «Γαλάζιας Πατρίδας»;
Θα πρέπει να πούμε ότι ο Μπαχτσελί στις προκλητικές αναφορές του αναφέρθηκε στο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» καθώς είναι σε εξέλιξη και η ομώνυμη άσκηση από 7 ως 16 του μηνός ανοιχτά της Κύπρου αλλά και στο Αιγαίο. Οι αναφορές του επικεφαλής του κόμματος της Εθνικιστικής Δράσης, και κυβερνητικού συμμάχου του Ερντογάν μας δείχνουν ότι παρά την υπογραφή της Διακήρυξης Φιλίας, οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί. Η Ελλάδα συνεχίζει να επιμένει ότι το μόνο θέμα προς διαπραγμάτευση είναι η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα, ενώ η Τουρκία με συνεχείς αναφορές και από τον υπουργό Εξωτερικών και από τον υπουργό Άμυνας συνεχίζει να μας υπενθυμίζει ότι έχει διατηρήσει στην ατζέντα της μεγαλύτερη γκάμα θεμάτων, όπως και αυτό των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης.
Άρα, λοιπόν, οι δηλώσεις Μπαχτσελί στην παρούσα χρονική στιγμή, σχεδόν ταυτόχρονα με την πραγματοποίηση της άσκησης «Γαλάζια Πατρίδα 2025», μας δείχνουν ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί τη Διακήρυξη Φιλίας με ένα τρόπο πιεστικό προκειμένου να μας υποχρεώσει να μετακινηθούμε από τις «κόκκινες γραμμές» σε ό,τι αφορά τα εθνικά μας θέματα.
Επειδή αναφερθήκατε στην άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα 2025», υπήρχε σ’ αυτήν το σενάριο κατάληψης νησιού με τη συμμετοχή 90 πλοίων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και 20.000 στρατιωτικών. Τι σημαίνει πρακτικά η άσκηση αυτή και τι πραγματικά επιδιώκει ο Ταγίπ Ερντογάν;
Θα πρέπει να πούμε, σε αυτό το σημείο, πως η άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα» καθιερώθηκε το 2019 ακριβώς τη χρονιά κατά την οποία η Τουρκία ανέδειξε το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Επί της ουσίας το δόγμα αυτό καταδεικνύει τις διεκδικήσεις και αξιώσεις της Τουρκίας έναντι της χώρας μας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, τις θαλάσσιες ζώνες, περιλαμβάνοντας το μισό Αιγαίο, την ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, επεκτείνεται και σε θέματα που αφορούν σε χωρικά ύδατα, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.
Η «Γαλάζια Πατρίδα», λοιπόν, ως άσκηση είναι μία από τις μεγαλύτερες ασκήσεις ή - για να το θέσουμε ορθότερα - η μεγαλύτερη αεροναυτική άσκηση υπό τη διοίκηση των ναυτικών δυνάμεων της Τουρκίας. Έχει δε ως σκοπό όχι μόνο μια επικοινωνιακή επίδειξη των τουρκικών δυνατοτήτων, αλλά με το τελικό σενάριο της απόβασης και κατάληψης «εχθρικού» νησιού, το οποίο εν προκειμένω υπονοεί ελληνικό νησί μας δείχνει η Τουρκία, ότι έχει δυνατότητες οι οποίες μπορούν να απειλήσουν ευθέως τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Βλέπουμε το τελευταίο διάστημα ότι ο Ερντογάν προωθεί σε κάθε δυνατή ευκαιρία το προφίλ ενός ηγέτη που επιχειρεί να επενδύσει στο πολιτικό Ισλάμ, με φόντο, κυρίως, τις εξελίξεις στη Συρία. Μήπως μετά τη Συρία, ο Τούρκος πρόεδρος βάζει πλέον στο στόχαστρό του τόσο την Ελλάδα όσο και την Κύπρο; Ποια θα πρέπει να είναι στο εξής η αντίδραση Αθήνας - Λευκωσίας;
Είναι πολύ επικίνδυνη η κατάσταση έτσι όπως διαμορφώνεται με την Τουρκία να αισθάνεται πολύ ισχυροποιημένη μετά τις εξελίξεις με την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, όπου επικράτησε ένα καθεστώς τρομοκρατών, το οποίο είναι χειραγωγούμενο από την Άγκυρα.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο Ερντογάν αισθάνεται πανίσχυρος και νομίζω ότι το πρόβλημα, ή, αν θέλετε, η κατάσταση για την Ελλάδα προκύπτει από το γεγονός του παζαρέματος που θα ακολουθήσει αμέσως μετά την ανάκτηση της ηγεσίας των ΗΠΑ από τον Τραμπ στο θέμα της αυτονόμησης των Κούρδων της Βόρειας Συρίας. Είναι κάτι το οποίο πιέζει το Ισραήλ, πιέζει τις ΗΠΑ και νομίζω ότι στην πίεση που θα δεχθεί ο Ερντογάν δεν αποκλείεται ο Τούρκος πρόεδρος να εξωτερικεύσει την πίεση αυτή προς τα δυτικά, δηλαδή προς τη χώρα μας και προς την Κυπριακή Δημοκρατία, κάτι το οποίο το συνεχίζει η τουρκική πλευρά. Άλλωστε, το έχει κάνει και σε πολλές κρίσεις κατά το παρελθόν.
Επομένως, εκτιμώ πως αυτή η ισχυροποίηση του Ερντογάν, η αίσθηση της παντοδυναμίας που έχει, ως ηγέτης των μουσουλμάνων στην περιοχή του σουνιτικού Ισλάμ είναι μια εξέλιξη, η οποία θα έχει αρνητική επίδραση στα ελληνοτουρκικά.
Συνεπώς, θα πρέπει Αθήνα και Λευκωσία να συνεχίσουν τις επαφές προς την ενίσχυση των συμμαχιών τους με χώρες της περιοχής αλλά και με χώρες μεγαλύτερες όπως η Γαλλία και ΗΠΑ και να επιταχύνουν το εξοπλιστικό τους πρόγραμμα. Κι αυτό, γιατί η Τουρκία αυξάνει τη διεκδικητική της φαρέτρα και τις αξιώσεις της, όταν βλέπει ότι απέναντί της έχει αδύναμους αντιπάλους. Όταν, λοιπόν, η Τουρκία συναντήσει ένα «τείχος» διπλωματίας και εξοπλισμών, που συνοδεύονται από πολιτική βούληση για την υπεράσπιση, με κάθε τρόπο και κάθε θυσία των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και της κυριαρχίας μας, τότε δεν θα τολμήσει να ασκήσει καμία πίεση σε Αθήνα και Λευκωσία.
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα/παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού την περίοδο 2013-2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου αναλύσεων, «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022.
