Η επενδυτική βαθμίδα που αναμένεται να κατακτηθεί το προσεχές διάστημα έρχεται να μεταβάλει το σκηνικό στην ελληνική οικονομία. Η οποία όμως είναι αντιμέτωπη με προκλήσεις και ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο «εφησυχασμός». Όπως αναφέρει στο Liberal o Ιωάννης Καλτσάς, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Eπενδύσεων (ΕΤΕπ) για την Ελλάδα και την Κύπρο, «υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει». Ο ίδιος σκιαγραφεί τις μεταρρυθμίσεις που κρίνονται σημαντικές για την ελληνική οικονομία και προκρίνει τη «μεγαλύτερη διαφοροποίηση της οικονομίας, πέρα από παραδοσιακούς τομείς όπως ο τουρισμός».
O κ. Καλτσάς μιλά για τις δυναμικές επενδύσεις της ΕΤΕπ στη χώρα μας και για τα μαθήματα από τις απανωτές κρίσεις, από τον πόλεμο, έως την πανδημία.
Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
Πώς αξιολογείτε την ελληνική οικονομία; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και ποιες οι προοπτικές;
H ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας συνολικά, είναι ένα θέμα το οποίο μας ενθαρρύνει. Θυμηθείτε ότι μετά την αδικαιολόγητη και βάναυση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επακόλουθη άνοδο στις τιμές της ενέργειας και των εμπορευμάτων, επικρατούσε η εκτίμηση ότι αναμενόταν μια δυνητικά βαθιά ύφεση. Αντίθετα, όμως, οι οικονομίες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, αποδείχθηκαν πολύ λιγότερο εύθραυστες απ' ό,τι πολλοί φοβόντουσαν, χάρη σε μια ταχεία και συντονισμένη πολιτική απάντηση σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Ο μόνος κίνδυνος από τη δική μας οπτική γωνία είναι ο εφησυχασμός, καθώς «δεν έχουμε βγει ακόμα από το δάσος». Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να επαναπαυόμαστε «στις δάφνες μας», υπάρχει πολλή δουλειά να γίνει.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, μαζί με δημόσιους και ιδιωτικούς εταίρους σε όλη τη χώρα προσφέρουν επενδύσεις ζωτικής σημασίας, με υψηλό αντίκτυπο οι οποίες είναι σε θέση να αλλάξουν τις ζωές των ανθρώπων αλλά και να προσφέρουν ευκαιρίες, σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.
Πέρυσι υπογράψαμε νέα χρηματοδότηση που ανέρχεται σε ποσοστό άνω του 1% του ελληνικού ΑΕΠ. Δεν πρόκειται απλώς για μια στήριξη αντιμετώπισης του κύκλου ανόδου των επιτοκίων, των αυστηρότερων δημοσιονομικών συνθηκών και του επίμονου πληθωρισμού, όπως συμβαίνει αυτήν την περίοδο. Αντίθετα, η επένδυση που υποστηρίζουμε θέτει επίσης τα θεμέλια για μια ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη στο μέλλον.
Έχουμε ήδη ανακοινώσει ορισμένες σημαντικές δανειακές συμφωνίες για το πρώτο εξάμηνο του 2023 και αναμένουμε επίσης να δούμε αυξημένη υποστήριξη για έργα που αφορούν δράσεις για την κλιματική κρίση, με σαφή εστίαση στα έργα ενεργειακής μετάβασης, βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που θα συμβάλουν στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας και στην αύξηση της χρήσης καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας.
Βασική προτεραιότητα της ΕΤΕπ παραμένει να βοηθήσει την Ελλάδα να απορροφήσει τα τεράστια ποσά των επιχορηγήσεων της ΕΕ (από διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, RRF, πιστώσεις άνθρακα κ.λπ.) μέσω συγχρηματοδότησης βιώσιμων έργων.
Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, είναι ότι γνωρίζουμε, επίσης, πόσο ζωτικής σημασίας είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για την Ελλάδα, Ότο δηλαδή είναι η πηγή ζωής της οικονομίας της χώρας και παραμένουν μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές μας όσον αφορά τη στήριξη της ΕΤΕπ για χρηματοδότηση με σημαντικό επενδυτικό αντίκτυπο.
Αυτό αποδείχθηκε ξανά το 2022 με τη συμφωνία συναλλαγών εγγυήσεων συνολικού ύψους 164 εκατομμυρίων ευρώ προς τις ελληνικές τράπεζες (πέρα από τη χρηματοδότηση 500 εκατ. ευρώ που παρέχεται για έργα δράσης για το κλίμα που αναλαμβάνουν οι ΜΜΕ).
Αυτή η στήριξη αναμένεται να «ξεκλειδώσει» έως και 1,16 δισ. ευρώ σε νέα χρηματοδότηση για τις ελληνικές ΜμΕ και τις μεσαίες επιχειρήσεις, βοηθώντας τις εταιρείες να αποκτήσουν ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Οι μικρές επιχειρήσεις λαμβάνουν επίσης περισσότερη βοήθεια με τη μορφή της στήριξης της ΕΤΕπ, η οποία ενισχύθηκε περαιτέρω καθώς η Ελλάδα υπέγραψε ένα νέο συμβατικό πλαίσιο για τη διαχείριση επιπλέον 400 εκατομμυρίων ευρώ επενδύσεων RRF στην Ελλάδα για να βοηθήσει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στη χώρα.
Θα υπάρξει επίσης περισσότερη υποστήριξη για τις ΜμΕ. Έτσι, εκτός από τη σαφή εστίαση σε φιλικά προς το κλίμα έργα, η βοήθεια προς τις μικρές επιχειρήσεις θα συνεχίσει επίσης να βρίσκεται στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων μας καθώς διανύουμε το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Η Ελλάδα θα ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα στο άμεσο μέλλον. Τι σημαίνει αυτό για εσάς, τους επενδυτές, το κράτος, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες της χώρας;
Μια πιθανή αναβάθμιση της Ελλάδας θα κλείσει το τελευταίο κεφάλαιο σε μια μακρά περίοδο επίπονης προσαρμογής και θα είναι απόδειξη των θυσιών του ελληνικού λαού και μια σφραγίδα έγκρισης για τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που επιδίωξαν οι ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία 13 χρόνια.
Θα αποφέρει σημαντικά οφέλη για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μειώνοντας το κόστος δανεισμού και κατευθύνοντας περισσότερα κεφάλαια στην ελληνική οικονομία. Κοιτάζοντας το μέλλον, η προτεραιότητα είναι να παραμείνουμε στην πορεία και να διασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι ένας ελκυστικός προορισμός για υγιείς και βιώσιμες επενδύσεις.
Για την ΕΤΕπ, μια αναβάθμιση της Ελλάδας με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα ήταν μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, διότι σημαίνει ότι οι σημαντικοί εταίροι μας στην Ελλάδα θα αποκτήσουν ευκολότερη πρόσβαση σε κεφάλαια, κάτι που είναι επίσης ενθαρρυντικό για την εξέλιξη των έργων στη χώρα για τα οποία παρέχουν υποστήριξη. Φυσικά, τα επιτόκια αναφοράς έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια και η ΕΤΕπ θα συνεχίσει να αποτελεί ελκυστική πηγή χρηματοδότησης για την Ελλάδα ακόμη και όταν αποκατασταθεί η επενδυτική βαθμίδα.
Ποιες είναι οι μεταρρυθμίσεις που θα θέλατε να δείτε στην Ελλάδα προκειμένου να ενισχυθεί η ανάπτυξη;
Αυτό πρέπει να το αποφασίσει η ελληνική κυβέρνηση. Η ΕΤΕπ, ως τράπεζα της ΕΕ, είναι έτοιμη να στηρίξει υγιείς επενδύσεις για την προώθηση των στόχων πολιτικής της ΕΕ, στους οποίους έχουν δεσμευτεί και οι 27 κυβερνήσεις, όπως η εδαφική και κοινωνική συνοχή, η βιώσιμη ανάπτυξη και η δίκαιη και ταχεία μετάβαση στο net zero.
Αν ρωτάτε την προσωπική μου άποψη, θα ήταν υπέροχο να δούμε μεγαλύτερη διαφοροποίηση της ελληνικής οικονομίας, πέρα από παραδοσιακούς τομείς όπως ο τουρισμός. Τα μεγάλα ποσά των επιχορηγήσεων της ΕΕ που πρέπει να διατεθούν τα επόμενα χρόνια αποτελούν πρόκληση και ευκαιρία για την Ελλάδα να προσαρμόσει το αναπτυξιακό μοντέλο και τη στρατηγική της, ιδανικά προς την κατεύθυνση αλλαγής στην παραγωγικότητα και την ανθεκτικότητα.
Έχουμε ήδη ξεκινήσει συζητήσεις με την ελληνική κυβέρνηση για να υποστηρίξουμε τα επενδυτικά της προγράμματα στην υγεία και την εκπαίδευση και είμαστε ικανοποιημένοι από το καινοτόμο πνεύμα πολλών φορέων του ιδιωτικού τομέα, που επιδιώκουν να καλλιεργήσουν πλήρως τις δυνατότητες της ελληνικής βιομηχανίας.
Επίσης, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα θα μπορούσε να είναι καταλυτική για τον ρυθμό υλοποίησης τέτοιων επενδύσεων και να ενισχύσει την ώθηση για μια πιο εξωστρεφή οικονομία βασισμένη στην καινοτομία.Συνολικά, οι επενδυτές αναζητούν σαφήνεια, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια. Οι χώρες που προωθούν μεταρρυθμίσεις προς αυτήν την κατεύθυνση παραμένουν ελκυστικοί τόποι για επενδύσεις. .
Βρίσκεστε στην πρώτη γραμμή των επενδύσεων στην Ελλάδα. Ποιοι είναι οι τομείς που αναζητάτε ευκαιρίες και γιατί;
Αν υπάρχει ένα μάθημα που πήραμε από τις κρίσεις, από τον πόλεμο μέχρι την πανδημία, είναι ότι πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στην ανθεκτικότητα των οικονομιών μας. Η υγειονομική περίθαλψη, οι υποδομές, τα ενεργειακά μας συστήματα, πρέπει να είναι καλύτερα προετοιμασμένα για να αντέχουν σε δυσμενείς και απότομους κραδασμούς.
Για παράδειγμα, η κλιματική αλλαγή θα δοκιμάσει τα όρια των υδάτινων πόρων μας, των ενεργειακών μας δικτύων, των δικτύων μεταφορών μας, των πόλεών μας. Η ΕΤΕπ επιθυμεί να υποστηρίξει τις επενδύσεις που θωρακίζουν την οικονομία της Ελλάδας και της ΕΕ από μελλοντικούς κλυδωνισμούς.
Υπό αυτή την έννοια, η ΕΤΕπ τείνει να βλέπει τη μεγάλη εικόνα σχετικά με τη δέσμευσή της στην Ελλάδα και να καλύπτει όσο το δυνατόν περισσότερο όλους τους τομείς της χώρας και τους τομείς της οικονομίας, σε στενή συνεργασία φυσικά με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους εταίρους του ιδιωτικού τομέα.
Ένα παράδειγμα: Παρατηρούμε επί του παρόντος μια δυναμική στον τομέα του σχεδιασμού της ηλεκτροδότησης στην Ελλάδα με επενδύσεις όχι μόνο σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και σε κάθε είδους καινοτομίες που συνδέονται με αυτόν το μετασχηματισμό. Υπάρχουν μεγάλα έργα σε μπαταρίες, αποθήκευση ενέργειας, έξυπνους μετρητές, σταθμούς φόρτισης και cold ironing (μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από την ακτή σε πλοίο) που ακολουθούμε και ελπίζουμε να υπογράψουμε τους επόμενους μήνες. Παράλληλα, υπάρχουν μικρά βιομηχανικά έργα, τα οποία αναδεικνύουν τις δυνατότητες καινοτομίας της χώρας καθώς και το αυξημένο ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών.
Η ΕΤΕπ επιδιώκει συνεχώς να υποστηρίζει έργα τόσο του ιδιωτικού, όσο και του δημόσιου τομέα. Κύριο μέλημά μας είναι τα έργα αυτά να έχουν τον επιθυμητό αντίκτυπο στη ζωή των Ελλήνων πολιτών στο σύνολό τους. Για εμάς, το σημαντικό είναι ότι καμία περιφέρεια ή τομέας δεν θα μείνει πίσω με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς οι ανάγκες διαφορετικών περιοχών και τομέων μπορεί να ποικίλλουν και απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά τη χρηματοδοτική υποστήριξη, καθώς και την τεχνική συμβουλευτική υποστήριξη. Και μέσω της σκληρής δουλειάς της αφοσιωμένης επενδυτικής ομάδας της ΕΤΕπ για την Ελλάδα και των στενών συνεργασιών της με ενδιαφερόμενους φορείς και πελάτες σε όλη τη χώρα, θα συνεχίσουμε να διασφαλίζουμε ότι όλες οι «γωνιές» της χώρας και οι κλάδοι της βιομηχανίας επωφελούνται από την υποστήριξη της ΕΤΕπ.
Πόσα κεφάλαια έχετε ήδη επενδύσει στην Ελλάδα και σε ποιους τομείς;
Έχουμε μακρά παράδοση και ιστορικό στην υποστήριξη της Ελλάδας, ξεκινώντας από το 1963. Μέχρι σήμερα έχουμε παράσχει συνολική υποστήριξη ύψους 46,81 δισεκατομμυρίων ευρώ από την έναρξη των εργασιών μας στη χώρα, με περισσότερα από 390 έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί. Και πάλι, όπως ανέφερα, επιδιώκουμε πάντα να υποστηρίζουμε έργα τόσο του ιδιωτικού, όσο και του δημόσιου τομέα, καθώς και σε μια σειρά βιομηχανιών.
Όσον αφορά τα μεγαλύτερα μερίδια χρηματοδότησης, είναι οι μεταφορές (30,34%), η ενέργεια (18,37%), οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (27,62%) και η αστική ανάπτυξη (5,88%), ενώ έχουν επίσης πραγματοποιηθεί πολλά έργα σε ευρύ φάσμα τομέων, όπως υπηρεσίες, η εκπαίδευση και η βιομηχανία.
Αυτό που θα ήθελα επίσης να προσθέσω τέλος είναι ότι είναι ζωτικής σημασίας να επαναλάβουμε ότι η ΕΤΕπ ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι στο πλευρό της Ελλάδας. Η Τράπεζα της ΕΕ ήταν εδώ πριν ξεσπάσει η χρηματοπιστωτική κρίση, παρέμεινε σε δύσκολες στιγμές και μάλιστα ενίσχυσε τη δέσμευσή της έκτοτε, παρέχοντας επενδύσεις στην πραγματική οικονομία όταν χρειαζόταν περισσότερο.
Τα αποτελέσματα του τελευταίου οικονομικού έτους του 2022 απλώς ενισχύουν την ακλόνητη δέσμευσή μας να υποστηρίξουμε την Ελλάδα, καθώς η χώρα προσπαθεί όχι μόνο να σταθεί ξανά στα πόδια της, αλλά και να ευδοκιμήσει στη μεταπανδημική εποχή.
