Του Γιάννη Παλιούρη
Αν η κούρσα για το διάστημα τις δεκαετίες του 1960 και 1970 πυροδοτήθηκε από τον ανταγωνισμό των δύο υπερδυνάμεων και την ανάγκη για στρατιωτική υπεροχή, οι πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα θα χαρακτηριστούν από μια νέα διαστημική κούρσα, με μόνο κριτήριο το εμπορικό κέρδος.
Από τη στιγμή που η διαστημική βιομηχανία έπαψε να είναι αποκύημα επιστημονικής φαντασίας και έγινε πραγματικότητα, χιλιάδες δορυφόροι έχουν τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας. Σύμφωνα με την NASA περίπου 6.000 δορυφόροι έχουν σταλεί στο διάστημα τα τελευταία 60 χρόνια. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι πάνω από χίλιοι τέθηκαν σε τροχιά μόνο τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, η Ένωση Δορυφορικών Βιομηχανιών (Satellite Industry Association) υποστηρίζει ότι κατά μέσο όρο 144 δορυφόροι αναπτύσσονταν ετησίως μεταξύ του 2012 και του 2016. Πρόκειται για αύξηση 53% σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία, δημιουργώντας μια βιομηχανία η οποία αποτιμάται στα 339,1 δισ. δολάρια.
Αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί καθώς νέοι παίκτες εισέρχονται συνεχώς στην αγορά. Ενώ η χρηματοδότηση προερχόταν κάποτε από τις παγκόσμιες υπερδυνάμεις, σήμερα είναι οι ιδιωτικές επενδύσεις για εμπορική χρήση που τροφοδοτούν το μέλλον της εξερεύνησης του διαστήματος. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η Morgan Stanley εκτιμά ότι ο τζίρος από την παγκόσμια διαστημική βιομηχανία ενδέχεται να αγγίξει σε 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια ή περισσότερο έως το 2040. Αλλά και η Goldman Sachs χαρακτηρίζει τη διαστημική κούρσα ως το «νέο επενδυτικό σύνορο», παραφράζοντας το γνωστό μότο από το Star Trek.
Τι είναι αυτό, όμως, που πυροδοτεί όλες αυτές τις επενδύσεις σε διαστημικές εφαρμογές; Μια απολύτως γήινη ανάγκη και συγκεκριμένα η δορυφορική ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Πράγματι, το στοίχημα για διασύνδεση όλων των κατοίκων στη Γη στο Διαδίκτυο, εκτός από τις επενδύσεις σε επίγειες υποδομές θα απαιτήσει και δορυφορικές, οι οποίες θα μπορούν να αναμεταδίδουν σε πραγματικό χρόνο μεγάλο όγκο δεδομένων χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.
Σήμερα, αρκετές ιδιωτικές εταιρείες στις ΗΠΑ εντοπίζουν στις διαστημικές πτήσεις μια εξαιρετική επιχειρηματική ευκαιρία για σταθερά έσοδα τις επόμενες δεκαετίες. Οι τρεις γνωστότερες είναι η SpaceX, η Blue Origin, η Virgin Galactic και Οrbital ΑΤΚ, με κύριο στόχο και των τριών να μειώσουν το κόστος πρόσβασης στο διάστημα - κυρίως μέσω της
επαναχρησιμοποίησης πυραυλικών φορέων και των διαστημικών σκαφών.
Από κοντά όμως ακολουθούν εταιρείες από την Ιαπωνία (Mitsubishi Heavy Industries) και την Ευρώπη (EADS). Μάλιστα η τεχνογνωσία που έχουν αποκτήσει είναι τόσο σημαντική, σε σημείο που η NASA έχει αναθέσει στη SpaceX και την Οrbital ΑΤΚ συμβόλαια ύψους 5,93 δισ. δολαρίων την τελευταία δεκαετία για τη μεταφορά 100 τόνων εφοδίων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Συμπέρασμα: Οι ιδιωτικές εταιρείες απέκτησαν σταδιακά τεχνογνωσία στη διαστημική τεχνολογία και τώρα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας. Οι τεχνολογικές εξελίξεις επιτρέπουν σε κάθε εταιρεία με αρκετά κεφάλαια να δημιουργήσει τους δικούς της δορυφόρους και πυραυλικούς φορείς και να ανταγωνιστεί κρατικές υπηρεσίες του μεγέθους της NASA. Κατά συνέπεια στο μέλλον, θα δούμε όλο και περισσότερες τέτοιες πρωτοβουλίες, με αποτέλεσμα η εξερεύνηση του διαστήματος να είναι μια περισσότερο εμπορική υπόθεση παρά ένα ζήτημα γοήτρου και ανταγωνισμού μεταξύ κρατών.
