Eντυπωσιασμένος από το επίπεδο των ερευνητικών φορέων και των πανεπιστημίων της Θεσσαλονίκης δήλωσε ο Ρόι Ζβέμπνερ (Roy Zwebner), γενικός διευθυντής του ισραηλινού φορέα «BaseCamp Innovation», σημαντικού εταίρου στο τεχνολογικό πάρκο τέταρτης γενιάς ThessINTEC, το οποίο ο ίδιος χαρακτήρισε ως «πρότζεκτ με τεράστιο δυναμικό» μιλώντας σήμερα στο 10ο Τechnology Forum, με τίτλο «Spotlight on Israel». «Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε με το ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) και τα πανεπιστήμια και είμαστε εντυπωσιασμένοι με ό,τι βρήκαμε εδώ.
Η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη είναι τέλεια σήμερα, γιατί η πόλη είναι έτοιμη να κάνει το άλμα προς τη νέα φάση της οικονομίας και της τεχνολογίας» υπογράμμισε και πρόσθεσε ότι η Θεσσαλονίκη ξεκινά συν τοις άλλοις από καλύτερο σημείο αφετηρίας, σε σχέση με εκείνο απ' το οποίο είχε εκκινήσει το τεχνολογικό πάρκο της Beer Sheva (Μπερσέβα), που σήμερα δημιουργεί στην περιοχή έσοδα πολλών εκατομμυρίων ευρώ.
«Ξεκινάς τέτοιου είδους πρότζεκτ ενάντια σε όλες τις πιθανότητες. Όταν αρχίσαμε να προσεγγίζουμε εταιρείες για να τις πείσουμε να έρθουν να εγκατασταθούν στη Μπερσέβα, οι εκπρόσωποί τους μάς κοιτούσαν σχεδόν παρεξηγημένοι, με στάση τύπου "γιατί προσεγγίζεις εμένα, για να έρθω να εγκατασταθώ μέσα στην έρημο; Τότε το πολύ πέντε άνθρωποι πίστευαν σε αυτό το εγχείρημα. Ξεκινήσαμε το 2013 με 200 εργαζόμενους, το 2019 είχαμε 2500 άτομα στον χώρο των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, αυτή τη στιγμή προσεγγίζουμε τα 4000 και το 2030 ο αριθμός τους αναμένεται να φτάσει τα 10.000.
Ο μέσος μισθός του επαγγελματία στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών έφτανε το 2013 στα 41.000 δολάρια και σήμερα φτάνει τα 85.000. Το 85% των εργαζόμενων στο τεχνολογικό πάρκο διαβιεί στην περιοχή, ενώ το ετήσιο εισόδημα που αναμένεται να εισρεύσει στην τοπική οικονομία της Μπερσέβα το 2030 εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει το 1 δισ. δολάρια.
Χρήματα που πριν απλά δεν υπήρχαν» επισήμανε ο Ζβέμπνερ, ο οποίος έχει διατελέσει CEO του πάρκου προηγμένων τεχνολογιών Gav-Yam Negev, που εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 2013 και σήμερα -φιλοξενεί μεταξύ άλλων- πάνω από 80 πολυεθνικές εταιρείες και δυναμικές νεοφυείς επιχειρήσεις, οι οποίες συνεργάζονται στενά με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Μπεν Γκουριόν. Ο Ισραηλινός ομιλητής σημείωσε ακόμα πως χωρίς τις σωστές συνέργειες είναι δύσκολο να δημιουργήσεις οικοσύστημα καινοτομίας, αναφέροντας ενδεικτικά ότι στην περίπτωση του ThessINTEC έχουν μεταξύ άλλων αναπτυχθεί συνέργειες με το fund JTLV, που πραγματοποιεί στο πάρκο την πρώτη του επένδυση στην Ελλάδα.
Αναλυτικότερα, από το σύνολο των 230.000 τετραγωνικών μέτρων του ThessINTEC, που πρόκειται να δομηθούν συνολικά, οι Ισραηλινοί εγκαθίστανται αρχικά -και αναπτύσσουν δόμηση- στα 70.000, ήτοι περίπου στο 30% της συνολικής έκτασης του πάρκου. Αν σε περίοδο 12 ετών από την εγκατάστασή τους έχουν ήδη αναπτύξει με επιτυχία το 80% του εν λόγω εμβαδού, θα μπορούν να ασκήσουν option για άλλα 40.000 τετραγωνικά. H Basecamp (θα) είναι ο innovation partner (εταίρος καινοτομίας) σε αυτή τη συνεργασία και το προαναφερθέν JTLV είναι το fund που θα χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη του πάρκου στην ισραηλινή «πλευρά» του. Μεταξύ της ελληνικής και της ισραηλινής πλευράς έχει υπογραφεί οριστικό προσύμφωνο, το οποίο θα καταλήξει σε συμβόλαιο, που υπόκειται σε συγκεκριμένους όρους που έχουν τεθεί και για τις δύο πλευρές.
Κατά τον πρόεδρο του Thess INTEC A.E., επιχειρηματία Νίκο Ευθυμιάδη, ως τον Οκτώβριο για το Πάρκο αναμένεται να έχει εξασφαλιστεί το Προεδρικό Διάταγμα που θα ορίζει τις χρήσεις και τους όρους δόμησης. Ο κ.Ευθυμιάδης γνωστοποίησε ακόμα ότι, σε μια περίοδο που η αμυντική βιομηχανία βρίσκεται σε πολλές περιπτώσεις στην πρωτοπορία της έρευνας και των καινοτόμων τεχνολογιών παγκοσμίως, οι εταιρείες και οι ερευνητές που θα εδρεύουν ή θα εργάζονται στο ThessINTEC, θα μπορούν να αντλήσουν λύσεις για κρίσιμους τομείς όπως η κυβερνοασφάλεια.
Όταν η τεχνολογία ανθίζει στην έρημο και το επόμενο ChatGPT θα μπορούσε να προέρχεται από τη Θεσσαλονίκη
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η ύπαρξη οικοσυστήματος καινοτομίας στο Ισραήλ βρισκόταν στο «μηδέν». Το 2022 στην «καρδιά» της ερήμου είχε πλέον συντελεστεί μια κοσμογονία: οι επενδύσεις κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital funds) στο ισραηλινό οικοσύστημα ανέρχονταν σε 15,5 δισ. ευρώ, είχαν υπογραφεί 826 επιχειρηματικές συμφωνίες, και έγιναν 89 συγχωνεύσεις και εξαγορές, σε μια χώρα με τον ίδιο -πάνω κάτω- πληθυσμό με την Ελλάδα και μικρότερη γεωγραφική επικράτεια.
«Θα έλεγα ότι αυτό που συνέβη στο οικοσύστημα καινοτομίας του Ισραήλ σε χρονική περίοδο μιας γενιάς είναι ένα θαύμα» είπε χαρακτηριστικά ο επίσης Ισραηλινός Ελάντ Γκοζ (Elad Goz), εταίρος της Aegean Gateway, που στο παρελθόν κατείχε διπλωματικές θέσεις στη Βομβάη και το Χονγκ Κονγκ. Μάλιστα, ο Γκοζ, που ήδη δραστηριοποιείται στην Αθήνα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να επενδύσει μελλοντικά στη Θεσσαλονίκη, την οποία όπως είπε επισκέφτηκε για πρώτη φορά και ανακάλυψε τη μεγάλη δυναμική της. «Η Θεσσαλονίκη μπορεί να είναι τόσο μεγάλη όσο νομίζει ότι είναι, ο ουρανός είναι το όριο. Και δεν καταλαβαίνω γιατί το επόμενο ChatGPT να μην προέρχεται από τη Θεσσαλονίκη» τόνισε.
«Είναι η Ελλάδα ένα τεχνολογικό θαύμα υπό δημιουργία;» διερωτήθηκε κι απάντησε: «Έχετε κυβερνητική στήριξη (του κλάδου), χρηματοδότηση από την ΕΕ, μια αμυντική βιομηχανία που μπορεί να λειτουργήσει ταυτόχρονα σαν "πανεπιστήμιο" και "sandbox" (χώρος πειραματισμού και ελέγχου) για τους ιδρυτές επιχειρήσεων, δημιουργική και ευέλικτη κουλτούρα και ταλαντούχο και μορφωμένο εργατικό δυναμικό. Τι λείπει; Η κουλτούρα της καινοτομίας, περισσότερα κέντρα έρευνας και ανάπτυξης πολυεθνικών εταιρειών -η κυβέρνηση του Ισραήλ είχε καταβάλει δισ. δολ, για να φέρει το τμήμα R&D της Intel στη χώρα, αλλά αυτό απέδωσε τελικά με το παραπάνω- και η εκτεταμένη εμπειρία στη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων και την ανάπτυξή τους». Τι θα συμβούλευε στις νεοφυείς επιχειρήσεις που θέλουν να αναπτύξουν και διεθνή δραστηριότητα; Να επιδιώξουν να λύσουν ένα πραγματικά παγκόσμιο πρόβλημα, να κινηθούν γρήγορα και να συγκεντρώσουν ταχέως κεφάλαια, να ξεκινήσουν μεν τοπικά αλλά να σκέφτονται παγκόσμια και να επικεντρωθούν σε αυτό που ξέρουν να κάνουν καλύτερα, είπε.
Ο Γκοζ βλέπει μεγάλο περιθώριο συνεργασίας Ελλάδας- Ισραήλ στους τομείς της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας και κάλεσε την ελληνική πλευρά, εκμεταλλευόμενη και τις εκατοντάδες πτήσεις που συνδέουν τις δύο περιοχές, να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της χώρας του, η οποία διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο οικοσύστημα καινοτομίας παγκοσμίως, μετά τη Silicon Valley. Επισήμανε την αξία της αναζήτησης συνεργασιών με την αμυντική βιομηχανία:
«Οι τεχνολογικές μονάδες του στρατού έχουν περισσότερους ανθρώπους που δημιουργούν τεχνολογία από όσους τρέχουν με όπλα στα χέρια. Πολλοί ιδρυτές επιχειρήσεων στο Ισραήλ προέρχονται από τεχνολογικές μονάδες του στρατού, ο οποίος στρατός χρειάζεται "λύση χθες" κι αυτό τους κάνει πιο ευέλικτους». Πρόσθεσε ότι Θεσσαλονίκη και Αθήνα μπορούν να αναπτύξουν έναν υγιή ανταγωνισμό μεταξύ τους και η πρώτη, παρότι μικρότερη σε μέγεθος, θα μπορούσε κάλλιστα να προσελκύσει ανθρώπινο ταλέντο από τη δεύτερη, αν έκανε περισσότερα ή αν αποκτούσε μια εξειδίκευση σε κάποιον τομέα. Και, συμπλήρωσε, στο τέλος όλα έχουν να κάνουν με την τοπική ηγεσία: «στη Μπερσέβα είδαμε πως οι άνθρωποι πεινούσαν για επιτυχία. Και νομίζω πως και η τοπκή ομάδα του ThessINTEC πεινάει» τόνισε και, αναφερόμενος στην αξία της συνεργασίας επικαλέστηκε μια δήλωση του δημάρχου της Μπερσέβα για την ανάγκη να οικοδομούνται οικοσυστήματα, όχι «εγωσυστήματα».
«Αν δεν έχεις αποτύχει, δεν σε χρηματοδοτώ»
Στην περίπτωση του Ισραήλ, πρόσθεσε, τα στοιχεία που λειτούργησαν στην ανάπτυξη ενός υγιούς και ισχυρού οικοσυστήματος καινοτομίας ήταν τα εξής: η κυβερνητική στήριξη ακόμα και σε πολύ πρώιμο στάδιο των επιχειρήσεων (για κάθε ένα δολάριο που επενδύει η κυβέρνηση σε κάτι τέτοιο παίρνει μέσω της μελλοντικής φορολογίας των νέων επιχειρήσεων έξι ή επτά δολάρια), οι συνεργασίες με την αμυντική βιομηχανία, η στήριξη της ισραηλινής Διασποράς, οι επενδύσεις των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών και η διπλή νοοτροπία επιχειρηματικότητας και αποδοχής της αποτυχίας. «Αν πας σε ένα venture capital fund στο Ισραήλ και ζητήσεις χρήματα, το πρώτο που σε ρωτάνε είναι πόσες φορές έχεις αποτύχει. Αν δεν έχεις ήδη αποτύχει μία, σε διώχνουν. Επιπλέον, οι άνθρωποι είναι προσανατολισμένοι στο αποτέλεσμα, ήδη από την πρώτη ημέρα στο πανεπιστήμιο σκέφτονται πώς θα κάνουν μια επιτυχημένη έξοδο» υπογράμμισε.
Την ταχεία πρόοδο του τεχνολογικού οικοσυστήματος του Ισραήλ επισήμανε και ο Άμι Ντάγκαν (Αmi Dagan), managing partner στο κεφάλαιο επιχειρηματικών συμμετοχών Random Forest VC. Όπως είπε, ενώ λίγα χρόνια πριν, οι επιχειρήσεις και στο Ισραήλ βασίζονταν σε φίλους και οικογένεια, για να χρηματοδοτήσουν τα επιχειρηματικά τους εγχειρήματα, πλέον η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην. Υπάρχουν 24 θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, 102 επιταχυντές επιχειρηματικής δραστηριότητας, 205 ισραηλινά κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών και 71 ξένα, 59 εταιρικά venture capital funds, οκτώ πλατφόρμες συμμετοχικής χρηματοδότησης (crowdfunding) και πολλοί επιχειρηματικοί άγγελοι.
Σε ερώτημα πάντως ποιο είναι αυτό το χαρακτηριστικό που επιτρέπει σε μια νεοφυή επιχείρηση να αναπτυχθεί και εκτός των συνόρων της χώρας όπου εδρεύει, δεν αναφέρθηκε τόσο στην αξία της χρηματοδότησης, όσο της επιχειρηματικής ομάδας: «Η ομάδα έχει τεράστια σημασία για να οδηγηθεί στην επιτυχία μια εταιρεία» επεσήμανε ο Ντάγκαν, ο οποίος μεταξύ άλλων υπήρξε για έξι χρόνια μέλος της ομάδας ανάπτυξης της Apple, όπου εργάστηκε πάνω στη δημιουργία κορυφαίων προϊόντων.
O αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθηγητής Θεόδωρος Καραπάντσιος, επισήμανε από την πλευρά του ότι το πανεπιστήμιο στοχεύει και ευελπιστεί να αυξήσει τα projects με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, τα οποία ανέρχονται σήμερα στο ένα τρίτο του συνόλου, ενώ γνωστοποίησε και τις σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας επιστήμονας, που αναμενόμενα δεν διαθέτει εκτεταμένες γνώσεις πάνω στο επιχειρείν και την εμπορική αξιοποίηση, ώστε να φέρει ένα προϊόν στην αγορά.
Ο πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, Δημήτρης Τζοβάρας, υπενθύμισε ότι σήμερα λειτουργούν στο Κέντρο και μάλιστα με επιτυχία 18 εταιρείες-τεχνοβλαστοί. Ο Αλέξανδρος Μηνάς, γενικός διευθυντής της Accenture, δήλωσε ότι η εταιρεία επεκτάθηκε στη Θεσσαλονίκη για δύο κυρίως λόγους: για το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει η πόλη, αλλά και για τις υποδομές, στις οποίες μπορεί να στηρίξει τη λειτουργία και ανάπτυξή της. Επισήμανε ωστόσο ότι βελτίωσης επιδέχονται τομείς όπως οι ψηφιακές υποδομές και οι γραφειακοί χώροι, που ως έχουν σήμερα, δεν ικανοποιούν τις ανάγκες των μεγάλων επιχειρήσεων.
Το Technology Forum εντάσσεται στις παράλληλες εκδηλώσεις της έκθεσης καινοτομίας, επιχειρηματικότητας και τεχνολογίας BEYOND, η οποία διεξάγεται για τρίτη συνεχόμενη φορά στη Θεσσαλονίκη, από την Τετάρτη 24 έως την Παρασκευή 26 Μαΐου. Η φετινή διοργάνωση, με τίτλο «Tech 4 People», θέτει στο επίκεντρο τη σχέση της τεχνολογίας με τον άνθρωπο.
