Της Brittany Davis
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την εξουσιοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να εκκινήσει διαπραγματεύσεις σε δύο εμπορικές συμφωνίες. Πρώτον, μια “συμφωνία που περιορίζεται στην εξάλειψη των δασμών στα βιομηχανικά αγαθά, αποκλείοντας τα αγροτικά προϊόντα”, και δεύτερον “μια συμφωνία επί των αξιολογήσεων συμμόρφωσης”. Οι δεύτερες αφαιρούν κάποιους μη μισθολογικούς φραγμούς, διευκολύνοντας τις εταιρείες να αποδείξουν ότι τα προϊόντα τους πληρούν τις προϋποθέσεις τόσο της ΕΕ, όσο και των ΗΠΑ.
Μολονότι η εξουσιοδότηση καλύπτει δύο πεδία εμπορίου, έχει τη δυνατότητα να αυξήσει τη ροή αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των δύο συνομιλητών της οποίας η ετήσια αξία ήδη υπερβαίνει το 1,1 τρις δολάρια. Ακόμη και μόνο η άρση των δασμών επί των βιομηχανικών αγαθών θα αυξήσει τις αμερικανικές εξαγωγές στις ΗΠΑ κατά 13% και τις εξαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ κατά 10%. Η άρση των δασμών σημαίνει ακόμη ότι οι καταναλωτές θα μπορούν να αγοράζουν περισσότερα αγαθά υψηλής ποιότητας σε χαμηλότερες τιμές, εξέλιξη που θα ενθαρρύνει την οικονομική ανάπτυξη, την αποτελεσματικότητα και την καινοτομία και στα δύο μέρη, μετακινώντας θέσεις εργασίας και πόρους σε πιο παραγωγικούς κλάδους.
Η ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη διμερή εμπορική και επενδυτική σχέση στον κόσμο, η οποία δημιουργεί περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου ΑΕΠ και το ένα τρίτο του συνολικού παγκόσμιου εμπορίου. Η ΕΕ δεν ήταν ομόφωνη στην επιθυμία της να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις - η Γαλλία ψήφισε κατά των διαπραγματεύσεων διαμαρτυρόμενη εναντίον της απόσυρσης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων, και το Βέλγιο απήχε από την ψηφοφορία. Αυτό δεν εμποδίζει τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων, αλλά σημαίνει ότι η Γαλλία θα μπορούσε να μπλοκάρει μονομερώς την εμπορική συμφωνία που θα προκύψει.
Τα αγαπημένα παράπονα του Τραμπ σχετικά με το ελεύθερο εμπόριο αφορούν το εμπορικό έλλειμμα, τους εμπορικούς πολέμους και την απώλεια των θέσεων εργασίας υπέρ τρίτων χωρών. Συνήγειρε την κυβέρνηση και την εκλογική του βάση γύρω από την ιδεολογία του “Πρώτα η Αμερική” (America First), η οποία προάγει τον μερκαντιλισμό - την ιδέα ότι η εισαγωγές είναι κακές και οι εξαγωγές καλές. Ο μερκαντιλισμός βασίζεται επίσης στην ιδέα ότι το εμπόριο είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, κάτι το οποίο δεν ισχύει. Μολονότι το ελεύθερο εμπόριο μπορεί να προκαλέσει την απώλεια θέσεων εργασίας σε κάποιους τομείς, δημιουργεί θέσεις σε άλλους σε μια διαδικασία θετικού αθροίσματος. Ακόμη, το ελεύθερο εμπόριο δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας που συνήθως αμείβονται καλύτερα από αυτές που χάνονται. Ο Τραμπ αναφέρεται επίσης συχνά στην απώλεια θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ, που είναι ένα λάθος που διαπράττουν πολλοί αντίπαλοι του ελεύθερου εμπορίου - ιδίως όταν αποδίδουν την απώλεια θέσεων εργασίας και το κλείσιμο επιχειρήσεων στο διεθνές εμπόριο, όταν στην πραγματικότητα αυτά οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην αυτοματοποίηση.
Η δεύτερη συμφωνία για την αξιολόγηση συμμόρφωσης μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση στην ενίσχυση του ελεύθερου εμπορίου, καθώς πολλά από τα κόστη που σχετίζονται με τις εισαγωγές και τις εξαγωγές είναι σε σημαντικά μη δασμολογικά εμπόδια. Η αξιολόγηση συμμόρφωσης επιτρέπει σε φορείς της κάθε πλευράς να πιστοποιούν ότι τα αγαθά πληρούν τις ξένες ρυθμίσεις, πράγμα που εξαλείφει μεγάλο μέρος του αποτρεπτικού κόστους στην εισαγωγή και εξαγωγή αγαθών.
Η ΕΕ έχει σηματοδοτήσει το ενδιαφέρον της να επιτευχθεί η συμφωνία μέχρι το τέλος του 2019, επιδιώκοντας ιδίως να αποφύγει τους δασμούς επί των ευρωπαϊκών - και συγκεκριμένα γερμανικών - αυτοκινητοβιομηχανιών. Η ΕΕ ακόμη επιθυμεί οι ΗΠΑ να άρουν τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο που υφίστανται σήμερα, απειλώντας να αναστείλει “μονομερώς τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ στην περίπτωση που οι ΗΠΑ επιβάλουν περαιτέρω εμπορικούς περιορισμούς εις βάρος των ευρωπαϊκών προϊόντων”. Ο Τραμπ δεν έχει δείξει τον ίδιο ενθουσιασμό, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ είναι οι “χαμένες” στην εμπορική τους σχέση με την Ευρώπη: “Σχεδόν δεν αγοράζουν τα αγροτικά μας προϊόντα και παρ' όλα αυτά μπορούν να πωλούν Μερσεντές και οτιδήποτε άλλο θέλουν στη χώρα μας. Αυτό δεν είναι δίκαιο”. Ο Τραμπ απειλεί ακόμα με την επιβολή δασμών στην επιδότηση των αεροσκαφών επιπλέον των δασμών στα μέταλλα που ήδη υφίστανται.
Τι σημαίνουν λοιπόν αυτά για τις διαπραγματεύσεις; Υπάρχουν ισχυρές πιθανότητες οι συνομιλίες να παγώσουν όταν εγερθεί το ζήτημα της γεωργίας: η ΕΕ υποστηρίζει ότι η γεωργία είναι εκτός της συζήτησης, όμως οι ΗΠΑ απαιτούν να αποτελέσει σημείο διαπραγμάτευσης. Αυτό ποτέ δεν συμφωνήθηκε ως μέρος των διαπραγματεύσεων. Κατά τη συνάντηση του Ευρωπαίου Προέδρου της Επιτροπής Ζαν-Κλώντ Γιούνκερ και του Τραμπ τον Ιούνιο του 2018 αναφέρθηκε μόνο η άρση των δασμών και των εμπορίδων στα “μη αυτοκινητοβιομηχανικά αγαθά” - και όχι στη γεωργία. Παρά το περιορισμένο εύρος των διαπραγματεύσεων, αποτελούν μια καλή αρχή για την αντιμετώπιση δύο από τα μεγαλύτερα εμπόδια στο ελεύθερο εμπόριο μεταξύ των πόλων της μεγαλύτερης διμερούς εμπορικής σχέσης στον κόσμο.
--
Η Britanny Davis είναι στέλεχος του Epicenter.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 17 Απριλίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Epicenter Network και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
