Πρόσφατα έπεσα πάνω σε ένα ειδησεογραφικό άρθρο που υπογραμμίζει ένα χαρακτηριστικό του καπιταλισμού και του κινήτρου του κέρδους που το υποτιμούν ακόμη και εκείνοι που τα υπερασπίζονται αυτά ηχηρότερα – τη συντήρηση των πόρων. Ο καπιταλισμός δεν δίνει απλώς κίνητρα για τη μεγιστοποίηση της παραγωγής. δίνει επίσης κίνητρα και για την ελαχιστοποίηση της χρήσης των εισροών. Αν θέλετε να εξοικονομήσετε πόρους, ο καπιταλισμός και το κίνητρο του κέρδους είναι οι καλύτεροί σας φίλοι.
Το εν λόγω ρεπορτάζ περιγράφει πώς η εκδοτική εταιρεία HarperCollins μείωσε την ποσότητα χαρτιού που χρησιμοποιεί για την παραγωγή των βιβλίων της, ως αποτέλεσμα των πολυάριθμων «λεπτών και ανεπαίσθητων τροποποιήσεων» στη γραμματοσειρά και τη διάταξη των σελίδων. Οι προσπάθειες ξεκίνησαν αρχικά στο τμήμα των χριστιανικών εκδόσεων, όπου η εφαρμογή αυτών των προσαρμογών είχε ως αποτέλεσμα να χρειάζονται 350 λιγότερες σελίδες ανά Βίβλο, κάτι που μόνο το 2017 είχε ως αποτέλεσμα πάνω από 100 εκατομμύρια λιγότερες απαιτούμενες σελίδες – τέσσερις φορές το ύψος του Empire State Building, σύμφωνα με το ρεπορτάζ.
Η HarperCollins επιχείρησε στη συνέχεια να εφαρμόζει αυτές τις καινοτομίες σε όλες τις εκδοτικές της γραμμές και κατέβαλε πολύ μεγάλη προσπάθεια γι’ αυτό. Υπήρχαν διάφοροι παράγοντες που έπρεπε να ληφθούν υπόψη και να αντισταθμιστούν μεταξύ τους:
«Η ομάδα έπιασε δουλειά. Δοκίμασαν τις θεωρίες τους με ένα μεγάλο βιβλίο του καταλόγου τους —με περισσότερες από 600 σελίδες—δημιουργώντας 50 εκδοχές του χρησιμοποιώντας διαφορετικές γραμματοσειρές. Η HarperCollins χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα ευρέως διαθέσιμων γραμματοσειρών στα βιβλία της, αντί για ειδικά κατασκευασμένες γραμματοσειρές. Καθώς η ομάδα διεξήγαγε τα πειράματα, παρατήρησε ότι ορισμένες γραμματοσειρές ήταν πιο συμπαγείς, με αποτέλεσμα να χρειάζονται λιγότερες συνολικά σελίδες, ενώ παρέμεναν ευανάγνωστες.
... Στο τέλος, οι σχεδιαστές διαπίστωσαν ότι η έξυπνη επιλογή γραμματοσειράς, σε συνδυασμό με μια προσεγμένη σχεδίαση διάταξης των σελίδων που μειώνει το λευκό περιθώριο, είχε ως αποτέλεσμα περισσότερες λέξεις ανά σελίδα… Και όταν βάλεις τις διαφορετικές εκδοχές δίπλα-δίπλα, οι διαφορές είναι ανεπαίσθητες».
Και ποια ήταν η ανταμοιβή όλης αυτής της προσπάθειας; Το ρεπορτάζ μας λέει ότι «αυτές οι ανεπαίσθητες τροποποιήσεις έχουν εξοικονομήσει 245,6 εκατομμύρια σελίδες, που ισοδυναμούν με 5.618 δέντρα». Η άλλη ανταμοιβή, φυσικά, είναι ότι αυτές οι αλλαγές έχουν «περικόψει το κόστος εκτύπωσης για την HarperCollins».
Κάποιος μπορεί να θελήσει να το απορρίψει αυτό ως κάτι το ασήμαντο. Ενώ ο αριθμός των 5.600 δέντρων μπορεί να ακούγεται εντυπωσιακός, πόσος μεγάλος είναι πραγματικά; Εξάλλου, υπάρχουν περισσότερα δέντρα στη Γη απ’ ό,τι αστέρια σε ολόκληρο τον γαλαξία! Υπό αυτό το πρίσμα, μήπως τα 5.600 δέντρα δεν είναι κάτι το αξιόλογο; Ναι, αλλά ταυτόχρονα, αυτό στην πραγματικότητα ενισχύει το επιχείρημά μου!
Η αγορά παρέχει ισχυρά κίνητρα για την εύρεση και εφαρμογή της κάθε εφικτής δυνατότητας για τη μείωση και την ελαχιστοποίηση των πόρων που απαιτούνται για την παραγωγή. Εάν υπάρχουν διαθέσιμα μέσα για τη μείωση της χρήσης πόρων έστω και κατά μία μικρή ποσότητα, κάποιος εκεί έξω το ψάχνει, θα το βρει και θα το εφαρμόσει. Από την άλλη πλευρά, μπορείτε μήπως να φανταστείτε κάποια κυβερνητική υπηρεσία να βάζει ομάδες να εργαστούν και να συμμετάσχουν σε παρόμοιες εντατικές προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι χρησιμοποιούν μόνο την ελάχιστη ποσότητα των απαραίτητων πόρων;
Η διαφορά είναι ότι ο καπιταλισμός και η πειθαρχία της αγοράς παρέχουν μια πολύ διαφορετική θεσμική δομή και ένα πολύ διαφορετικό σύνολο κινήτρων – κίνητρα που απουσιάζουν από τις κρατικές υπηρεσίες. Και λόγω αυτής της διαφοράς στα κίνητρα, οι συντελεστές της αγοράς θα φροντίσουν πολύ περισσότερο να εξοικονομήσουν πόρους και να μειώσουν τη χρήση τους απ’ ό,τι οι κρατικοί φορείς. Επομένως, εάν ο στόχος σας είναι η συντήρηση των πόρων, να χαίρεστε που υπάρχουν αγορές – και να τις ενθαρρύνετε να επεκτείνονται.
* Ο Kevin Corcoran είναι βετεράνος πεζοναύτης και σύμβουλος οικονομικών και ανάλυσης υγείας. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 10 Απριλίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
