Του Iain Murray
Στο νέο επιστημονικό άρθρο με τίτλο “Traders of the Lost Ark” (Έμποροι της χαμένης κιβωτού) που συνέγραψα με τους συναδέλφους μου από το Competitive Enterprise Institute, προσπαθούμε να διατυπώσουμε ένα ισχυρό ηθικό και οικονομικό επιχείρημα υπέρ του ελεύθερου εμπορίου. Το ελεύθερο εμπόριο εδώ και καιρό είναι ένα από τα βασικά ζητήματα με τα οποία ασχολείται το CEI και αισθανθήκαμε την ανάγκη να επαναδιατυπώσουμε το επιχείρημα εν όψει του τρέχοντος έντονου διαλόγου σχετικά με τις πολιτικές εμπορίου. Πιστεύουμε πως αυτός ο διάλογος έχει χάσει το νόημα του τι είναι το εμπόριο και γιατί το κάνουμε, και γι' αυτό θα οδηγήσει στην καταπάτηση της ελευθερίας και σε μεγάλη οικονομική ζημιά.
Κακές εμπορικές πολιτικές
Πολλοί πολιτικοί ανά τον κόσμο - μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ - μιλούν για το εμπόριο ως μια μορφή άσκησης της εθνικής εξουσίας. Είναι γι' αυτούς ένα παιχνίδι στο οποίο υπάρχουν νικητές και χαμένοι, και είναι σημαντικό για την εθνική ευημερία η χώρα τους να βγει νικήτρια. Πράγματι, αυτό φαίνεται να είναι το σκεπτικό πίσω από την εμπορική πολιτική της Κίνας που συνέβαλε με τις λάθος ενέργειές της στην αποσταθεροποίηση του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος.
Η σημερινή κατάσταση στο παγκόσμιο εμπόριο τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από την εσφαλμένη πεποίθηση ότι οι εξαγωγές είναι προτιμότερες από τις εισαγωγές και ότι η κατασκευή αγαθών προς εξαγωγή θα πρέπει να έχει μια προστατευμένη θέση σε μια εθνική οικονομία. Στην πραγματικότητα, εξάγουμε μόνο και μόνο για να πληρώνουμε για τις εισαγωγές, που είναι πράγματα τα οποία είτε δεν μπορούμε να αποκτήσουμε στη χώρα μας ή δεν μπορούμε να παράγουμε σ' αυτήν με ένα κόστος που αντιστοιχεί στην αποτελεσματικότερη χρήση των πεπερασμένων μας πόρων. Η εσφαλμένη αυτή πεποίθηση που ονομάζεται μερκαντιλισμός είναι βλαβερή καθώς περιορίζει την ατομική ελευθερία και προκαλεί λάθος κατανομή των οικονομικών πόρων.
Επιπλέον όμως, το εμπόριο χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικής ακόμη και από κυβερνήσεις που υποτίθεται πως είναι φιλικές προς το ελεύθερο εμπόριο. Η πρόσφατη εμπορική συμφωνία ΕΕ-Ιαπωνίας για παράδειγμα είναι αξιέπαινη ως προς το ότι μειώνει πολλούς δασμούς, αλλά χρησιμοποιείται για να εμπεδώσει κακές ιδέες όπως η προληπτική αρχή στο ιαπωνικό ρυθμιστικό πλαίσιο και περιλαμβάνει δεσμεύσεις σε πράγματα όπως η Συμφωνία των Παρισίων για το Κλίμα που συνεπάγονται τα δικά τους κόστη. Αυτή η προσέγγιση στις εμπορικές συμφωνίες τις κάνει υπερβολικά μεγάλες και περίπλοκες, τις επιβαρύνει με προβλέψεις που δεν σχετίζονται με το εμπόριο και τις καθιστά ευάλωτες στη χειραγώγηση από ειδικά συμφέροντα.
Εμείς υποστηρίζουμε ότι το εμπόριο δεν λαμβάνει χώρα μεταξύ χωρών, αλλά μεταξύ ατόμων, και ότι τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα στην προσπάθειά τους να συναλλαχθούν ειρηνικά πρέπει να είναι όσο λιγότερα γίνεται. Θα πρέπει συνεπώς να απορρίψουμε τόσο τον μερκαντιλισμό, όσο και τις εμπορικές συμφωνίες που έχουν ως κεντρικό άξονα την πολιτική και να προτιμήσουμε το αυθεντικά ελεύθερο εμπόριο.
Η χρήση των δασμών και των άλλων εμποδίων ως όπλων
Ένα σημαντικό στοιχείο στην πορεία προς τη μεγαλύτερη ελευθερία του εμπορίου είναι η μεγαλύτερη χρήση της αμοιβαίας αναγνώρισης των ρυθμιστικών συστημάτων. Αναγνωρίζοντας πως το ρυθμιστικό σύστημα της κάθε πλευράς είναι ισοδύναμο ως προς τα αποτελέσματά του, η απειλή των “μη δασμολογικών φραγμών” που είναι συχνά ο στόχος εκείνων των πιο εκτεταμένων εμπορικών συμφωνιών μπορεί να μειωθεί σημαντικά. ¨Έτσι, μη δασμολογικοί φραγμοί όπως ο καθορισμός συγκεκριμένου μήκους για το τροφοδοτικό καλώδιο μιας συσκευής μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς την ανάγκη καθορισμού διεθνών προτύπων για το μήκος ενός τροφοδοτικού καλωδίου.
Θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η χρήση δασμών ή απειλών για την επιβολή δασμών ως εργαλείων σε μια εμπορική διαπραγμάτευση έχει πολύ πραγματικές και αρνητικές συνέπειες στους καθημερινούς ανθρώπους. Ο τύπος είναι γεμάτος από ιστορίες για εταιρείες που αναγκάστηκαν να κλείσουν μετά από τον πρόσφατο γύρο των δασμών. Ενώ κάποιοι μπορεί να συμφωνήσουν να αλλάξουν υπό την απειλή της εφαρμογής ενός δασμούς, άλλοι θα εμμείνουν στη θέση τους και οι περισσότεροι θα επιβάλλουν δικούς τους δασμούς ως αντίποινα που συνεπάγονται το δικό τους κόστος. Μπορεί κανείς να αναρωτηθεί εδώ: πού είναι η προστασία αυτές τις εταιρείες και αυτούς τους εργαζομένους;
Υπάρχει ένας σημαντικός βαθμός διαφοράς μεταξύ των θέσεων εργασίας που χάνονται επειδή μια εταιρεία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί στην παγκόσμια αγορά και των θέσεων που χάνονται λόγω των δασμών και του προστατευτισμού. Οι πρώτες είναι το αποτέλεσμα της “δημιουργικής καταστροφής”, όπου απελευθερώνονται πόροι για να αξιοποιηθούν σε χρήσης με υψηλότερη αξία, εξέλιξη που συχνά έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερους μισθούς σε διαφορετικούς κλάδους. Οι δεύτερες είναι μια μορφή αυτοκαταστροφής, που εγγυάται θέσεις εργασίας με κόστος την πρόοδο.
Αυτοτραυματισμοί
Ένας “εμπορικός πόλεμος” εντέλει συνίσταται στις δύο πλευρές να λένε “Θα κρατήσουμε ομήρους τους πολίτες μας μέχρι να σταματήσεις να κρατάς ομήρους τους δικούς σου πολίτες”. Ενώ ένας τέτοιος πόλεμος μπορεί στο τέλος να κερδηθεί, υπάρχουν πολύ αληθινά θύματα από αυτοτραυματισμό μεταξύ των καθημερινών ανθρώπων κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου - χαμένες θέσεις εργασίας, χαμένη φροντίδα υγείας, ευκαιρίες εκπαίδευσης που δεν ενεργοποιήθηκαν. Γι' αυτό και το σύστημα παγκόσμιο εμπορίου που εγκαθιδρύθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο βλέπει τους δασμούς ως το τελικό σημείο - και όχι την αφετηρία - της επίλυσης των εμπορικών διαφορών, όταν τίποτε άλλο δεν μπορεί να γίνει.
Τέλος, δεν υπάρχει κάποιο ηθικό ή οικονομικό επιχείρημα για τον περιορισμό του εμπορίου για λόγους εθνικής ασφάλειας. Η μείωση του εμπορίου είναι αναποτελεσματική ως προς τη βελτίωση της εθνικής ασφάλειας (ισχύει μάλιστα ακριβώς το αντίθετο, όπως καταδεικνύει το παράδειγμα χωρών που εφάρμοσαν εμπορικό αποκλεισμό στους εχθρούς του σε καιρό πολέμου). Επιπλέον, το ρητό “αν δεν διασχίζουν τα σύνορα αγαθά, θα τα διασχίσουν στρατοί” παραμένει αληθινό όσο ποτέ. Οι εμπορικές διαφορές ενισχύουν τις διεθνείς εντάσεις αντί να τις μειώνουν.
Γι' αυτό ακριβώς καλούμε όλους να αναγνωρίσουν την ηθική και οικονομική αναγκαιότητα της ενίσχυσης της ελευθερίας στο εμπόριο. Το εμπόριο και ο ακόλουθός του - η καινοτομία - έχουν βγάλει δισεκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια τις τελευταίες λίγες δεκαετίες. Το να του γυρίσουμε την πλάτη μας θα ισοδυναμούσε με τεράστια τραγωδία.
Αναδημοσίευση από το Competitive Enterprise Institute
--
Ο Iain Murray είναι ο αντιπρόεδρος στρατηγικής του Competitive Enterprise Institute. Τα τελευταία δέκα χρόνια συνεργασίας του με το Ινστιτούτο επικεντρώθηκε στη μελέτη των χρηματοπιστωτικών ρυθμίσεων, της απασχόλησης και της ρύθμισης της μετανάστευσης, καθώς και της υπεράσπισης του περιβάλλοντος από την σκοπιά της ελεύθερης αγοράς.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 20 Αυγούστου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
