Οι Financial Times πήραν πρόσφατα συνέντευξη από τον Daron Acemoglu:
«Η έρευνα δείχνει ότι μια μεγάλη τεχνολογική διαταραχή - όπως η Βιομηχανική Επανάσταση - μπορεί να ισοπεδώσει τους μισθούς για μια ολόκληρη τάξη εργαζομένων. Επισημαίνει επίσης τη διανεμητική σύγκρουση και τις δυναμικές εξουσίας που ενυπάρχουν σε αυτήν. ‘Ναι, πετύχατε πρόοδο’, λέει ο Acemoglu, ‘αλλά είχατε επίσης ένα κόστος τεράστιο και πολύ μακροχρόνιο. Εκατό χρόνια πολύ σκληρότερων συνθηκών για τους εργαζόμενους, χαμηλότερους πραγματικούς μισθούς, πολύ χειρότερες συνθήκες υγείας και διαβίωσης, λιγότερη αυτονομία, εντονότερη ιεραρχία. Και ο λόγος που βγήκαμε από αυτό δεν ήταν κάποιος νόμος των οικονομικών, αλλά μάλλον ένας κοινωνικός αγώνας βάσης στον οποίο τα συνδικάτα, η πιο προοδευτική πολιτική και, τελικά, οι καλύτεροι θεσμοί έπαιξαν κομβικό ρόλο - και η ανακατεύθυνση της τεχνολογικής αλλαγής μακριά από τον καθαρό αυτοματισμό συνέβαλε επίσης σημαντικά».
Αυτή δεν είναι μια ακριβής περιγραφή της Βιομηχανικής Επανάστασης. Η τεχνολογική πρόοδος αύξησε πολύ το βιοτικό επίπεδο, ιδιαίτερα κατά τον καθοριστικό 19ο αιώνα.
Η έρευνά μου επικεντρώθηκε στην περίοδο του Μεσοπολέμου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, το βιοτικό επίπεδο των Αμερικανών εργαζομένων ήταν πολύ υψηλότερο απ’ ό,τι 100 χρόνια νωρίτερα. Και όμως σχεδόν καμία από τις «προοδευτικές» ιδέες που υποστήριζαν οι αριστεροί δεν είχε εφαρμοστεί. Δεν υπήρχε κατώτατος μισθός, δεν υπήρχε ομοσπονδιακή αποζημίωση ανεργίας, δεν υπήρχε OSHA και τα εργατικά συνδικάτα ήταν σχετικά αδύναμα. Το 1929, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ξόδεψε μόνο λίγο πάνω από το 3% του ΑΕΠ.
Αν θέλουμε να κατανοήσουμε το βιοτικό επίπεδο, είναι πιο χρήσιμο να εστιάζουμε στην παραγωγή και όχι στα χρήματα. Οι δισεκατομμυριούχοι δεν επιθυμούν να έχουν ένα εκατομμύριο παντελόνια, ένα εκατομμύριο αυτοκίνητα ή ένα εκατομμύριο ψυγεία. Καθώς η αμερικανική βιομηχανία άρχισε να παράγει τεράστιες ποσότητες καταναλωτικών αγαθών, ήταν σχεδόν αναπόφευκτο ότι το βιοτικό επίπεδο του μέσου Αμερικανού θα ανέβαινε απότομα. Εάν η Apple και η Samsung παράγουν ένα δισεκατομμύριο τηλέφωνα, τότε πολλοί άνθρωποι θα καταλήξουν να κατέχουν smartphone.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η κατανομή του εισοδήματος δεν παίζει κανένα ρόλο στο βιοτικό επίπεδο. Για οποιοδήποτε δεδομένο μέσο εισόδημα, μια πιο ίση κατανομή του εισοδήματος θα παρέχει γενικά υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Αλλά τα αποτελέσματα της διανομής επισκιάζονται πλήρως από τα αποτελέσματα της τεχνολογικής προόδου στη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη.
ΥΓ. Το περιοδικό Reason έχει ένα εξαιρετικό άρθρο που εξηγεί το πώς η Ολλανδία δημιούργησε τον σύγχρονο καπιταλισμό, χωρίς μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση. Αυτό οδήγησε στην ανάδυση της πρώτης μεσαίας τάξης στον κόσμο. Οι περισσότεροι αναγνώστες αυτού του ιστολογίου έχουν πιθανώς έναν τρόπο ζωής που αντιστοιχεί στη μεσαία τάξη. Αν αυτό ισχύει και για σας, ευχαριστήστε τους Ολλανδούς.
* Ο Scott Sumner είναι οικονομολόγος, διευθυντής του προγράμματος νομισματικής πολιτικής στο Mercatus Center at George Mason University, ερευνητής στο Independent Institute και καθηγητής στο Bentley University στο Waltham της Μασαχουσέτης.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 11 Ιουνίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
