Ο Erik W. Matson στο άρθρο του με τον εύλογο τίτλο «Why We Read Adam Smith» (Γιατί διαβάζουμε τον Άνταμ Σμιθ) υπερασπίζεται τη μελέτη του Adam Smith και άλλων παλαιότερων στοχαστών. Παραδέχεται ότι είναι προκατειλημμένος, γράφοντας:
«Πρέπει να αποκαλύψω ότι έχω εμπεδωμένο ενδιαφέρον οι άνθρωποι να μελετούν τον Άνταμ Σμιθ. Είμαι μέρος μιας μικρής κοινότητας ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών που είναι αφοσιωμένοι στη μελέτη και τη διδασκαλία των ιδεών του Άνταμ Σμιθ — είμαι ο αναπληρωτής διευθυντής ενός προγράμματος που φέρει το όνομα του Άνταμ Σμιθ στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου George Mason. Μια μείωση του ενδιαφέροντος για τον Άνταμ Σμιθ πιθανότατα δεν θα με ωφελούσε επαγγελματικά».
Δεν θα επαναλάβω το επιχείρημά του. Θα σημειώσω, ωστόσο, ότι παραθέτει το επιχείρημα του Richard Hanania κατά της μελέτης του Άνταμ Σμιθ και άλλων παλαιών στοχαστών. Παραθέτει από τον Hanania:
«[Η] ιδέα ότι κάποιος που έγραψε κάτι πριν από περισσότερα από τετρακόσια χρόνια θα μπορούσε να μας διαφωτίσει ως προς σύγχρονα ζητήματα μου φαίνεται φαρσοκωμωδία. Εάν οι παλιοί στοχαστές έχουν όντως καλές ιδέες, τα ίδια επιχειρήματα έχουν πιθανότατα διατυπωθεί πιο πρόσφατα και καλύτερα από άλλους που είχαν το πλεονέκτημα ότι έπονται χρονικά».
Δεν μπορούμε να απορρίψουμε εύκολα το επιχείρημα του Hanania, καθώς έχει εμπειρικό περιεχόμενο. Αυτό που θα πω εγώ είναι ότι οι άνθρωποι συχνά χάνουν τις ιδέες που διατυπώθηκαν κάποιες γενιές προηγουμένως. Μιλήστε σήμερα με νέους οικονομολόγους και πείτε τους ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 έως περίπου το 1980, η ομοσπονδιακή Διαπολιτειακή Επιτροπή Εμπορίου (Interstate Commerce Commission) των ΗΠΑ επέμενε τα φορτηγά να έχουν άδεια να μεταφέρουν τα όποια αγαθά διαπολιτειακά.
Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί ένα φορτηγό να είχε άδεια να μεταφέρει το αγαθό Α από την πόλη Χ στην πόλη Υ, αλλά αυτό δεν σήμαινε ότι μπορούσε νόμιμα να μεταφέρει το αγαθό Β από την πόλη Υ στην πόλη Χ. Έτσι τα φορτηγά συχνά αναγκάζονταν να επιστρέφουν άδεια. Υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα οι οικονομολόγοι αυτοί να μην σας πιστέψουν. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν διαβάζουν τις πολύ καλές μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις του ρυθμιστικού πλαισίου των φορτηγών από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Φυσικά, μπορεί να υποστηρίξετε ότι αυτό οφείλεται στο ότι δεν διαβάζουμε έργα 50 και όχι 250 ετών. Είναι αλήθεια, αλλά πρόκειται είναι ζήτημα βαθμού. Μπορεί επίσης να υποστηρίξετε ότι αυτό οφείλεται στο ότι δεν διαβάζουμε εμπειρικές, και όχι κλασικές μελέτες. Τι ήταν όμως τα κλασικά οικονομικά; Όταν ο Άνταμ Σμιθ ισχυρίστηκε ότι το κόστος να διατηρεί η Βρετανία τις 13 αποικίες υπερέβαινε τα οφέλη για τους Βρετανούς, έκανε μια πρόχειρη εμπειρική μελέτη.
Το αγαπημένο μου παράδειγμα κάποιου που δεν γνωρίζει την ιστορία μιας ιδέας για μια πολιτική αφορά τον Ρον Χόφμαν, οικονομολόγο στο Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και ιεραρχικά ανώτερο συνάδελφό μου οικονομολόγο όταν ήμουν θερινός ασκούμενος στο Συμβούλιο Οικονομικών Συμβούλων το 1973. (Παρενθετικά, παραμένω ευγνώμων στον Ρον που μου μίλησε για έναν πρώτης τάξης δικηγόρο μετανάστευσης τον οποίο προσέλαβα εκείνο το καλοκαίρι όταν αντιμετώπισα προβλήματα επειδή εργαζόμουν παράνομα, εν αγνοία μου, στο CEA. Ο Ρον, παρεμπιπτόντως, είναι ο αδερφός του Ντάστιν Χόφμαν.)
Όταν έγινα ο επικεφαλής οικονομολόγος για την πολιτική υγείας στο CEA επί Reagan/Feldstein το 1982, αναζήτησα τον Ron, ο οποίος μου είπε την ακόλουθη ιστορία. Κατά τη διάρκεια της μόνης θητείας του Προέδρου Κάρτερ, ο Ρον συμμετείχε έντονα στη διαμόρφωση της πολιτικής των οικονομικών της υγείας στο Υπουργείο Οικονομικών. Υπουργός Υγείας, Παιδείας και Πρόνοιας (HEW) από το 1977 έως το 1979 ήταν ο Joseph Califano. Ο Καλιφάνο είχε την ιδέα να επιβάλει έναν ειδικό ομοσπονδιακό φόρο στα τσιγάρα και (νομίζω) στο αλκοόλ για να χρηματοδοτήσει μέρος του Medicare. Ο Ρον πήγε στο HEW για να συζητήσει την ιδέα αυτή με έναν από τους ανθρώπους του Καλιφάνο. Πήρε μαζί του έναν βετεράνο του Υπουργείου Οικονομικών που εργαζόταν εκεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1930 και μετά. Ο συνεργάτης του Καλιφάνο είχε το ύφος του ανθρώπου που πιστεύει ότι έχει μια σπουδαία ιδέα, και εξέφρασε τη σκέψη του ότι η ιδέα αυτή ήταν νέα. Ο ασπρομάλλης βετεράνος του Υπουργείου Οικονομικών του μίλησε τότε για παρόμοιες προτάσεις πολιτικής τη δεκαετία του 1930 που δεν είχαν καταλήξει πουθενά για διάφορους λόγους. Ο Ρον εντυπωσιάστηκε και ο τύπος του HEW έμεινε έκπληκτος.
Υστερόγραφο: Εδώ είναι το λήμμα της Concise Encyclopedia of Economics σχετικά με τη ρύθμιση και την απελευθέρωση των εμπορευματικών μεταφορών.
Ο David Henderson είναι ερευνητής στο Hoover Institution και καθηγητής οικονομικών στη μεταπτυχιακή σχολή διοίκησης επιχειρήσεων και δημόσιας διοίκησης του Naval Postgraduate School στο Monterey της Καλιφόρνιας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 9 Οκτωβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
