Του Paul Wolfowitz
Μέχρι σήμερα υπήρξαν σχεδόν 2.800 επιβεβαιωμένα κρούσματα του κορονοϊού. Τουλάχιστον 80 άνθρωποι έχουν πεθάνει και η ασθένεια έχει εμφανιστεί σε πάνω από δέκα άλλες χώρες. Η επαρχία Χουμπέι της Κίνας, απ’ όπου προήλθε ο ιός, βρίσκεται σε απομόνωση. Οι πόλεις της θυμίζουν σκηνικό Αποκάλυψης χωρίς αυτοκίνητα, πεζούς και πωλητές. Όπως κάθε θανατηφόρα ασθένεια, ο κορονοϊός είναι μια τραγωδία. Ο κινεζικός κομμουνισμός όμως επιδεινώνει ακόμη περισσότερα τα πράγματα.
Ο κορονοϊός είναι φύσει δύσκολο να αναχαιτιστεί. Σε αντίθεση με τον SARS, του οποίου το ξέσπασμα το 2003 άφησε πίσω του 800 νεκρούς, ο κορονοϊός είναι απ’ ό,τι φαίνεται μεταδοτικός πριν εμφανιστούν συμπτώματα στους φορείς του. Έχει μια περίοδο επώασης που φτάνει μέχρι και τις δύο εβδομάδες, κατά τη διάρκεια της οποίας οι φορείς είναι μεταδοτικοί αλλά δεν γνωρίζουν ότι έχουν αρρωστήσει. Ένας γιατρός που συνέγραψε μια μελέτη για τον κορονοϊό την περασμένη εβδομάδα τον περιέγραψε ως “ασυμπτωματική πνευμονία με πόδια”.
Οι έκτακτες υπηρεσίες αντιμετωπίζουν τεράστιο όγκο εργασίας και τα κινεζικά νοσοκομεία δεν διαθέτουν επαρκείς χώρους για την εξυπηρέτηση των ασθενών, εκθέτοντας ακόμη και τους υγιείς στον κίνδυνο προσβολής από την ασθένεια. Ο Neil Ferguson, εμπειρογνώμων δημόσιας υγείας στο Imperial College του Λονδίνου, εκτίμησε τον πραγματικό αριθμό των προσβεβλημένων ατόμων σε 100.000.
Άλλες όμως πτυχές της επιδημίας οφείλονται αποκλειστικά στην κινεζική κυβέρνηση. Όπως έγραψα πρόσφατα στην Wall Street Journal, η πολεμική λογοκρισία στις ΗΠΑ και τις συμμαχικές χώρες πριν από εκατό χρόνια, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην μετατροπή της κακώς αποκαλούμενης “ισπανικής γρίπης” σε μια παγκόσμια πανδημία που εκτιμάται ότι άφησε πίσω της 50 εκατομμύρια νεκρούς σε ολόκληρο τον κόσμο, ανάμεσα στους οποίους και 700.000 στις ΗΠΑ.
Αν ο κορονοϊός αποκτήσει καταστροφικές διαστάσεις, τότε η καταστολή των πρώιμων κακών νέων στο πλαίσιο του κομμουνιστικού καθεστώτος της Κίνας να ελέγξει την πληροφορία θα φέρει μεγάλο μέρος της ευθύνης. Το μονοκομματικό κράτος και η προσωπολατρεία του Σι Τζινπίνγκ καθιστούν την κυβέρνηση και τον Σι προσωπικά όχι μόνο υπεύθυνους για κάθε επιτυχία αλλά και για κάθε αποτυχία. Ο κορονοϊός δημιουργεί τον κίνδυνο να καταδειχθεί την ανικανότητα και την ανειλικρίνεια της κυβέρνησης και έτσι δίνει στο καθεστώς το κίνητρο να συγκαλύψει την κλίμακα της κρίσης. Με τους πολίτες και τα μέσα της χώρας ήδη φιμωμένους, δεν υπάρχει κάποιο αντίβαρο για να ελέγξει την κυβέρνηση.
Ακόμη και τώρα, οι αρχές φαίνεται να επιδιώκουν ενεργά να καταστείλουν τα κοινωνικά μέσα που υπονοούν ότι η πραγματική κλίμακα της κρίσης είναι πολύ χειρότερη απ’ όσο αναφέρει το κράτος. Σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε στην κινεζική ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης Weibo για να κατέβει γρήγορα, μια γυναίκα προχωρά στους διαδρόμους ενός νοσοκομείου και δείχνει τα εκτεθειμένα πτώματα.
Σε ένα άλλο, ένας νέος άνδρας που λέει πως βρίσκεται στη Ουχάν και πως φοβάται ότι θα συλληφθεί από την αστυνομία καθώς επιχειρεί να “αποκαλύψει την αλήθεια” περιγράφει το χάος στα νοσοκομεία, τις κατειλημμένες γραμμές όταν κάποιος προσπαθεί να καλέσει τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης, και τους ασθενείς που “αφήνονται να πεθάνουν”. Πιθανότατα κι αυτό θα σβηστεί σύντομα.
Οι κινεζικές πολιτικές για την ανάσχεση της διάδοσης του κορονοϊού μπορεί να ήδη να είναι υπερβολικά ανεπαρκείς και υπερβολικά καθυστερημένες. Εν είδει μιας κάποιας αυτο-παρωδίας, ο κυβερνήσεις της Χουμπέι όπου βρίσκεται το Ουχάν ανέφερε δύο φορές λανθασμένα στη δυνατότητα ετήσιας παραγωγής μασκών της επαρχίας - πρώτα είπε ότι είναι 10,8 δισεκατομμύρια, μετά διόρθωσε λέγοντας 1,8 δισεκατομμύρια και στο τέλος παραδέχθηκε ότι είναι μόλις 1,08 εκατομμύρια, ή λιγότερο από το 10% του πληθυσμού του Ουχάν. Έγινε σύμβολο ανικανότητας και η κοινή γνώμη εξαγριώθηκε.
Το γεγονός ότι στο Ουχάν εδράζει το προηγμένο ιολογικό ερευνητικό εργαστήριο της Κίνας, γνωστό ως Ινστιτούτο Ιολογίας του Ουχάν, που κάνει και απόρρητο έργο για τον κινεζικό στρατό, όπως αναμενόταν έχει προκαλέσει σενάρια ότι ο νέος αυτός κορονοϊός μπορεί με κάποιον τρόπο να διέρρευσε από το ινστιτούτο αυτό.
Αν αυτό όντως συνέβη, τότε θα θυμίσει την εμπειρία της επιδημίας άνθρακα στο Σβερντλόβσκ της Σοβιετικής Ένωσης το 1979, όταν στελέχη άνθρακα διέρρευσαν από ένα σοβιετικό εργαστήριο βιολογικού πολέμου, θανατώνοντας τουλάχιστον 64 άτομα. Οι σοβιετικές αρχές απέκρυψαν το περιστατικό μέχρι και το 1992, όταν ο Μπορίς Γιέλτσιν, τότε Πρόεδρος της Ρωσίας και πρώην κομματικός ηγέτης του Σβερντλόβσκ αναγνώρισε την αλήθεια για την επιδημία.
Μια ομάδα δυτικών επιστημόνων με επικεφαλής τον Matthew Meselson από το Χάρβαρντ, ο οποίος το 1986 είχε αρχικά αποδεχθεί την επίσημη γραμμή, επετράπη τότε να πάρουν συνεντεύξεις από οικογένειες που επλήγησαν και εργαζόμενους υγείας. Αυτοί συμπέραναν ότι η διάδοση των στελεχών άνθρακα οφειλόταν στη μη αντικατάσταση ενός φίλτρου ενός αγωγού εξαέρωσης του εργαστηρίου. Αν ο αέρας είχε φυσήξει προς άλλη κατεύθυνση, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι μπορεί να είχαν εκτεθεί στον παθογόνο ιό. Σε τέτοιες συνθήκες, η απροθυμία των αρχών να παραδεχθούν την αλήθεια γίνεται ακόμη εντονότερη, όπως και η ανάγκη για διαφάνεια ώστε να αντιμετωπιστεί η επιδημία.
Δύο μόλις μέρες πριν τη δημοσιοποίηση της κλίμακας της επιδημίας, η πόλη του Ουχάν φιλοξένησε 40.000 οικογένειες για το μεγαλύτερο κοινό γεύμα του κόσμου. Η απαγόρευση μετακίνησης από το Ουχάν επιβλήθηκε μόλις την περασμένη Πέμπτη, αφού πρώτα πέντε εκατομμύρια άνθρωποι είχαν ήδη εγκαταλείψει την πόλη. Έκτοτε, οι αρχές έχουν επεκτείνει την απαγόρευση μετακίνησης σε μια περιοχή που καλύπτει 56 εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτό όμως συνέβη αφού πρώτα εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι ταξίδεψαν σε ολόκληρη τη χώρα για τους εορτασμούς της σεληνιακής πρωτοχρονιάς αυτή την εβδομάδα. Το σαββατοκύριακο η Κίνα απαγόρευσε προσωρινά την εμπορία άγριων ζώων, αφού πρώτα ο κορονοϊός μεταδόθηκε από ζώα σε ανθρώπους.
Το κομμουνιστικό σύστημα της Κίνας προϋποθέτει κολακεία, αδιαφάνεια και απουσία πληροφόρησης. Η αντιμετώπιση του κορονοϊού προϋποθέτει τα αντίθετα. Το κομμουνιστικό σύστημα της Κίνας μπορεί να έχει κάνει τον κορονοϊό μια τραγωδία πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι χρειαζόταν.
--
Ο Paul Wolfowitz είναι επισκέπτης μελετητής του American Enterprise Institute.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 28 Ιανουαρίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
