Οι εκλογές του 2020 στις ΗΠΑ ήταν μια πολύ σκληρή υπόθεση όχι μόνο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, αλλά δυστυχώς και την επομένη των αποτελεσμάτων μέχρι και την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για τη Γερουσία στη Τζώρτζια. Οι κοινωνικά φιλελεύθεροι ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και πολλοί από τους Ευρωπαίους φιλελεύθερους, πανηγυρίζουν γι’ αυτή την πολιτική αλλαγή, μολονότι έχει ως τίμημα την περαιτέρω πόλωση της κοινωνίας στις ΗΠΑ και αλλού.
Στο μεταξύ, αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ντόναλντ Τραμπ συγκέντρωσε περισσότερες ψήφους από τις μειονότητες (τόσο σε απόλυτο αριθμό, όσο και σε ποσοστά) από οποιονδήποτε Ρεπουμπλικανό υποψήφιο τις τελευταίες δεκαετίες και η κυβέρνησή του δεν υπήρξε οπισθοδρομική ως προς τις μειονότητες όπως αναμενόταν στην αρχή της προεδρίας του.
Αντιθέτως, η προεδρία του χαρακτηρίστηκε από τη μία πλευρά από την ενίσχυση της ριζοσπαστικής αριστεράς εντός του Δημοκρατικού κόμματος, ενώ το δικό του κόμμα περιεστράφη σχεδόν αποκλειστικά στον άξονα της οικονομικής ατζέντας του Προέδρου, της οποίας τα αποτελέσματα είναι θετικά σε κάποια πεδία, αλλά αμφισβητήσιμα σε άλλα.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ότι, σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκλογές, οι φιλελεύθεροι στην Ευρώπη διχοτομήθηκαν μεταξύ δύο επιλογών, οι οποίες μετακινήθηκαν από τις αρχικές τους θέσεις. Οι Δημοκράτες έγιναν οικονομικώς ανυπόφοροι, με τους Ρεπουμπλικανούς να ακολουθούν το παράδειγμα τους σε ό,τι αφορά τα ελλείμματα και τις δαπάνες, ενώ και τα δύο κόμματα άρχισαν να αποδέχονται τις κοινωνικές ελευθερίες.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαίο να θυμηθούμε τα επιτεύγματα του Τραμπ στο πεδίο της οικονομίας. Κατάφερε να μειώσει τους φόρους σε όλα τα εισοδηματικά κλιμάκια και εφάρμοσε μια αυστηρή προσέγγιση απορρύθμισης των επιχειρήσεων σε μια εποχή όπου αυτές αντιμετώπιζαν ολοένα και περισσότερες δυσκολίες όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.
Οι πολιτικές του στην εκπαίδευση και σε άλλους κομβικούς τομείς ακολούθησαν την αρχή της επιλογής και της ενίσχυσης του καταναλωτή. Ακόμη περισσότερο, η εξωτερική του πολιτική ήταν ειρηνική σε σύγκριση με πρόσφατες άλλες ρεπουμπλικανικές κυβερνήσεις, και κανένας νέος πόλεμος δεν ξεκίνησε.
Παρ’ όλα αυτά, υπήρξαν πεδία όπου οι επιδόσεις του Τραμπ δεν ήταν σπουδαίες. Η μη μεταρρύθμιση του Obamacare, η αύξηση των ελλειμμάτων και η απουσία οικονομικώς συντηρητικών φωνών στην κυβέρνηση σε ό,τι αφορά την αύξηση των δαπανών, είναι τα πεδία όπου οι φίλοι της ελευθερίας καθιστούν υπόλογο τον Τραμπ.
Μπορεί αυτό να σηματοδοτεί μια ανησυχητική τάση όπου το Ρεπουμπλικανικό κόμμα θα ακολουθεί τον ήδη στρωμένο δρόμο των δαπανών υπονομεύοντας το παραδοσιακά συντηρητικό μήνυμα του κρατικού αυτοπεριορισμού, της προσέγγισης laissez-faire και της γενικής δυσπιστίας έναντι του κράτους.
Παραμένει το δυσάρεστο γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πάψει να αποτελούν τον φάρο της ελευθερίας που θεωρούσαμε δεδομένο. Σε μια εποχή όπου τα μόνα δεξιά κινήματα που αποδείχθηκαν εκλογικά επιτυχή έχουν κηλιδωθεί από μια λαϊκιστική ρητορική που έχει αποδιώξει πολλούς παραδοσιακούς συμμάχους καταλαμβάνοντας και στις δύο αυτές χώρες (το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ) περισσότερες ιδεολογικές βάσεις απ’ ό,τι ποτέ άλλοτε στην πρόσφατη ιστορία.
Πολλοί από μας βρεθήκαμε να απέχουμε ή να υποστηρίζουμε τρίτες επιλογές, οι οποίες στα πλειοψηφικά εκλογικά συστήματα πάντα εξυπηρετούν τον νικητή, αλλά σπάνια ασκούν πίεση σε κάποια από τις δύο πλευρές να ακολουθήσουν περισσότερο ελεύθερες πολιτικές. Η ελευθερία βγήκε από τη μόδα στην κυρίαρχη κουλτούρα, και οι δύο πλευρές δίνουν ολοένα περισσότερο μάχες για την ψυχή τους στις οποίες οφείλουμε να παρέμβουμε.
Χρειάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο κρίνουμε και αποτιμάμε τις δύο αυτές πλευρές και να ενισχύσουμε το μήνυμα της ελευθερίας, ιδίως όταν οι πιθανότητες είναι εναντίον μας, όπως στην περίπτωση των πακέτων ενίσχυσης της οικονομίας που δημιουργούν τεράστια ελλείμματα και χρέη και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Ειδάλλως, μπορεί να χάσουμε ό,τι έχει απομείνει από την ιδεολογία που έκανε τη Δύση σπουδαία, και μπορεί να ακολουθήσουμε τον δρόμο που έχει πολλές φορές στο παρελθόν αποδειχθεί μοιραίος. Ας το θυμόμαστε αυτό σε μια εποχή όπου ο λαϊκισμός και οι ισχυρές αντιπαθητικές προσωπικότητες μας έχουν κάνει να ξεχνάμε το τι υποστηρίζουμε στη μάχη των ιδεών την οποία προς το παρόν χάνουμε, χωρίς ορατή ακόμη ελπίδα.
* * *
Ο Martin Reguli είναι αναλυτής στο σλοβακικό Ίδρυμα F.A. Hayek, με εστίαση στα πεδία της οικονομίας, της κοινωνικής πολιτικής και των διεθνών σχέσεων στο επίπεδο της Σλοβακίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 21 Ιανουαρίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
