Της Γιάννας Σουλάκη
Υπάρχουν τρόφιμα που δεν πρέπει να καταναλώνουμε συχνά, όπως για παράδειγμα το μπέικον, το οποίο –ανεξάρτητα από την ασυναγώνιστη γεύση του– διπλασιάζει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, όταν καταναλώνεται σε καθημερινή βάση.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα έτοιμα τρόφιμα γενικότερα δεν είναι τα καλύτερα για την υγεία μας. Σ'' αυτά συγκαταλέγονται τα ντόνατς, οι τηγανητές πατάτες, τα chicken nuggets και άλλα παρόμοια προτηγανισμένα ή προπαρασκευασμένα φαγητά, τα οποία όχι μόνο απειλούν τη σιλουέτα μας, αλλά εμποτίζουν τον οργανισμό μας με τοξικές χημικές ουσίες, που μας βάζουν σε κίνδυνο για την πρόκληση χρόνιων φλεγμονωδών παθήσεων, αλλά και ορισμένων τύπων καρκίνου.
Όλοι γνωρίζουμε ότι πρέπει να τρώμε καλύτερα και πιο σωστά, αλλά αν ανήκετε στην κατηγορία όσων διατυμπανίζουν ότι τρέφονται υγιεινά, δείτε τον παρακάτω κατάλογο. Καταναλώνετε κάποιες από αυτές τις τροφές; Αν ναι, τότε μάλλον απέχετε πολύ από την υγιεινή διατροφή!
Δείτε, λοιπόν, τους κινδύνους που κρύβουν δημοφιλέστατα τρόφιμα, τα οποία –οι περισσότεροι από εμάς– καταναλώνουμε καθημερινά χωρίς να γνωρίζουμε ότι μπορεί να μας προκαλέσουν πολλές σοβαρές θανατηφόρες ασθένειες:
1. Σάλτσα ντομάτας σε κονσέρβα
Θέλετε να μαγειρέψετε μακαρόνια με σάλτσα ή κιμά. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν υποψιάζεστε ότι το φαγητό αυτό μπορεί να σας φορτώσει με περισσότερη ζάχαρη από αυτήν που επιθυμείτε. Κι όμως!
Η δημοφιλής στο μαγείρεμα «σάλτσα ντομάτας σε κονσέρβα» αποτελεί την σημαντικότερη κρυφή πηγή ζάχαρης, η οποία συνδέεται με αύξηση της παχυσαρκίας, με τον διαβήτη, τη στεφανιαία νόσο και την εμφάνιση τερηδόνας.
Για πιο υγιεινά ζυμαρικά ή κοκκινιστά φαγητά, λοιπόν, ελέγξτε τις ετικέτες και επιλέξτε σάλτσες με χαμηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και αλάτι ή, ακόμη καλύτερα, παρασκευάστε τη δική σας σάλτσα με φρέσκια ντομάτα και μυρωδικά. Μπορείτε επίσης να βρείτε στα σούπερ-μάρκετ απλό πολτό ντομάτας χωρίς πρόσθετα σάκχαρα ή αλάτι και να προσθέσετε δικό σας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, φρέσκα μυρωδικά και ψιλοκομμένο κρεμμύδι, σκόρδο ή ακόμα και μπαχαρικά, ώστε να ξέρετε ακριβώς τι περιέχει το πιάτο σας.
2. Αναψυκτικά
Τα ζαχαρούχα αναψυκτικά δεν είναι φιλικά προς τον οργανισμό σας: Δεν βοηθούν τη δίαιτά σας, καταστρέφουν τα δόντια σας, δεν βοηθούν την υγεία του δέρματος και τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα σας. Τέλος μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις ορμόνες σας και κατ'' επέκταση ακόμα και την ίδια την ψυχολογική σας κατάσταση.
Κάθε ανθρακούχο αναψυκτικό που καταναλώνετε δεν έχει κανένα απολύτως θρεπτικό όφελος, εκτός κι αν θεωρείτε ότι είναι προς όφελός σας να καταναλώνετε περίπου 10 κουταλάκια του γλυκού επεξεργασμένης βιομηχανικά ζάχαρης.
Τα αναψυκτικά περιέχουν, επίσης, σε μεγάλες δόσεις τεχνητές χρωστικές ουσίες και συντηρητικά, όπως το BVO (βρωμιούχο φυτικό έλαιο). Έτσι, καλύτερα την επόμενη φορά που θα διψάσετε για ένα ρόφημα να προτιμήσετε ανθρακούχο νερό και να προσθέστε μια φέτα (ή φυσικό χυμό) από λεμόνι ή λάιμ ή 100% φυσικό χυμό φρούτων.
3. Αλλαντικά
Τα νιτρικά άλατα που περιέχονται στα αλλαντικά λένε ότι αποτελούν «ωρολογιακή βόμβα» για τον οργανισμό, κάτι που δεν απέχει πολύ από την αλήθεια, αν σκεφτεί κανείς τα υψηλά επίπεδα αλατιού, συντηρητικών και πρόσθετων, τα οποία προσδίδουν ρόδινη απόχρωση σε αλλαντικά –όπως είναι το ζαμπόν, το σαλάμι, και η μορταδέλα. Οι ενήλικες που καταναλώνουν συχνά αλλαντικά αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και καρκίνου. Ενώ μελέτες αποδεικνύουν ότι τα αλλαντικά, όταν καταναλώνονται από παιδιά, μπορεί να προκαλέσουν μαθησιακά προβλήματα και διαταραχές συμπεριφοράς.
Αν θέλετε κρέας για σάντουιτς, είναι προτιμότερο να το αγοράζετε κατ ''ευθείαν από το χασάπη σας και να του ζητάτε να σας το κόψει σε φέτες. Σίγουρα το κρέας αυτό δεν έχει την ίδια διάρκεια ζωής με τα συσκευασμένα κρέατα, αλλά θα περιέχει πολύ λιγότερα επιβλαβή συντηρητικά. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε στήθος κοτόπουλου, να το κόψτε σε λεπτές λωρίδες και να το βράσετε, ώστε να το χρησιμοποιείτε στα σάντουιτς, καθ'' όλη τη διάρκεια της εβδομάδας.
4. Τεχνητές γλυκαντικές ουσίες
Μπορεί να έχετε υποκαταστήσει τη λευκή ζάχαρη με μια τεχνητή γλυκαντική ουσία, όπως το κάλιο (ακεσουλφάμη Κ), την ασπαρτάμη, τη νεοτάμη, τη σακχαρίνη ή τη σουκραλόζη, επειδή οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες έχουν λιγότερες θερμίδες. Λάθος. Μπορεί ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) να τις έχει εντάξει στα ασφαλή τρόφιμα για τον άνθρωπο, ωστόσο πολυάριθμες μελέτες έχουν συνδέσει τα υποκατάστατα ζάχαρης, που περιέχονται σε μηδενικών ή χαμηλών θερμίδων τρόφιμα και ποτά, με αυξημένο κίνδυνο πρόκλησης μεταβολικού συνδρόμου, υψηλής αρτηριακής πίεσης, διαβήτη τύπου 2, αύξηση βάρους και καρδιαγγειακή νόσο.
Πολλοί επιστήμονες ειδικευμένοι στα τρόφιμα έχουν χαρακτηρίσει την ασπαρτάμη ως «την πιο επικίνδυνη ουσία στον πλανήτη». Έτσι, εάν χρειάζεστε μια γλυκιά γεύση, χρησιμοποιήστε καλύτερα φυσικό σιρόπι αγαύης (φυτό που παράγει γλυκό χυμό), μέλι, ή σιρόπι από σφένδαμο, αλλά κι αυτά με φειδώ.
5. Μαργαρίνη
Δεν υπάρχει κανένας πλέον που δεν μην ξέρει για τους κινδύνους που εγκυμονούν τα τρανς λιπαρά (κορεσμένα υδρογονωμένα έλαια). Σίγουρα, απ'' όπου και αν προέρχονται κι όσο κι αν είναι φυτικής προέλευσης έλαια, είναι τόσο πολύ επεξεργασμένα ώστε οι διατροφολόγοι κατατάσσουν τη μαργαρίνη στις χειρότερες τροφές. Ο λόγος είναι ότι τα τρανς λιπαρά αυξάνουν κατακόρυφα τον κίνδυνο κακής χοληστερόλης, καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Photo by Vorzinek - Own work, CC BY-SA 3.0
Έτσι, ξεχάστε τη μαργαρίνη από την επάλειψη του σάντουιτς ή το μαγείρεμα και προτιμήστε πουρέ αβοκάντο ή έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Πολύ ωραία γεύση δίνει, επίσης, να πασπαλίζετε το φρυγανισμένο ψωμί ή την πίτα με λίγο ελαιόλαδο και ξύδι μπαλσάμικο.
6. Συσκευασμένες σως για σαλάτες
Το χειρότερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε, για να σαμποτάρετε μια φρέσκια, θρεπτική και τραγανή σαλάτα, είναι να την «πνίξετε» με συσκευασμένη έτοιμη σάλτσα για σαλάτες! Ακόμη και αυτές που είναι χωρίς ή με χαμηλά λιπαρά παρασκευάζονται με την προσθήκη ζάχαρης, σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη και τεχνητά χρώματα (δηλαδή κάτι σαν χρώματα ζαχαροπλαστικής). Ουσιαστικά, είναι σαν να ρίχνετε ένα αναψυκτικό diet πάνω στη σαλάτα σας.
Φτιάξε την πιο υγιεινή σαλάτα ανακατεύοντας μερικές κουταλιές της σούπας ξύδι μπαλσάμικο ή μηλόξυδο, με μερικά κουταλάκια του γλυκού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο για μια υγιεινή σαλάτα, που περιέχει αρκετά λιπαρά. Ανάλογα με το είδος της σαλάτας που σας αρέσει, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σπιτική σάλτσα ντομάτας ή σάλτσα φρούτων, ή σπιτική guacamole ή χούμους. Ακόμα και για το μαρινάρισμα των κρεάτων σας, οι σάλτσες αυτές μπορούν να προσφέρουν πολύ ωραίες γεύσεις, ώστε να μην χρειαστείτε ποτέ σως σαλάτας.
7. Όλα τα γαλακτοκομικά
Εκτός από το γεγονός ότι το πλήρες γάλα στα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχει πολλά κορεσμένα (κακά) λίπη, είναι επίσης βαρυφορτωμένο με ένα άλλο συστατικό, που έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ βλαβερό για την υγεία. Πρόκειται για την αυξητική ορμόνη των βοοειδών (BGH). Αυτή η συνθετική ορμόνη έχει κατασκευαστεί σε εργαστήριο με σκοπό την αύξηση της παραγωγής γάλακτος στις αγελάδες.
Δυστυχώς, οι διατροφολόγοι λένε ότι η BGH έχει περάσει για τα καλά στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του γάλακτος κι έχει τρομακτικές επιπτώσεις στην υγεία: Ενοχοποιείται για την παιδική παχυσαρκία, ορισμένες μορφές καρκίνου, (όπως του μαστού, του εντέρου και του προστάτη), για τη χρόνια ημικρανία και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ωστόσο, μπορείτε να επιλέξετε το βιολογικό αγελαδινό, κατσικίσιο ή πρόβειο γάλα, που δεν περιέχει προσθετικές ορμόνες ή άλλα εναλλακτικού τύπου γάλατα, που δεν προέρχονται από ζώα, όπως το γάλα αμυγδάλου, σόγιας, ρυζιού κ.α., που υπάρχουν πλέον σχεδόν σε όλα τα σούπερ-μάρκετ.
8. Λουκάνικα και hot dog
Το hot dog παρασκευάζεται με το οποιοδήποτε καπνιστό, αλίπαστο ή αλατισμένο κρέας, που περιέχει χημικά συντηρητικά. Και όχι άδικα, έχει δεχθεί τη μεγαλύτερη κριτική από όλα τα τρόφιμα, μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η Αμερικανική Επιτροπή Επιστημόνων για την Υπεύθυνη Ιατρική ισχυρίστηκε ότι «τα hot dogs θα έπρεπε να φέρουν ετικέτα προειδοποίησης για τις βλάβες που προκαλούν στην υγεία, παρόμοιες με αυτές που έχουν τα τσιγάρα!».
Το αγαπημένο πρόχειρο γεύμα που ξεκίνησε από την Αμερική και έχει κατακλύσει ολόκληρο τον πλανήτη, λοιπόν, είναι τόσο γεμάτο από νάτριο, χημικά και τοξίνες που η τακτική εβδομαδιαία κατανάλωσή του μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του παχέος εντέρου σε ποσοστό που ξεπερνά το 21%.
Ευτυχώς, υπάρχουν λουκάνικα απαλλαγμένα από χημικά, τα οποία διατίθενται σε κρεοπωλεία με βιολογικά κρέατα ή, αν έχετε τέτοια δυνατότητα, προσπαθήστε να τα προμηθευτείτε απευθείας από χωριό ή το αγρόκτημα.
9. Πατατάκια (chips)
Ερευνητές και γιατροί εκτιμούν ότι τα πατατάκια, καθώς και οι τηγανιτές πατάτες, αλλά και όλα τα άλλα τηγανιτά έτοιμα τρόφιμα, (όπως τα chicken nuggets και τα chicken wings) είναι υπεύθυνα για αρκετές χιλιάδες περιστατικά καρκίνου κάθε χρόνο στη Βόρεια Αμερική. Έτσι την επόμενη φορά που θα υποκύψετε σε κάποια παρόμοια τραγανή λιπαρή ατασθαλία σκεφτείτε τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέος εντέρου, του μαστού, της ουροδόχου κύστεως, του προστάτη και του ορθού. Ο αυξημένος κίνδυνος αυτών των ασθενειών προκαλείται από το ακρυλαμίδιο, καρκινογόνο ουσία που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του τηγανίσματος.
Έτσι, αντί να αγοράζετε τηγανισμένα ή προ-τηγανισμένα τρόφιμα, επιλέξτε να τα ψήνετε στο σπίτι εσείς οι ίδιοι. Κάποιες ωραίες ιδέες είναι να κόψετε σε φέτες πατάτες, πράσα και καρότα να τα πασπαλίσετε με λίγο ελαιόλαδο και λίγο φυσικό αλάτι της θάλασσας (ή ίσως και άνηθο με σκόρδο, αν θέλετε) και να τα ψήσετε στο φούρνο μέχρι να γίνουν τραγανά.
10. Επεξεργασμένοι λευκοί υδατάνθρακες
Το λευκό ψωμί, το άσπρο ρύζι, τα άσπρα ζυμαρικά, τα συσκευασμένα τσιπς, κράκερς, μπισκότα, κέικ, δημητριακά και λίγο πολύ, όλα τα σνακ που κυκλοφορούν στην αγορά έχουν όλα έναν κοινό παρονομαστή: το εμπλουτισμένο αλεύρι σίτου! Γι ''αυτό να είστε πάντα σε εγρήγορση σχετικά με το είδος των υδατανθράκων (σύνθετοι υδατάνθρακες ή αμυλούχοι υδατάνθρακες) που σε μεγάλο βαθμό συνθέτουν τη διατροφή σας και πώς αυτοί καθορίζουν τον τρόπο που μεταβολίζονται οι τροφές και ρυθμίζονται τα επίπεδα της ενέργειας στον οργανισμό σας.
Το πρόβλημα δεν είναι, όμως, μόνο ότι οι επεξεργασμένοι σπόροι είναι απογυμνωμένοι από τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Αλλά ότι περιέχουν σάκχαρα, τα οποία μπορεί να ανεβάσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, προκαλώντας σας μία μεγάλη λαχτάρα για κατανάλωση φαγητού. Οι αμυλούχες προσθήκες συνδέονται με αύξηση σωματικού βάρους, φλεγμονώδεις καταστάσεις (όπως η αρθρίτιδα), με τον διαβήτη τύπου 2, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και την υψηλή αρτηριακή πίεση.
