Γράφει η Μαρκάκη Μαίρη σε συνεργασία με τη Στενιώτη Ελένη*
Οι περισσότερες παρεμβάσεις που αφορούν την απώλεια και επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους επικεντρώνονται στις αλλαγές στη διατροφή και φυσική δραστηριότητα ενός ατόμου, παραβλέποντας το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η ψυχολογία του στην επίτευξη της αλλαγής του τρόπου ζωής του. Πράγματι, τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα μαρτυρούν τη σημασία που έχουν συγκεκριμένοι παράμετροι της ψυχολογίας στην προσπάθεια ενός ατόμου όχι μόνο να χάσει, αλλά και να διατηρήσει το βάρος του μακροχρόνια, όπως η ύπαρξη ισχυρού κινήτρου, τα θετικά συναισθήματα, η υψηλή αυτοεκτίμηση, η υποστήριξη από το περιβάλλον και η υλοποίηση μικρών και εφικτών στόχων. Αντίθετα, φαίνεται ότι τα άτομα με διαταραχές διάθεσης, αρνητικά συναισθήματα και χαμηλή αυτοπεποίθηση έχουν λιγότερες πιθανότητες να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα απώλειας σωματικού βάρους και να πετύχουν το στόχο τους, είτε γιατί αντιμετωπίζουν το φαγητό ως μία διέξοδο και πρόσκαιρη πηγή ικανοποίησης, είτε γιατί η επιμονή, το άγχος και η προσδοκία για γρήγορα και μη ρεαλιστικά αποτελέσματα τους φέρνει αντιμέτωπους με ένα φαύλο κύκλο «δίαιτα - άγχος – αδυναμία τήρησης του διατροφικού πλάνου – επανεκκίνηση δίαιτας».
Σήμερα, γνωρίζουμε ότι η απόφαση για το είδος και την ποσότητα του φαγητού που θα καταναλώσουμε είναι μία πολύπλοκη διαδικασία, που επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση περιβαλλοντικών, μεταβολικών και ορμονικών παραγόντων, ενώ πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης οι νευρικοί μηχανισμοί που σχετίζονται με την ρύθμιση της όρεξης, καθώς φαίνεται ότι πολλές φορές αντιμετωπίζουμε το φαγητό ως «επιβράβευση», οδηγούμενοι πλέον από τη λεγόμενη «συναισθηματική» διατροφή και όχι από την ανάγκη να καλυφθούν οι απαιτήσεις του οργανισμού μας σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά. Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί συνηθίζουν να καταφεύγουν στη χωρίς μέτρο κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού, με ιδιαίτερη προτίμηση στα γλυκά και αλμυρά σνακ, αλλά και στα φαγητά με πολλά λιπαρά. Αυτή η βάση αποτελεί πολλές φορές το σπίρτο που θα πυροδοτήσει την πιθανή εμφάνιση διατροφικών διαταραχών όπως η βουλιμία, η επεισοδιακή υπερφαγία, το σύνδρομο νυχτερινής κατανάλωσης τροφής κ.α.
Συνεπώς, όταν ξεκινάμε μία προσπάθεια να αδυνατίσουμε και να υιοθετήσουμε υγιεινότερες διατροφικές συνήθειες, είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε την τεράστια σημασία της ψυχολογίας μας στο διατροφικό μας ταξίδι και να είμαστε προετοιμασμένοι με εφόδια για να αντιμετωπίσουμε όλα τα πιθανά εμπόδια που ίσως εμφανιστούν. Οι πολυτιμότεροι σύμμαχοί μας είναι η θετική και αισιόδοξη στάση, η πίστη στον εαυτό μας, η ύπαρξη ισχυρών κινήτρων, η απομάκρυνση του φόβου της αποτυχίας, η αποσύνδεση της ψυχολογίας μας από τις διατροφικές μας συμπεριφορές και η εφαρμογή μικρών αλλαγών στη διατροφή μας ως προς τη σωστή κατεύθυνση, εγκαταλείποντας ανορθόδοξες, αυστηρές και «μαγικές» δίαιτες αδυνατίσματος.
* Η Μαρκάκη Μαίρη είναι επικεφαλής του Διαιτολογικού Τμήματος και η Στενιώτη Ελένη είναι Εκπρόσωπος της Taste Control Diabetes.
